تحلیل مفهوم «وطن» در شعر و اندیشۀ میرزادۀعشقی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری

2 کارشناسی ارشد

چکیده

تحلیل مفهوم «وطن» در شعر و اندیشۀ میرزادۀ عشقی

چکیده
میرزادۀ عشقی از چهره‌های سرشناس و پرشور شعر عصر مشروطه است. ازجمله مواردی که در گفتار و نوشتار وی بازتاب یافته و بسامد داشته، مفهوم «وطن» است. وطن در شعر و اندیشۀ این شاعر جسور، با نوعی ناهمگونی و تناقض‌اندیشی همراه بوده است. در وطنیه‌های عشقی درونمایه‌هایی همچون خودکامگی منفعت‌طلبان، ریاکاری سیاست‌پیشگان، علل عقب‌ماندگی ایرانیان، راه‌های نبرد با دشمنان و افشای ماهیّت بیگانگان، به چشم می‌خورد.
در این گفتار برآنیم تا با تحلیل و تفسیر مفهوم وطن در شعر و اندیشۀ عشقی، دیدگاه‌ها و چشم‌اندازهای متنوّع و متعدّد وی را در ارتباط با مسائل سرزمینش، تبیین نماییم و از این طریق ابعاد برجسته و کمترشناخته‌شدۀ شاعر را به نمایش بگذاریم؛ بدین ترتیب که کلید راهیابی به مبانی آرمانی وطن‌خواهی عشقی را در پیوند با مواردی همچون سرشت و عواطف فردی، روحیۀ عرب‌ستیزی، اتّحاد همگانی، ضدّیت با جمهوری قلّابی و ایسم‌هایی همچون سوسیالیسم، داروینیسم، ایده‌آلیسم، شوونیسم، ناسیونالیسم، آنارشیسم و رمانتیسم جسته‌ایم.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The concept of "homeland" in the idea and poetry "mirzade eshghi"

چکیده [English]

Mirzadeh Eshghi is one of the famous and revolutionary characters in Constitution Period. The concept of "homeland" has repeatedly mentioned in his works and sayings. He has a kind of paradoxical view towards the concept of "homeland" in his poems. In his nationalistic poems, some themes such as: the dictatorship of profit-seekers, the hypocrisy of politicians, the reasons of the Iranian's backwardness, the ways of fighting with the enemies, and the revelation of the true identity of the foreigners, are repeatedly mentioned. Studying Eshgi's different viewpoints about the issues related to his country, this paper tries to analyze and interpret the concept of homeland in Eshgi's poetry and thoughts; so that the less known dimensions of his poetry are also discovered. Therefore, according to Eshgi's ideas and viewpoints, the key of accessing to the ideal principles of nationalism is found in connection with some ideas such as the individual's nature and emotion, anti-Arabian ideas, public union, and opposition against fake governments, and also some "isms" such as Socialism, Darwinism, Idealism, Chauvinism, Nationalism, Anarchism, and Romanticism.
Key words: Mirzadeh Eshghi, homeland, Chauvinism, Nationalism, Anarchism, Romanticism.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Key words: Mirzade eshghi
  • Homeland
  • chauvinism
  • nationalism
  • anarchism
  • Romanticism

مراجع

آژند، یعقوب. (1363). ادبیات نوین ایران. تهران: امیرکبیر.
آجودانی، ماشاءالله. (1382). مشروطه‌ی ایرانی. تهران: اختران.
آجودانی، ماشاءالله. (1387). یا مرگ یا تجدّد. تهران: اختران.
آشوری، داریوش. (1366). دانش‌نامه‌ی سیاسی. تهران: سهروردی و مروارید.
امین‌پور، قیصر. (1386). سنت و نوآوری در شعر معاصر. تهران: علمی‌فرهنگی.
جعفری جزی، مسعود. (1378). سیر رمانتیسم در اروپا. تهران: مرکز.
جعفری جزی، مسعود. (1386). سیر رمانتیسم در ایران. تهران: مرکز.
خارابی، فاروق. (1380). سیاست و اجتماع در شعر عصر مشروطه. تهران: دانشگاه تهران.
زرقانی، مهدی. (1387). چشم‌انداز شعر معاصر ایران. تهران: ثالث.
سپانلو، محمدعلی. (1369). چهار شاعر آزادی. تهران: نگاه.
شفیعی ‌کدکنی، محمدرضا. (1387). ادوار شعر فارسی. تهران: سخن.
شفیعی ‌کدکنی، محمدرضا. (1352). «تلقی قدما از وطن». نشریه‌ی الفبا، دوره اول، ج۲، صص1-26.
علی‌بابایی، داوود. (1382). گفته‌های میرزاده عشقی. تهران: امید فردا.
قائد، محمد. (1380). عشقی، سیمای نجیب یک آنارشیست. تهران: طرح نو.
لنینگ، آرتور. (1367). «آنارشیسم». ترجمه‌ی سیّدمهدی حسینی، کیهان فرهنگی، شماره52، صص19-22.
محمدی، علی. (1386). «میرزاده عشقی و مساله‌ی تجدّد». نشریه‌ی پژوهش زبان و ادبیات فارسی، شماره 8، صص145-159.
میرزاده عشقی، سیّدمحمدرضا. (1357). کلیّات مصوّر عشقی. به کوشش علی‌اکبر مشیرسلیمی، تهران: امیرکبیر.
نیکوبخت، ناصر و زارع، غلامعلی. (1385). «وطن در شعر مشروطه». نشریه‌ی دانشکده‌ی ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تربیت‌مدرس، سال 14، شماره54و55، صص 131-149.
نجاتی، علی‌محمد. (1384). «ادبیات وطنیّه؛ گرایش به ناسیونالیسم در ادبیات مشروطه». روزنامه‌ی شرق، 22مرداد، صص39-41.
همایون‌کاتوزیان، محمدعلی. (1372). صادق هدایت، از افسانه تا واقعیت. ترجمه‌ی فیروزه مهاجر، تهران: طرح نو.
یوسفی، غلامحسین. (1377). چشمه‌ی روشن، تهران: علمی.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار