TY - JOUR ID - 344 TI - تساهل و تسامح در دیوان حافظ JO - شعر پژوهی(بوستان ادب) JA - JBA LA - fa SN - 2008-8183 AU - نیکدار اصل, محمدحسین AD - دانشگاه یاسوج Y1 - 2010 PY - 2010 VL - 1 IS - 2 SP - 179 EP - 206 KW - واژه‌های کلیدی: تساهل وتسامح . حافظ . گناه. وحدت ادیان. رحمت و عفو DO - 10.22099/jba.2012.344 N2 - تساهل و تسامح در دیوان حافظ دکتر محمد حسین نیکداراصل* دانشگاه یاسوج                        چکیدهدر این مقاله، پس از بررسی مختصر اصطلاح تساهل و تسامح و پیشینه‌ی آن در غرب و فرهنگ اسلامی، با توجه به ارتباط و تاثیر مسایل سیاسی، تاریخی و اجتماعی بر ذهن هنرمند و اثر او، به اختصار دوره‌ی سیاسی، تاریخی و اجتماعی حافظ توصیف شده است. نگارنده کوشیده است، تساهل و تسامح را از دیدگاه شاعر بر پایه‌ی سه محور بیان کند؛ محور نخست اندیشه‌ی حافظ درباره‌ی گناه است. در این بخش، گناه به عنوان تقدیر الهی، گناه نخستین آدم و حوا، گناه و بخشش آن که محل ظهور رحمت الهی است، بی اثری زهد یا فسق در نظام هستی و نیز نامعلومی پایان کار انسان واعمال او، بررسی می‌شود. در محور دوُم؛ روح تساهل آمیزحافظ و موضوع‌هایی؛ چون اغتنام وقت، جواز گناه، تمایل به شادخواری و باده زداینده‌ی گناه، بررسی می‌شود. در محور سوم؛ نگاه حافظ به زندگی فردی و اجتماعی و ارایه‌ی الگوی رفتاری برپایه‌ی سازواری و تساهل (مدارا با دشمنان، نفی خودخواهی، نفی دنیا اندوزی، نفی مطلق بدکاری، کرم پیشگی و مهرجویی و وحدت ادیان) بررسی می‌شود.   * استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی UR - https://jba.shirazu.ac.ir/article_344.html L1 - https://jba.shirazu.ac.ir/article_344_674a1301edc1b7ad9e4743a40c2c3221.pdf ER -