ORIGINAL_ARTICLE
بررسی تقابل عشق و مرگ در ساختار شعر فروغ فرخزاد
ساختارشناسی شعر از پایههای اولیهی شناخت اصولی و عمیق در هر شعر ماندگاری است. تبیین و تحلیل یک شعر، مدیون تناسبها و تقابلهای بنیادینی است که پایهریز ساختار نظاممند آن شعر میباشد. دقت در کشف و بررسی مجموعهیاین تقابلها و تناسبهای شعری است که ما را به تحلیل درستو نقادانه یک اثر ادبی رهنمون میگردد. به میزانی که شبکهی تناسبها و تقابلها در یک شعر برجسته و مایۀ «انگیزش» همدیگر شوند، آن شعر نیز دارای نظامی ساختمندتر خواهد بود.در شناخت و تحلیل اشعار فروغ فرخزاد، بینیاز از شناخت ساختار شعری او نیستیم. ساختار شعر او نیز بر مبنای شبکهای از تناسبها و تقابلهای بنیادینی استوار گشته است که آن چنان که بعد خواهد آمد «تقابل دوگانه عشق و مرگ» از اصول پایدار آن میباشد. مفهوم عشق و مفاهیم وابستهی آن در شعر فروغ فارغ از مفهوم مرگ و متعلقات آن قابل توضیح و بررسی نیست. به عبارتی دیگر،در این مقالهما بر آنیم که مفهوم عشق و تصاویر و عواطفی که از آن نشأت میگیرد، تنها در تقابل با مفهوم مرگ و تصاویر و عواطف خاص آن قابل شناخت و در نهایت تحلیل و بررسی است. از رهگذر این تقابل دوگانۀ بنیادین است که ساختار تصاویر شعری او قوام میگیرد. باید توجه داشت که هرگونه نگاه نقادانهای به شعر فرخزاد بینیاز از توجه عمیق به این تقابل همیشگی مفاهیم عشق و مرگ در شعر ممکن نمیگردد.
https://jba.shirazu.ac.ir/article_3970_551cd73d08b9019106bd8fce6450418a.pdf
2017-08-23
1
24
10.22099/jba.2017.3970
شعر معاصر
فروغ فرخزاد
ساختار
تقابل های دوگانه
عشق
مرگ
اسد
آبشیرینی
asadabshirini@gmail.com
1
استادیار گروه زبان و ادبیت فارسی دانشگاه شهید چمران اهواز
LEAD_AUTHOR
ادگار، اندرو. سبح و یک. (1387). مفاهیم بنیادی نظریه­ی فرهنگی. ترجمه­ی مهران مهاجر و محمد نبوی، تهران: آگه.
1
اسکولز، رابرت. (1379). درآمدی بر ساختارگرایی در ادبیات. ترجمه­ی فرزانه طاهری، تهران: آگه.
2
ایگلتون، تری. (1380). پیش­درآمدی بر نظریه­ی ادبی. ویراست دوم، ترجمه­ی عباس مخبر، تهران: مرکز.
3
براهنی، رضا. (1380). طلا در مس. ج2، تهران: زریاب.
4
پاینده، حسین. (1390). داستان کوتاه در ایران (داستان­های مدرن). ج3، تهران: نیلوفر.
5
جعفری، مسعود. (1378). سیر رمانتیسم در اروپا. تهران: مرکز.
6
جلالی، بهروز. (1377). فروغ فرخزاد، جاودانه زیستن، در اوج ماندن. تهران: مروارید.
7
جمادی، سیاوش. (1394). انکار حضور دیگری. تهران: ققنوس.
8
حافظ، شمسالدین محمد. (1368)، دیوان. تصحیح علامه قزوینی و قاسم غنی، به اهتمام ع- جربزه­دار، تهران: اساطیر.
9
حقوقی، محمد. (1379). فروغ فرخزاد. شعر زمان ما 4، تهران: نگاه.
10
دباغ، سروش. (1394). فلسفه­ی لاجوردی سپهری. تهران: مجموعه فلسفه و ادبیات.
11
روزنتسوایگ، فرانتز، (1377). تراژدی و بیداری نفس. ترجمه­ی مراد فرهادپور، کتاب سروش، مجموعه­ی مقالات (3). تهران: سروش.
12
زرقانی، سیدمهدی. (1388). تاریخ ادبی ایران و قلمرو زبان فارسی. تهران: سخن.
13
ــــــــــــــــــــــــــــ. (1391). چشم­انداز شعر معاصر ایران. تهران: ثالث.
14
زیما، پیتروی. (1394). فلسفه­ی نظریه­ی ادبی مدرن. ترجمه­ی رحمان ویسی حصار و عبدالله امینی، تهران: رخ دادنو.
15
سیدحسینی، رضا. (1393). مکتب­های ادبی. ج1، تهران: نگاه.
16
شفیعی کدکنی، محمدرضا. (1391). با چراغ و آینه. تهران: سخن.
17
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ (1391). رستاخیز کلمات. تهران: سخن.
18
شمیسا، سیروس. (1374). نگاهی به فروغ فرخزاد. تهران: مروارید.
19
ـــــــــــــــــــــــــ (1390). مکتب­های ادبی. تهران: قطره.
20
صنعتی، محمد. (1388). «درآمدی به مرگ در اندیشه­ی غرب». ارغنون، (مرگ). تهران: سازمان چاپ و انتشارات، صص1-64.
21
عالی عباس­آباد، یوسف. (1390). جریان­شناسی شعر معاصر. تهران: سخن.
22
فرخزاد، فروغ. (1353). تولدی دیگر. تهران: مروارید.
23
ــــــــــــــــــــ (1360). ایمان بیاوریم به آغاز فصل سرد. تهران: مروارید.
24
فروید، زیگموند. (1340). نکات عمده­ی روانشناسی. ترجمه­ی ابوالحسن گونیلی، تهران: دانشگاه تهران.
25
مقدادی، بهرام. (1393). دانش­نامه نقد ادبی. تهران: چشمه.
26
نوری علاء، اسماعیل. (1348). صور و اسباب در شعر امروز ایران. تهران: بامداد.
27
نیکبخت، محمود. (1373). از گمشدگی تا رهایی، شعر و زندگی فروغ فرخزاد. تهران: مشعل.
28
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی کاربردشناسانۀ نمادگرایی در شعر احمد شاملو
بیان نمادین از ویژگیهای سبکشناسی شعر معاصر است و موجب خلق بافت ادبیِ مبهم و هنری و شرکت خواننده در متن می شود. اختناق و استبداد حاکم براجتماع معاصرِ احمد شاملو (1379-1304ش)، منجر به بروز گستردهی نماد در شعر وی در دوسویهی تاریک و روشن شده است که این نکته، نشان از ذهن اسطوره ساز شاعر و توجه به تقابل های دوگانه در نظام آفرینش دارد. در این مقاله به روش اسنادی عمل کرده و کلیهی نمادهای مستخرج از مجموعهی هفده دفتر شعر شاملو، مورد تحلیل قرارگرفته است. شعر شاملو برای انتقال لایهی ایدئولوژیک (کاربردشناختی) در بافت اسطورهای و نمادینی که دارد از تقابلهای دوگانهی هستی در روساختهایی مانند: زندان/ آزادی، نفرت/ عشق، تنهایی/ جمعیت، اندوه/ شادی، زمین/ آسمان، انسان/ خدا و... که گاه به شکل متناقض نما تصویر می شوند، بهرهای هدفمند میجوید تاجایی که میتوان ساختار روایی بسیاری از شعرهای وی را براساس این تقابل، تشریح کرد. منظور کاربردشناسانهی شاعر، عمدتاً جلب توجه مخاطب به نابسامانی اجتماعی و تاثیر بخشی کلام است.
https://jba.shirazu.ac.ir/article_3977_9f39f40cfcf324e0509446cfdce47522.pdf
2017-08-23
25
48
10.22099/jba.2017.3977
نماد
تقابل دوگانه
کاربردشناسی
متناقض نما
اسطوره
ساختار
شهرام
احمدی
sh.ahmadi@umz.ac.ir
1
عضو هیات علمی دانشگاه مازندران
LEAD_AUTHOR
پروانه
دلاور
parvaneh.delavar@yahoo.com
2
عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد نوشهر
AUTHOR
اسحاقیان، جواد. (1384). نقد ساختاری کلیدر. تهران: نافه.
1
باقرزاده، سمانه سادات. (1390). نمادشناسی پرنده در شعر پنج تن از شاعران معاصر (نیما، اخوان، شاملو، سپهری و فروغ). پایاننامه­ی کارشناسی ارشد دانشگاه بیرجند.
2
براهنی، رضا. (1380). «گفتمان در دوسویگی در شعر احمد شاملو». جهان اندیشه، شمارهی 4، تیر، 39-43.
3
برتنس، هانس. (1370). مبانی نظریه­ی ادبی. ترجمه­ی محمدرضا ابوالقاسمی، تهران: ماهی.
4
بهروزی، آیدا. (1391). بررسی تقابل­های دوگانه در اشعار محمدرضا عبدالملکیان. پایاننامه­ی کارشناسی ارشد دانشگاه پیام نور استان البرز.
5
پروینی، خلیل؛ عابدی، حسین و غلامحسینزاده، غلامحسین (1390). «بررسی تطبیقی مسیح (ع) در شعر ادونیس و شاملو». جستارهای زبانی، دوره­ی 2، شماره­ی 3 (7)، صص25-51.
6
پورنامداریان، تقی؛ رادفر، ابوالقاسم و شاکری، جلیل. (1391). «بررسی و تأویل چند در نماد در شعر معاصر». دو فصلنامه­ی ادبیات پارسی معاصر، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، دوره­ی 2، شماره­ی 1، تابستان، صص35-48.
7
پورنامداریان، تقی. (1381). سفر د ر مه، ویراست جدید. تهران: نگاه.
8
چدویک، چارلز. (1375). سمبولیسم. ترجمهی مهدی سحابی، تهران: مرکز.
9
حیاتی، زهرا. (1388). «بررسی نشانه­شناختی عناصر متقابل در تصویرپردازی اشعار مولانا». فصلنامه­ی نقد ادبی، دورهی 2، شمارهی 6، صص7-24.
10
سادات، اعظم سادات. (1393). بررسی و تحلیل تقابل های دوگانه در دیوان پروین اعتصامی. پایان­نامه­ی کارشناسی ارشد دانشگاه اراک.
11
سالمیان، غلامرضا؛ آرتا، سیدمحمد و حیدری، دنیا. (1391). «بررسی تطبیقی دلالت معنایی نمادها در ادبیات کلاسیک و اشعار احمد شاملو». زبان و ادبیات فارسی دانشگاه خوارزمی، دورهی20، شماره­ی 18، پاییز و زمستان، صص67-98.
12
شاملو، احمد. (1389). مجموعه­ی آثار: دفتر یکم. تهران: نگاه.
13
شایگانفر، حمیدرضا. (1380). نقد ادبی. تهران: دستان.
14
شکیبی ممتاز، نسرین (1394). «سمبل و جایگاه آن در شعر احمد شاملو (با تکیه ­بر شعر «مه»)». مطالعات انتقادی ادبیات دانشگاه گلستان، دوره­ی1،شماره­ی4، صص116-138.
15
شمیسا، سیروس. (1380). «سمبولیسم اجتماعی در شعر معاصر ایران». مدرس علوم انسانی، دوره­ی 5، شماره­ی 3 (پیاپی 20)، صص27-42.
16
ــــــــــــــ. (1383). بیان و معانی. تهران: فردوس.
17
صفوی، کورش. (1391). آشنایی با زبانشناسی در مطالعات ادب فارسی. تهران: علمی.
18
طالبیان، یحیی؛ صرفی، محمدرضا؛ شریف­پور، عنایتاله و کاسی، فاطمه. (1388). «تقابلهای دوگانه در شعر احمدرضا احمدی». پژوهشنامه­ی زبان و ادب فارسی (گوهر گویا)، دورهی 3، شمارهی 4، صص 21-34.
19
عباسی، جلال. (1388). فرهنگ شعر شاملو (واژه­ها، کنایه­ها، استعاره­ها، نمادها). تهران: آگاه.
20
عبیدینیا، محمدامیر و دلائی میلان، علی. (1388). «بررسی تقابل­های دوگانه در ساختار حدیقه سنایی». فصلنامه­ی پژوهش زبان وادبیات فارسی، شماره­ی 13، تابستان، 25-42.
21
عدنانی، فرزین. (1379). «شعر شاملو، جلوگاه مفاهیم نمادین». بخارا، شماره­11، صص336-351.
22
فاضلی، فیروزه و پژهان، هدی. (1392). «تقابل­های معنایی در اشعار اقبال لاهوری». کاوشنامه، دورهی 14، شماره­ی 27، صص147-166.
23
فتوحی، محمود. (1390). سبکشناسی نظریه­ها، رویکردها و روش­ها. تهران: سخن.
24
منزوی ، حسین. (1384). دیدار در متن یک شعر. تهران: آفرینش.
25
میرصادقی، میمنت. (1376). واژهنامهی هنر شاعری. تهران: مهناز.
26
نبی­لو، علیرضا. (1392). «بررسی تقابل­های دوگانه در غزل­های حافظ». زبان و ادبیات فارسی دانشگاه خوارزمی، دوره­ی21، شماره 74 (19)، صص 69-91.
27
نجاتی، داوو؛ گرگی، سحر و مردانی، عفت. (1393). «نماد مسیح (ع) در شعر احمد شاملو و بدر شاکر السیاب (بررسی تطبیقی دو شعر «مرد مصلوب» و «المسیح بعد از الصلب»)». زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد سنندج، سال 6، شمارهی 18، صص 95-117.
28
وردانک، پیتر. (1389). مبانی سبکشناسی. ترجمه­ی محمد غفاری، تهران: نی.
29
یونگ، گوستاوکارل. (1377). انسان و سمبول­هایش. ترجمه­ی محمود سلطانیه، تهران: جامی.
30
ORIGINAL_ARTICLE
استعارههای مفهومی عشق در زبان شعر و زبان روزمره (رویکرد تطبیقی)
مقالۀ حاضر به بررسی تطبیقی استعارههای مفهومی عشق در زبان شعر و زبان روزمره میپردازد. این مقاله درصدد یافتن پاسخ این پرسشها است که مفهومسازی عشق در دو گونة شعری و عادی فارسی معاصر چه شباهتها و تفاوتهایی با هم دارند. همچنین، به فرض وجود شباهت ساختاری، چه عواملی موجب تفاوت و تمایز استعاره های شعری از استعاره های قراردادی در زبان روزمره می شود. بدین منظور، عبارات استعاری از زبان روزمره و اشعار فارسی دهه 80 استخراج و ساختار استعاری و نگاشتهای موجود در آنها مورد بررسی و مقایسه قرار گرفتند. تحلیل دادهها بر اساس کوچش (2010) نشان داد که در هر دو گونۀ زبانی از استعارههای عشق و نگاشتهای اصلی میان مفهوم مقصد عشق و مفاهیم حوزۀ مبدأ، به طور یکسان استفاده شده است. با این حال، در گونه شعری زبان فارسی، چهار سازوکار شناختی ترکیب، گسترش، پیچیدهسازی و پرسش، بیشتر به کار رفته است. نتایج تحقیق نشان میدهد کاربرد این سازوکارها، همراه با تصویرهای استعاری و جاندارپنداری، باعث تفاوت در مفهومسازیهای شعری و غیرشعری از عشق در زبان فارسی شده است.
https://jba.shirazu.ac.ir/article_4072_2c0e8fccfbb52dacd628862d714656ff.pdf
2017-08-23
49
66
10.22099/jba.2017.4072
استعارۀ مفهومی عشق
ترکیب
گسترش
شرح جزئیات
زیرسوال بردن
شیرین
پورابراهیم
pourebrahimsh@pnu.ac.ir
1
دانشیار دانشگاه پیام نور
LEAD_AUTHOR
بلقیس
روشن
bl_rovshan@pnu.ac.ir
2
دانشیار دانشگاه پیام نور
AUTHOR
مهدیه
عابدی
mahdie.aabedi@gmail.com
3
دانش آموختة دانشگاه پیام نور
AUTHOR
بروسان، غلامرضا (1384). یک­بسته سیگار در تبعید (مجموعه شعر). مشهد: شاملو.
1
پورابراهیم، شیرین، مریم سادات غیاثیان (1392). «بررسی خلاقیتهای شعری حافظ در مفهومسازی عشق». نقد ادبی، دورهی6، شمارهی23، صص 59-82.
2
حافظ، شمس­الدّین محمد. (1388) دیوان.تصحیح محمد قزوینی و قاسم غنی، تهران: اقبال.
3
خواجوی، کورش. (1395). کنار حوض الفبا. تهران: مایا.
4
فرزاد، محمدرضا. (1381). «شعرهایی از شاعران نسل بیت». ماهنامه­ی فرهنگی، اجتماعی، ادبی کارنامه، شماره­ی 28، صص 28- 38.
5
قادری، سلیمان. (1392). «استعاره، بدن و فرهنگ: مفهوم­پردازی دل، جگر و چشم در بوستان سعدی». نقد ادبی، دورهی6، شمارهی23، صص 105-123.
6
لنگرودی، شمس. (1387). مجموعه اشعار. تهران: نگاه.
7
ــــــــــــــــ. (1393). مجموعه اشعار. تهران: نگاه.
8
ـــــــــــــــــــــــــ (1389). رسم کردن دستهای تو(مجموعه­شعر). تهران: آهنگ دیگر.
9
مقربین، شهاب. (1388). سوت­زدن در تاریکی (مجموعه­شعر). تهران: چشمه.
10
یونان، رسول. (1381). روز بخیر محبوب من (مجموعه­شعر). تهران: مینا.
11
ــــــــــــ. (1387). پایین آوردن یک پیانو از پلههای یک هتل یخی. تهران: نقد افکار.
12
Evans,Vyvyan and Melanie Green. (2006). Cognitive Linguistics: An
13
Introduction. Edinburg: Edinburg University Press.
14
Gibbs, Raymond. (2008). "Metaphor in Litrature". in Metaphor and Thought, Cambridge: Cambridge University Press.
15
Kovecses, Zoltán. (1986). Metaphors of Anger. Pride and Love. A Lexical Approach to the Structures of Concepts. Pragmatics and Beyond, VII:8. Amsterdam & Philadelphia: John Benjamins.
16
ــــــــــــــــــــ. (1988). The Language of Love: the semantics of passion in conversational English. Lewisburg: Bucknell University Press.
17
ــــــــــــــــــــ. (2000). Metaphor and Emotion (Language, Culture,and Body in Human Feeling). Cambridge: Cambridge University Press.
18
ــــــــــــــــــــ. (2009). Metaphor and Poetic Creativity: A Cognitive Linguistic Account. Acta Universitatis Sapientiae, Philologica, 1, 2: 181- 196.
19
ــــــــــــــــــــ. (2010). Metaphor: A Practical Introduction. 2nd ed, New York: Oxford University Press.
20
Lakoff, George and Mark Johnson. (1980).Metaphors We Live By. Chicago: University of Chicago Press 2003.
21
Lakoff, George and Mark Turner. (1989). More than Cool Reason. Chicago: The University of Chicago Press.
22
Quigley, Austin E. (2004). Theoretical Inquiry: Language, Linguistics, and Literature. New Haven & London: Yale University Press.
23
ORIGINAL_ARTICLE
مرگ و مرگاندیشی در اشعار شفیعیکدکنی
مرگ پدیدهای ناشناخته است که همواره ذهن و اندیشهی بشر را به خود مشغول کرده است. شاعران و اندیشمندان هر ملتی نیز دیدگاههای متفاوتی دربارهی مرگ و هستی دارند که آنها را در قالبهای مختلف هنر و ادبیات مطرح میکنند. محمدرضا شفیعیکدکنی، متولد 1318، شاعر و پژوهشگر برجستهی معاصر است که در اشعار خود توجه ویژهای به مقولههای مرگ و زندگی دارد. نگارندگان در این جستار کوشیدهاند با رویکردی تحلیلی، اندیشه و احساس این شاعر دربارهی مرگ را واکاوی کرده و مباحثی مانند مرگاندیشی، هراس از مرگ، تصویر زندگی و شهادت را در اشعار وی بررسی کنند. یافتههای پژوهش نشان میدهد که در اشعار شفیعیکدکنی، چهارگونه رویکرد به مرگ دیده میشود: اول؛ مرگگریزی و مرگستیزی که بیشتر مربوط به دوران آغاز شاعری اوست. دوم، مرگ در قالب شهادت و پاسداری از آرمانها، سوم؛ مرگستایی عارفانه و صوفیانه که در اندیشهی مولوی و عرفای اسلامی دیده میشود و چهارم؛ مرگ وجودی که متأثر از دغدغههای فلسفی شاعر است و نمودهای فراوانی در دفتر «هزارهی دوم آهوی کوهی» دارد. از میان گونههای مرگاندیشی نیز، مرگستایی عرفانی بیشترین بسامد و شهادت، کمترین بسامدها را دارند.
https://jba.shirazu.ac.ir/article_3971_ec182c319e841318f8989e4ee6756af9.pdf
2017-08-23
67
86
10.22099/jba.2017.3971
زندگی"
"شفیعیکدکنی"
"مرگ"
"مرگاندیشی"
عظیم
جباره ناصرو
azim.jabbareh@yahoo.com
1
دانشگاه جهرم
AUTHOR
رقیه (پریچهر)
کوهنورد
p.koohnavard@gmail.com
2
دانشگاه جهرم
LEAD_AUTHOR
امنخانی، عیسی. (1392). «اگزیستانسیالیسم و شفیعیکدکنی؛ نگاهی به اندیشههای وجودی در اشعار شفیعیکدکنی با تکیه بر شعر اضطراب ابراهیم». کتاب ماه ادبیات، ش72، صص32-42.
1
انجمروز، بهرام. (1383). «حیات مرگ در شریانهای ادبی». ادبیات داستانی، شمارهی80، صص54-55.
2
اوبراین، کانرکروز. (1349). آلبر کامو. ترجمهی عزتالله فولادوند، تهران: خوارزمی.
3
بشردوست، مجتبی. (1379). در جستجوی نیشابور؛ زندگی و شعر محمدرضا شفیعیکدکنی. تهران: ثالث.
4
پورنامداریان، تقی. (1390). «بازنگاهی به شعر دکتر شفیعیکدکنی». آزما، شمارهی79.
5
حسامپور، سعید؛ سمیه نبوی و اعظم حسینی. (1394). «مرگ و مرگاندیشی در اشعار اخوان ­ثالث، شاملو و فروغ فرخزاد». پژوهشنامهی ادب غنایی، ش24،صص77-96.
6
حسنپور آلاشتی، حسین و عیسی امنخانی. (1387). «اسطوره سیزیف و تأثیر آن بر شعر معاصر». شناخت، شمارهی57، صص69-86.
7
خدایاری، مصطفی. (1395). «مرگ و موت ارادی از دیدگاه سنایی، عطار و مولانا با رویکرد تمثیلی». زبان و ادب فارسی، شمارهی 27، صص41-66.
8
رجبی، فرهاد. (1390). «مرگ زندگیبخش در شعر بدر شاکرالسیاب و نیمایوشیج». ادب عربی، دورهی3، شمارهی2، صص185-206.
9
سهرابی، فرخنده و یحیی معروف. (1393). «بررسی نماد خورشید در شعر امل دنقل و شفیعی کدکنی». کاوشنامه ادبیات تطبیقی، دورهی 4، شمارهی14، صص 1-24.
10
سیدالشهدایی، رویا. (1383). «خوانشی زیباشناسانه از مرگ در شاهنامه فردوسی؛ مرگ سیاوش». پژوهشهای ادبی، شمارهی4، صص131-144.
11
شریفی، فیض. (1392). شفیعی کدکنی؛ شعر شفیعیکدکنی از آغاز تا امروز. تهران:نگاه،
12
شفیعیکدکنی، محمدرضا. (1353). «مقام انسان در عرفان ایرانی». یغما، شمارهی 309، صص147-151.
13
ــــــــــــــــــــ . (1357). از بودن و سرودن. تهران: توس.
14
ــــــــــــــــــــ . (1376). هزارهی دوم آهوی کوهی. تهران: سخن.
15
ـــــــــــــــــــ . (1380). ادوار شعر فارسی؛ از مشروطیت تا سقوط سلطنت.تهران: سخن.
16
ــــــــــــــــــــ . (1388 الف). مثل درخت در شب باران. تهران: سخن.
17
ــــــــــــــــــــ . (1388 ب). از زبان برگ. تهران: سخن.
18
ــــــــــــــــــــ . (1388 ج). بوی جوی مولیان. تهران: سخن.
19
ــــــــــــــــــــ . (1389 الف). در کوچهباغهای نشابور. تهران: سخن.
20
ــــــــــــــــــــ . (1389ب). شبخوانی. تهران: سخن.
21
ــــــــــــــــــــ . (1389ج). زمزمهها. تهران: سخن.
22
شمیسا، سیروس. (1390). مکتبهای ادبی. تهران: قطره.
23
صادقیشهپر، رضا و رحمان مشتاقمهر. (1390). «مرگاندیشی و زوال، مهمترین بنمایه (موتیف) در شعر فروغ فرخزاد و نمودهای آن». اندیشههای ادبی، شمارهی 7، صص 89-120.
24
صنعتی، محمد. (1384). «درآمدی به مرگ در اندیشه غرب». ارغنون، شمارهی 26و27، صص1-64.
25
صیادکوه، اکبر و رقیه (پریچهر) کوهنورد. (1395). «بنمایههای اجتماعی­سیاسی و نمادهای آن در هزارهی دوم آهوی کوهی». ایراننامگ، دورهی1، شمارهی4، صص72-92.
26
فروغی، محمدعلی و قاسم غنی. (1372). رباعیات خیام. ویرایش جدید بهاءالدین خرمشاهی، تهران: ناهید.
27
فلاح، مرتضی. (1387). «سه نگاه به مرگ در ادبیات فارسی». پژوهش زبان و ادبیات فارسی، شمارهی11، صص223-254.
28
کاکایی، قاسم و محبوبه جباره ناصرو. (1393). «بررسی تطبیقی مرگاندیشی از دیدگاه خیام و عطار». اندیشهی دینی، شمارهی3، صص113-136.
29
کامو، آلبر. (1384). افسانه سیزیف. ترجمهی محمود سلطانیه، تهران: جامی.
30
محمدپور، محمد؛ نوید بازرگان و امیرحسین ماحوزی. (1394). «تولد آسمانی با مرگ نفسانی (مرگ اختیاری) به روایت مثنوی معنوی». ادبیات عرفانی و اسطورهشناختی، دورهی11، شمارهی39، صص263-301.
31
مردانی نوکنده، محمدحسین. (1381). «مبانی اگزیستانسیالیسم». کیهان فرهنگی، شمارهی 195، صص28-31.
32
ملاحاجیآقایی، محمدحسن. (1379). «روشنایینامه باران؛ نظری به شعر شفیعیکدکنی». رشد آموزش زبان و ادب فارسی، شمارهی 56، صص32-41.
33
مولوی، جلالالدین محمد بلخی. (1389). مثنوی معنوی. بر اساس نسخهی نیکلسون، تهران: محمد.
34
میرزایی، فرامرز؛ مهدی شریفیان و علی پروانه. (1389). «مرگاندیشی خیامی در آثار دو شاعر فارسی و عربی؛ صلاح عبدالصبور و نادر نادرپور». جستارهای زبانی، شمارهی1، صص159-177.
35
نوروزی داودخانی، نورالله. (1391). «معانی، تصاویر و تعابیر مرگ در اشعار سهراب سپهری و فریدون توللی». پژوهشنامهی ادب غنایی، شمارهی18، صص185-198.
36
وجدانی، فریده. (1390). «سیمای مرگ در شعر فردوسی و ناصرخسرو». پژوهشنامهی ادب غنایی، شمارهی16، صص175-196.
37
ORIGINAL_ARTICLE
نقش رسانه در حیات تاریخی گفتمان شعر حجم
جریان شعر حجم به رهبری «یدالله رویایی» با بیش از پنجاه سال سابقۀ شاعری، یکی از جنجالیترین جریانهای شعری نیمقرن اخیر ایران است. در طول این دوران، منازعات و مخالفتهای ادبی فراوان دربارۀ اصول، ایدهها و تئوریهای جریان شعر حجم وجود داشته است. باوجود همۀ این مخالفتها، جریان حجم در طول این سالها، بهعنوان جریانی زنده در جریان شعر معاصر فارسی مطرح بوده و به حیات تاریخی خود ادامه داده، بهویژه پس از یک دورۀ کمفروغ، در دو دهۀ اخیر با استقبال نسل نو مواجه شده و شاعران و منتقدان به بازنشر اندیشهها و اشعار رویایی و اصول جریان شعر حجم پرداختهاند. در این پژوهش بر اساس دو ویژگی تعاملی بودن و تعیینکنندگی رسانه، به بررسی حیات تاریخی جریان شعر حجم در فضای رسانهای ایران در این پنجاه سال پرداختهشده است. مسئلۀ اصلی در این تحقیق بررسی نقش رسانه بر جریان شعر حجم در هر دو دورۀ قدرت رسانهای متمرکز و پراکنده و زیر دورههای مرتبط با آنها است. فرضیۀ اصلی این است که تغییر فضای رسانهای کشور در بازتولید گفتمان شعر حجم نقش مؤثر داشته است.
https://jba.shirazu.ac.ir/article_3954_38b70473ac1c38b433a125911a102899.pdf
2017-08-23
87
116
10.22099/jba.2017.3954
تعامل
تعیینکنندگی
رسانه
حجم گرایی
علیرضا
رعیت حسن آبادی
ali_rayat2005@yahoo.com
1
دانشگاه فردوسی مشهد
LEAD_AUTHOR
اخگری، محمد. (1391). رسانه و فناوریهای نوین. فصلی از کتاب جامعهشناسی نوین. مجموعه مطالعات رسانه. (جلد سوم). تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
1
بهزادی، علی. (1382). گفتگو با دکتر علی بهزادی. چاپشده در کتاب تاریخ شفاهی مطبوعات ایران، به­اهتمام سید فرید قاسمی، تهران: ققنوس.
2
بهنود، مسعود. (1379). شاید حرف آخر. مقالات عصر آزادگان، گوناگون، آدینه. تهران: علم.
3
توسلی، غلام­­عباس (۱۳۸۴). نظریههای جامعهشناسی. تهران: سمت.
4
جلایی­­پور، حمیدرضا. (1378). پس از دوم خرداد، نگاهی جامعهشناختی به جنبش مدنی ایران. تهران: کویر.
5
جلاییپور، حمیدرضا. (1389). جامعهشناسی جنبشهای اجتماعی، با تأکید بر جنبش اصلاحی دوّم خرداد. تهران: طرح نو.
6
خرازی­ آذر، رها. (1387). رویکرد پسامدرنیسم به دیپلماسی رسانهای. دیپلماسی رسانهای. به­ کوشش محمّد سلطانیفر و شهرود امیرانتخابی، تهران: مرکز تحقیقات استراتژیک.
7
خواجه­ نیان، داتیس و فرهنگی، علیاکبر و هادوی­­نیا، عباس. (1388). «طراحی مدل تعاملی مدیریت رسانه و فناوریهای نوین اطلاعاتی و ارتباطی». فصلنامه­ی پژوهشهای ارتباطی، دورهی 16، شماره­ی 4، زمستان، صص11-36.
8
رعیت حسنآبادی، علیرضا. (1394). «تحلیل چرایی تقابل گفتمان محمدرضا شفیعی کدکنی با یدالله رویایی». فصلنامه­ی ادب پژوهی. دورهی 9، زمستان، شمارهی 34، صص 129-152.
9
صالحی، سیّدعلی. (1391). «زبان صدق؛ زاده­ی شهود است». روزنامه­ی آرمان، دوشنبه 22 آبان.
10
لنگرودی، شمس. (1387). تاریخ تحلیلی شعر نو. ج دوم، تهران: مرکز.
11
ناتل خانلری، پرویز. (1392). «سانسور در دوران پهلوی». بخارا، دورهی 15، شماره­ی ۹۴. مرداد و شهریور.
12
Cover, Rob. (2006). Audience inter/active: Interactive media, narrative control and reconceiving audience history.Victoria University of Wellington. New Zealand
13
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی و تحلیل فرایندهای فرانقش اندیشگانی در شعر «کسی که مثل هیچ کس نیست» اثر فروغ فرخزاد در چارچوب نظریهی نقش گرای هلیدی
نظریهی نقشگرایی هلیدی محصول نگاهی اجتماعی به زبان است که به کمک فرانقشهای سهگانهی اندیشگانی، بینافردی و متنی در زبان اتفاق میافتد. با تأکید بر جنبهی اجتماعی این چارچوب نظری پژوهش پیش رو بر آن است تا با بررسی سهم فرایندهای مختلف فرانقش اندیشگانی در شعر«کسی که مثل هیچ کس نیست» اثر فروغ فرخزاد جنبههای اجتماعیِ ذهنیتی شاعرانه را واکاود که به خلق این متن ادبی انجامیده است. با علم به اینکه فرایند ذهنی در این شعر در مقایسه با سایر فرایندهای اصلی کمترین بسامد آماری را داراست، پژوهش پیش رو در پی پاسخ به این پرسش است که در این شعر فرایند ذهنی چگونه بر دیگر فرایندها تأثیر میگذارد؟ با پاسخ به این پرسش اصلی شاید بتوان به این پرسش فرعی نیز پاسخ گفت که آیا یک فرایند حداقلی مانند فرایند ذهنی در این شعر به عنوان ایدهی شاعرانه، امکان بسط به یک گفتمان غالب اجتماعی را خواهد داشت؟ فرض پژوهش بر این بوده است که فرایند ذهنیِ خواب دیدن، سایر فرایندها را در راستای خود جهت داده تا کلیت متن را همچون برشی از بافت فرهنگی اجتماعی جامعه، بازتولید کرده و آیندهی آن را که همانا آمدن کسی است که مثل هیچ کس نیست، پیشگویی نماید. با بررسی آماری فرایندهای فرانقش اندیشگانی، ضمن تأیید حداقلی بودن فرایند ذهنی(5/10 % کل فرآیندها) در میان فرایندهای اصلی شعر، میتوان به این نتیجه رسید که سایر فرایندها در جهت بسط فرایند ذهنی و تأیید ایدهی این فرایند عمل کردهاند که همانا پیشگویی آمدن کسی است «که مثل هیچ کس نیست».
https://jba.shirazu.ac.ir/article_3953_68299b32502526717ebef093a4060734.pdf
2017-08-23
97
120
10.22099/jba.2017.3953
شعر معاصر
فرانقش اندیشگانی
فرایند ذهنی
فروغ فرخزاد
نقشگرایی هلیدی
مژگان
صفایی
mozhgansafaee@gmail.com
1
دانشگاه پیام نور مشهد
LEAD_AUTHOR
سید محمدرضا
عادل
adelzero@yahoo.co.uk
2
عضو هیأت علمی دانشگاه حکیم سبزواری
AUTHOR
محمود
رمضان زاده لک
mahmoudramezanzadeh@yahoo.com
3
عضو هیأت علمی دانشگاه پیام نور مشهد
AUTHOR
آقاگلزاده، فردوس. (1384). «کاربرد آموزههای زبانشناسی نقشگرا در تجزیه و تحلیل متون ادبی». نشریه­ی دانشکده­ی ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد. دورهی 38، شماره­ی 149، صص1-21.
1
حقوقی، محمد.(1378). شعر زمان ما 2(مهدی اخوان ثالث). تهران: دانشیار.
2
شاملو، احمد. (1372). ققنوس در باران. تهران: نگاه.
3
شاملو، احمد. (1376). در آستانه. تهران: نگاه.
4
صالحینیا، مریم و زهرا روحی. (1392). «بررسی انتقادی کاربرد نظریه­ی سیستمی­نقشی هلیدی، زبانشناسی متن بنیاد». راسخون.
5
فرخزاد، فروغ. (1377). ایمان بیاوریم به آغاز فصل سرد. تهران: مروارید.
6
ــــــــــــ (1377). مجموعه اشعار. به­کوشش سعید قانعی. تهران: بهزاد.
7
مهاجر، مهران و محمد نبوی. (1376). به سوی زبانشناسی شعر: رهیافتی نقشگرا. تهران: مرکز.
8
هلیدی، مایکل و رقیه حسن. (1393). زبان بافت و متن؛ جنبههایی از زبان در چشماندازی اجتماعی- نشانهشناختی، ترجمه­ی مجتبی منشیزاده و طاهره ایشانی، تهران: علمی.
9
Eggins, Ssuzanne. (2007). An introduction to systemic functional linguistics. reprinted NewYork.
10
Halliday, M.A.K & Christian, Matthiessen. (2004). An Introduction to Functional Grammar. New York: Oxford University Press Inc.
11
Halliday, M.A.K. (2002). On language. edited by Jonthan Webster, first published. London.
12
Halliday, M.A.K, and Robin P. Fawcett. (1987). New developments in systemic linguistics. V1, first published, Great Britain.
13
Halliday, M.A.K. (1985). An Introduction to Functional Grammar. London: Edward Arnold.
14
ORIGINAL_ARTICLE
داستان دقوقی از منظر ادبیات شگرف
ادبیات وهمناک یکی از انواع ادبی است که اگر در آثار ادبی فارسی، جستجو شود، نمونههایی عالی از این نوع ادبی و زیرشاخههای آن یافتمیشود. از جمله ویژگیهای بارز داستانهای وهمناک، وجود رویدادهایی خارقالعاده در آنهاست که خواننده در واقعی یا غیرواقعی بودن آنها دچار تردید میشود. داستان دقوقی که در دفتر سوم مثنوی آمده، یکی از داستان-هایی است که بسیاری از مؤلفههای ادبیات وهمناک در آن وجود دارد. در پژوهش حاضر، این داستان، براساس نظریات فروید و تودوروف، بررسی شده و تشابه و تفاوت آن با نوع ادبی شگرف، نشان داده شدهاست. نتایج تحقیق، نشان میدهد که اغلب مشخصههای ادبیات شگرف، در داستان دقوقی دیدهمیشود و با توجه به نمودار تودوروف، میتوان این داستان را یکی از نمونههای ادبیات «وهمناک/شگرف» یا «کرامات/شگرف» دانست. این نتیجه، گواه آن است که قرنها پیش از اینکه نظریهپردازان غربی به تدوین نوع ادبی شگرف بپردازند، مولانا با نبوغ سرشار خود، چنین مؤلفههایی را در داستانسرایی به کار برده است. در داستان دقوقی، عناصری همچون زاویۀ دید، کانونی شدگی، تداعی معانی، چند صدایی، صحنه، درونمایه و تقابل، در ایجاد تردید –اصلیترین مؤلفۀ ادبیات شگرف- نقش دارند.
https://jba.shirazu.ac.ir/article_3962_a8023132dec51bdb6b5eddbfa55ca362.pdf
2017-08-23
141
166
10.22099/jba.2017.3962
ادبیات شگرف
تودوروف
فروید
مثنوی
دقوقی
مولانا
مصطفی
غریب
mostafa.gharib@birjand.ac.ir
1
دانشگاه بیرجند
LEAD_AUTHOR
محمد
بهنام فر
mbehnamfar@birjand.ac.ir
2
دانشگاه بیرجند
AUTHOR
قرآن کریم، مترجم سیدحمیدرضا صفوی، تهران: معارف.
1
ابراهیمی فخاری، محمدمهدی. (1389). «تحلیل و بررسی نمود کلامی در داستان اول مثنوی معنوی براساس نظریهی تودوروف». نامه­ی پارسی، شماره­ی 55، زمستان، صص 125-146.
2
امیری خراسانی، احمد و حسینی سروری، نجمه. (1386). «شیوههای روایتگری مولانا در داستان دقوقی». علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز، دوره­ی 23، شماره­ی 2، تابستان، صص43-62.
3
بامشکی، سمیرا. (1391). روایتشناسی داستانهای مثنوی. تهران: هرمس.
4
براتی، پرویز. (1387). کتاب عجایب ایرانی: روایت، شکل و ساختار فانتزی عجایبنامهها به­همراه متن عجایب­نامه­ای قرن هفتمی. تهران: افکار.
5
پارسا، سیداحمد و واهیم، گلاندام. (1388). «انواع خواب و رؤیا در مثنوی». ادبیات عرفانی دانشگاه الزهرا، دورهی1، شماره­ی 1، پاییز و زمستان، صص 33 -58.
6
پورنامداریان، تقی. (1380). در سایه­ی آفتاب. تهران: سخن.
7
ــــــــــــــــ (1391). رمز و داستانهای رمزی در ادب فارسی. تهران: علمی و فرهنگی.
8
تقوی، محمد و بامشکی، سمیرا. (1387). «حقایق خیالی داستان دقوقی مثنوی». زبان و ادبیات دانشکده­ی ادبیات و علوم انسانی مشهد، دورهی 41، شماره­ی 162، پاییز، صص 214-231.
9
توکلی، حمیدرضا. (1389) از اشارتهای دریا؛ بوطیقای روایت در مثنوی. تهران:مروارید.
10
جعفری، محمدتقی. (1373) تفسیر و نقد و تحلیل مثنوی جلالالدین محمد مولوی. ج7، تهران: اسلامی.
11
جکسن، رزمری. (1383). «فانتاستیک به­مثابه روش». ترجمه­ی آریان احمدی و احسان نوروزی، فارابی، شماره­ی 53، پاییز، صص 7-30.
12
حری، ابوالفضل. (1382). «درباره­ی فانتاستیک». زیباشناخت، شماره­ی 9، صص 157-186.
13
ــــــــــــــ (1383). «درآمدی بر شگرف از دیدگاه فروید». فارابی- شماره­ی 53، پاییز، صص 45-64
14
ــــــــــــــ (1385). «وهمناک در ادبیات کهن ایران». پژوهشهای ادبیات معاصر جهان، شماره­ی 34، زمستان، صص 61-76.
15
ــــــــــــــ (1388). «ژانر وهمناک: شگرف و شگفت در فرج بعد از شدت». نقد ادبی، شماره­ی4، زمستان، صص 7-30.
16
ــــــــــــــ (1390). «عجایبنامهها به­منزلهی ادب وهمناک». نقد ادبی، شماره­ی15، پاییز، صص137-164.
17
ــــــــــــــ (1393) کلک خیال­انگیز؛ بوطیقای ادبیات وهمناک، کرامات و معجزات. تهران: نی.
18
خوزان، مریم. (1370). «داستان وهمناک». نشر دانش، شماره­ی 65، مرداد و شهریور، صص 33-37.
19
راشد محصل، محمدرضا. (1390). «تأملی در داستان دقوقی». مولوی­پژوهی، سال پنجم، شماره­ی10، بهار و تابستان، صص1-25.
20
رستمی، فرشته. (1387). «ادبیات شگرف و عبید زاکانی». متن­پژوهی ادبی، شماره­ی 35، بهار، صص54-83.
21
رضوانیان، قدسیه. (1389) ساختار داستانی حکایتهای عرفانی. تهران: سخن.
22
زرینکوب، عبدالحسین. (1374) سرّ نی. ج1، تهران: علمی.
23
زمانی، کریم. (1388) شرح جامع مثنوی، ج3، تهران: اطلاعات.
24
شفیعی کدکنی، محمدرضا. (1386) موسیقی شعر. تهران: آگاه.
25
صرفی، محمدرضا. (1386). «کانون روایت در مثنوی». پژوهشهای ادبی، شماره­ی 16، تابستان، صص 137-159.
26
قبادی، حسینعلی. (1377). «تأملی در شناخت مرزهای تمثیل و نماد». مدرس علوم انسانی، شماره­ی، زمستان، صص13-26.
27
معین­الدینی، فاطمه. (1388). «شگردها و زمینههای تداعی معانی در داستان «دا»». ادبیات پایداری، شماره­ی 1، پاییز، صص 159-184.
28
معین، بابک. (1386). «رگههایی از فلسفه­ی غرب در آراء و اندیشههای مولوی». پژوهشنامه­ی علوم انسانی، شمارهی 54، تابستان، صص 417-428.
29
مقدادی، بهرام. (1377). «ادبیات: برخورد با هنر و ادبیات در غرب و جهان سوم». هنر، شماره­ی 35، بهار، صص 9-24.
30
مولانا، جلالالدین محمد. (1375) مثنوی معنوی. از نسخه­ی نیکلسون، نقد و تحقیق عزیزالله کاسب، تهران: گلی.
31
مهدیزاده فرد، بهروز. (1392). «ساخت روایی قصه در مثنوی». ادب­پژوهی، شماره­ی 25، پاییز، صص91-111.
32
میرصادقی، جمال. (1367) عناصر داستان. تهران: شفا.
33
نوروزپور، لیلا و جمشیدیان، همایون. (1378). «تحلیل داستان دقوقی از مثنوی». کاوشنامه، سال نهم، شماره­ی 17، پاییز و زمستان، صص 9-28.
34
هاشمی، محدثه. (1392). «بررسی تطبیقی جلوههای ادبیات شگرف در دو رمان درخت انجیر معابد و کوابیس بیروت». پایان­نامه­ی کارشناسی ارشد دانشگاه بیرجند.
35
هاشمی، محدثه و نوروزی، زینب. (1393). «عناصر ادبیات شگرف در رمان درخت انجیر معابد». کاوشنامه، سال 15، شماره­ی 29، پاییز و زمستان، صص 89-132.
36
ــــــــــــــــــــــــــــــ (1393). «بررسی تطبیقی جلوههای ادبیات شگرف در دو رمان درخت انجیر معابد و کوابیس بیروت». ادبیات تطبیقی دانشگاه شهید باهنر کرمان، دورهی 6، شماره­ی 11، پاییز و زمستان، صص 423-445.
37
_____ (1393). «جلوههای ادبیات شگرف در رمان «کوابیس بیروت» نوشته­ی غاده السلمان». لسان مبین، دورهی 5، شماره­ی 16، تابستان، صص 153-181.
38
همائی، جلال الدین. (1376) مولوینامه. ج1، تهران: هما.
39
Bakhtin, mikail. (1973).problem of Dostoevsky’s Poetics, London:
40
University of Minnesota press
41
Borghart, Pieter & madeleine Christophe. (2003). “the return of the
42
key: the uncanny in the fantastic”, Image & narrative, vol. 4. Pp.1-
43
10. June, 2008.
44
Jakson. Rosemary. (1981). fantasy: the literature of subversion. Ny:
45
methun press.
46
Todorov, Tzvetan. (1973). The Fantastic: A Structural Approach to a
47
Literary Gener, trans, Richard Howard, Ithaca (ny): Cornell up.
48
ORIGINAL_ARTICLE
نگاهی به تصحیح منظومة همای و همایون به اهتمام کمال عینی
منظومة همای و همایون سرودة خواجوی کرمانی، شاعر عارف قرن هشتم، از زمرة آثار عاشقانهایست که در آن، عشق آتشین همای، شاهزادة شام، به همایون، دختر فغفور چین، به نظم کشیده شده است. این منظومه برای نخستینبار به دست کمال عینی، محقق برجستة تاجیک، حدود پنجاه و دو سال پیش تصحیح انتقادی شد. مصحح نسخهای را اساس کار خود قرار داده که در سال 750 یعنی سه سال پیش از وفات شاعر کتابت شده است. با همة دقت نظری که مصحح برای انتشار بدون نقص این اثر به خرج داده است، متأسفانه هنوز اشکالات متعددی در آن دیده میشود که نگارندگان این مقاله را واداشت از رهگذر مقابلة مجدد متن چاپی با نسخة خطیِ مزبور این اشکالات را تا حدودی مرتفع سازند. مقالة زیر نتیجة این کوشش است. در این مقاله حدود پنجاه خطای مسلم ناشی از بدخوانی، عدم دقت مصحح، ندیدن کلمه یا عبارت و .... آمده و از موارد بسیاری که نگارندگان احتمال دادهاند اغلاط مطبعیست، صرف نظر شده است.
https://jba.shirazu.ac.ir/article_4038_1af4f88a409a6aac57acbfbbd4670338.pdf
2017-08-23
167
182
10.22099/jba.2017.4038
"همای و همایون"
"خواجوی کرمانی"
"کمال عینی"
"تصحیح"
"منظومة عاشقانه"
محمدمهدی
معلمی
mahdi.moallemy@yahoo.com
1
دانشجوی دکتری زبان و ادب فارسی گرایش ادبیات عرفانی دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)
LEAD_AUTHOR
مرتضی
رزاقپور
morteza.razaghpoor@yahoo.com
2
عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان
AUTHOR
اسدی طوسی، ابونصر علی بن احمد. (1386)، گرشاسبنامه. به اهتمام و تصحیح حبیب یغمایی، تهران: دنیای کتاب.
1
دهخدا، علیاکبر. (1377). لغتنامه. زیر نظر محمد معین و سیدجعفر شهیدی، تهران: دانشگاه تهران.
2
حافظ، شمسالدین محمد. (1362)، دیوان. به تصحیح و توضیح پرویز ناتل خانلری، تهران: خوارزمی.
3
خواجوی کرمانی. (1370). خمسه­ی خواجوی کرمانی. به تصحیح سعید نیاز کرمانی، کرمان: دانشگاه شهید باهنر کرمان.
4
ــــــــــــــ. (1392). کلیات، تهران: شرکت تعاونی کارآفرینان فرهنگ و هنر.
5
ــــــــــــــ. (1370 الف). گل و نوروز. با اهتمام و کوشش کمال عینی، تهران: مؤسسه­ی مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
6
ــــــــــــــ. (1370 ب). همای و همایون. تهران: مؤسسه­ی مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
7
ـــــــــــــ. نسخه­ی خطی کلیات خواجو. به شماره­ی 13736، مجلس شورای اسلامی.
8
سعدی شیرازی. (1375). بوستان. تصحیح و توضیح غلامحسین یوسفی، تهران: خوارزمی.
9
منوچهری، احمد بن قوس. (1381). دیوان. به کوشش محمد دبیر سیاقی، تهران: زوّار.
10
ناصرخسرو.(1370). دیوان. تصحیح مجتبی مینوی و مهدی محقق،تهران:دانشگاه تهران.
11