2024-03-29T13:41:12Z
https://jba.shirazu.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=309
شعر پژوهی(بوستان ادب)
بوستان ادب
2008-8183
2008-8183
1391
4
4
هنجارگریزی در شعر هوشنگ ایرانی
غلامرضا
پیروز
حسین
حسن پور
مراد
اسماعیلی
هنجارگریزی یکی از مؤثرترین روش­های برجستگی زبان و آشنایی­زدایی در شعر است که همواره، شاعران از آن استفاده کرده­اند. هوشنگ ایرانی یکی از شاعرانی است که در اشعارش به صورت گسترده، دست به هنجارگریزی زده است. نگارندگان در این جستار، در پی پرسش به این سوال بودند که ایرانی چگونه و در چه حوزه­هایی به هنجارگریزی دست یازیده است. بررسی­های به عمل آمده، نشانگر این موضوع است که هوشنگ ایرانی در اشعارش از انواع هنجارگریزی بهره برده است. اما این بهره­گیری به صورت یکسان نیست؛ یکی از هنجارگریزیهایی که در اشعار ایرانی بسیار دیده می­شود، هنجارگریزی نوشتاری است که به شکل­های گوناگون در اشعار او وارد شده است. هنجارگریزی زمانی یا باستانگرایی نیز در اشعارش بسامد بالایی دارد که شاعر هم در حوزه­ی نحو و هم در حوزه­ی واژگان، از آن بهره گرفته است. هنجارگریزی معنایی به صورت گسترده و در هیأت آرایه­های تشبیه، تشخیص، حسامیزی و تصاویر پارادوکسی در اشعار او نمود دارد. همچنین علاوه بر این، او در حوزه­ها­ی نحو، واژگان و آوا نیز به هنجارگریزی دست یازیده است.واژه­های کلیدی: آشناییزدایی، شعر نو، فرمالیسم، هوشنگ ایرانی، هنجارگریزی.
آشناییزدایی
شعر نو
فرمالیسم
هوشنگ ایرانی
هنجارگریزی
2013
02
19
1
22
https://jba.shirazu.ac.ir/article_475_4b3c4fe3b1787593a5f8d9c87800ef2f.pdf
شعر پژوهی(بوستان ادب)
بوستان ادب
2008-8183
2008-8183
1391
4
4
مرثیه ی شهر در شعر فارسی و عربی (بررسی تطبیقی از آغاز تا پایان خلافت عبّاسی)
محمود
حیدری
فاطمه
تقی زاده
مرثیه­ی شهرها یکی از انواع مرثیه است که شاعر در آن به توصیف شهرهای حادثه دیده و بیان دردها و رنج­های مردم آن شهرها که دستخوش خرابی و ویرانی گشته­اند می­پردازد. این پژوهش مطالعهای با رویکردی تاریخی- تطبیقی به این نوع ادبی در دو ادب فارسی و عربی است و این نکات را تبیین میکند که رثای شهرها در دو ادبیات دارای علل و اسباب مشترک سیاسی و داخلی، تجاوز و حمله­ی بیگانگان به قلمرو اسلامی است که شاعران ایرانی و عرب، حادثه را مصیبت امت اسلامی دانسته و بدون در نظر گرفتن محدوده­ی جغرافیایی و زبانی به رثای شهرهای اسلامی پرداخته­اند. همچنین مشترکات دینی و فرهنگی ادبای فارس و عرب موجب برخوردی یک­سویه در بسیاری از مضامین رثای شهر گشته است که نشان از پل­های ارتباطی موجود بین دو امت از قدیم تاکنون دارد. عاطفه­ی صادق و سخنان به­دور از تکلّف و تصنّع، سرشار بودن از حکمت­ها و پند و اندرزها، وجود مفاهیمی دینی چون قضا و قدر ویژگی بارز قصاید عربی و فارسی در این زمینه است. همچنین این مراثی بخشی از مصادر تاریخی شهرهای حادثه دیده محسوب میشوند.
ادب عربی
ادب فارسی
ادبیّات تطبیقی
عصر عباسی
مرثیه
2013
02
19
23
42
https://jba.shirazu.ac.ir/article_477_8ad0d4d27ac3846fe2dc1fb73695cff3.pdf
شعر پژوهی(بوستان ادب)
بوستان ادب
2008-8183
2008-8183
1391
4
4
شورش در شعر امل دنقل و نصرت رحمانی
فرهاد
رجبی
شعر معاصر عربی و فارسی، فرآیندی است که میکوشد جایی برای بازتاب همهی دغدغههای انسانی داشته باشد. عواطف، اهداف، پیروزمندیها، ناکامیها و همهی مسائل انسانی، جایگاهی قابل توجه را در گسترهی آن دارا میباشند. از جملهی مسائل انسانی در عصر جدید، وجود محدودیتهایی است که انسان را از رسیدن به تعالی موردنظر باز میدارد؛ این محدودیتها گاهی در شکل عناصری بروز میکنند که به شکل اعجابانگیز خود را به زندگی انسان تحمیل کردهاند و شگفتتر این که انسان نیز به وجود آنها عادت میکند اما در این بین جانهای گرم و سرهای پرشوری، ظهور مییابند که بیمحابا به استقبال این موانع سترگ میروند و به کارزار با آنها میپردازند، امل دنقل مصری و نصرت رحمانی پارسیگو از این گروهاند. این نوشته بر آن است تا ضمن ارائهی نمایی کلی از پدیدهی شورش در شعر دو شاعر به مصادیق برجستهی این محدودیتها از قبیل خود، اجتماع، زمان و دنیای جدید پرداخته فصل مشترک رویارویی دو شاعر را با آنها به نمایش گذارد. نتیجهی حاصله از پژوهش نشان از آن دارد که وجود انگیزههای مشترک در حوزهی دو زبان، باعث شکلگیری تقابل همسان دنقل و رحمانی با محدودیتها گردیده است.
امل دنقل
انسان
شعر معاصر عربی و فارسی
شورش
نصرت رحمانی
2013
02
19
43
64
https://jba.shirazu.ac.ir/article_472_118be54a72a201e5efeda11777dd481c.pdf
شعر پژوهی(بوستان ادب)
بوستان ادب
2008-8183
2008-8183
1391
4
4
تاثیرپذیری ملک الشعرای بهار از فردوسی
هاشم
صادقی محسن آبادی
محمدجعفر
یاحقی
هدف این مقاله بررسی ثأثیر­پذیری ملک­الشعرا بهار از فردوسی است. به این منظور پس از بیان مختصری در مورد زندگی بهار در ارتباط با شاهنامه و شاهنامهپژوهی، تأثیرپذیری بهار از فردوسی در سه قسمت؛ ستایش فردوسی و شاهنامه، صحنه­پردازی­ها و توصیفات حماسی و کارکرد تلمیحات شاهنامه­ای در دیوانش بررسی شده است. شواهد تأثیرپذیری از دیوان استخراج شده و درصورت نیاز ارتباط آن با مسایل اجتماعی و سیاسی زمان سرایش اشعار واکاویده شده است. نتیجه این که بهار در دوره­های مختلف زندگیش مواضع و جهت­گیری­های مختلفی داشته و به­تبع آن، از شاهنامه تأثیرات گوناگونی پذیرفته است .
تصاویر شاهنامه ای
شاهنامه
فردوسی
ملک الشعرا بهار
2013
02
19
65
86
https://jba.shirazu.ac.ir/article_470_e8a8e53633637412d7029d709cd3d010.pdf
شعر پژوهی(بوستان ادب)
بوستان ادب
2008-8183
2008-8183
1391
4
4
اندیشه ی آرمانشهری و شکست یا پیروزی در رخنه کردن به جهان فراواقعی
ناصر
علیزاده
رضا
صادقی شهپر
مهمترین اندیشه­ی نهفته در شعر «مانلیِ» نیما و «رکسانا»ی شاملو، جسجوی جهان آرمانی در آنسوی واقعیت، نگرش بدبینانه و نفرتانگیز به جهان واقعی و تلاش برای آفرینش و القای دنیایی پر از آرامش و کامرانی است تا روح از اضطراب و آشفتگی و درد و رنج این جهان بیاساید. از آنجا که نیما در اشعار خود، متأثر از سمبولیستهای قرن نوزدهم فرانسه است نگارندگان برآنند که وی در اعتقاد به جهان آرمانی و جنبه­ی سمبولیسم متعالینیز نمیتواند از آنان متأثّر نبوده باشد. این نوشته به بررسی و مقایسه­ی دو شعر مذکور از نظر پیوند و شباهت میان آنها و چگونگی نگرش شاملو و نیما به دنیای واقعیت، جهان آرمانی و خلق آن در شعر خویش و نیز پیشینه­ی این اعتقاد و علت پیدایش آن میپردازد، در پایان نیز نشان میدهد که نیما در کار خود مصممتر و امیدوارتر است و در جهان آرمانیاش پا مینهد اما شاملو در آن تردید دارد و در تلاش خود برای رخنه در فراسوی واقعیت شکست میخورد.
جهان آرمانی
رکسانا
سمبولیسم
شاملو
مانلی
نیما
2013
02
19
87
112
https://jba.shirazu.ac.ir/article_478_9d7d084f4af24b9c3a5e6c7fc7e699ab.pdf
شعر پژوهی(بوستان ادب)
بوستان ادب
2008-8183
2008-8183
1391
4
4
پژوهشی در روایت های متفاوت مرگ بهمن و کشته شدن او در نبرد با اژدها
رضا
غفوری
محمدرضا
امینی
بیتردید بررسی تطبیقی روایتهای مختلف و مقایسهی اجزای داستانهای حماسی و بویژه مقایسهی آنها با منابع شفاهی و مردمی، میتواند به تحلیلهای دقیقتری در شناخت ابعاد مختلف این داستانها بیانجامد. یکی از داستانهای حماسی ایران که با روایتهای گوناگونی نقل شده، داستان پایان زندگی بهمن فرزند اسفندیار است. از آنجا که در این داستان برای نخستین بار یکی از قهرمانان منظومههای حماسی ایران در نبرد با اژدها کشته میشود؛ جستوجو در چگونگی و علل این امر بیسابقه و مهم، میتواند بسیاری از نکتههای مبهم و تاریک را روشن کند. زیرا اژدهاکشی از دیرباز یکی از محوریترین اصول پهلوانی و قهرمانی، در میان اقوام و ملل جهان بوده است. در مقالهی حاضر برای فراهم آوردن زمینهای مناسب برای تحلیل علل این پدیده، نخست قهرمانان اژدهاکش درحماسههای ایرانی جستوجو شده و برحسب ویژگیهای اساسیشان همچون برخورداری از فرّه، دستهبندی شدهاند. سپس روایتهای گوناگون مرگ بهمن که در منابع کتبی و شفاهی به ثبت رسیده استخراج و در سه دستهی کلّی تقسیمبندی شدهاست. تحلیل دقیقتر مرگ بهمن در نبرد با اژدها و حضور آذربرزین نوهی رستم در این آوردگاه با دو کارکرد متفاوت، نشان میدهد که علل احتمالی ابداع این سرانجام شوم و بیافتخار برای فرزند اسفندیار، چگونه و از کجا میتواند سرچشمه گرفته باشد.
آذربرزین
اژدها
بهمن
فرامرز
2013
02
19
113
132
https://jba.shirazu.ac.ir/article_473_d69be95f63341798ecdb97bd1da4dc09.pdf
شعر پژوهی(بوستان ادب)
بوستان ادب
2008-8183
2008-8183
1391
4
4
نگاهی دوباره به بیت نخست داستان رستم و سهراب
مهدی
فاموری
بیت آغازین داستان «رستم و سهراب»، از ابیات بحثبرانگیز شاهنامهی فردوسی است. محققان دربارهی نوع خوانش دو کلمهی قافیه و معنی قافیه نخست، واژهی کنج، نظرات گوناگونی ارائه دادهاند. نگارنده در گفتار حاضر، ابتدا به نقل امهات اقوال شارحان این بیت پرداخته؛ سپس با عنایت به برخی نکات ادبی و زبانشناختی کوشیده است تا ثابت کند «کنج» را میتوان هم به فتح و هم به ضم کاف خواند و معنای آن، احتمالاًچین و شکن دامن کوه و بازهی کوه است.
رستم و سهراب
شاهنامه
فردوسی
کنج
2013
02
19
133
146
https://jba.shirazu.ac.ir/article_469_9cc00321d3746e950ee6c01ba16381e8.pdf
شعر پژوهی(بوستان ادب)
بوستان ادب
2008-8183
2008-8183
1391
4
4
اسطوره اژدهاکشی و طرح آن در شاهنامه
تیمور
مالمیر
فردین
حسین پناهی
شاهنامه اثری است حماسی، متشکّل از عناصر اسطورهای و تاریخی که در قالب روایت داستانی بیان شده است. آمیختگیِ اسطوره و تاریخ در شاهنامه، و تحوّل و دگرگونیِ داستانهای آن تا زمان منظوم شدن بهدست فردوسی، پیچیدگیِ خاصّی به ساختار داستانهای آن، داده است، چنانکه ما احساس میکنیم با مجموعهای از داستانهایی متعدّد و متنوّع روبرو هستیم. امّا در پسِ این تکثّرها و تنوّعهای روساختی، ژرفساختهای مشترکی را میتوان استخراج کرد. اسطورهی اژدهاکشی با گسترهی جهانیاش، یکی از معدود ژرفساختهای موجود در ساختار داستانهای شاهنامه است. در این مقاله، با بررسی شاهنامهی فردوسی، هفده داستان با ژرفساخت اژدهاکشی استخراج شده است. پس از بررسی ساختار رواییِ داستانها، با استفاده از ساختارگرایی استروس، اسطوره- واجهای تشکیلدهندهی ساختار داستانها را استخراج کردهایم. یافتههای این پژوهش نشان میدهد اسطورهی اژدهاکشی در ژرفساخت برخی داستانهای بهظاهر بیارتباط با این اسطوره نیز وجود دارد؛ چون ژرفساخت همهی داستانها مبتنی بر تقابل باروری طبیعت با سترونی است.
اسطوره اژدهاکشی
تقابلهای دوگانه
ژرفساخت
شاهنامه
2013
02
19
147
171
https://jba.shirazu.ac.ir/article_474_0463eced13c902a06baa68de0eae92b8.pdf