ولایت در نگاه راز شیرازی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

دانشگاه شیراز

چکیده

موضوعِ ولایت، یکی از محوری‌ترین مباحثِ عرفانِ اسلامی‌ است که در پرتوِ آن، مسایل اساسی دیگری نظیرِِِ توحید، نبّوت، حقیقتِ محمّدیه و... مطرح می‌گردد و شرح ‌داده ‌می‌‌شود. از دورانِ آغازینِ عرفان اسلامی‌ تاکنون، اهل عرفان با استناد به آیات و احادیثِ اهل بیت (ع) به شرح و تبیین مباحثِ ولایت پرداخته‌اند. میرزا ‌ابوالقاسم راز ‌شیرازی (م 1286 ه. ق)، عارفِ شیعی قرن سیزدهم، از جمله کسانی است که در تشریحِ مباحثِ ولایت، نقش بسزایی داشته‌است. در این نوشتار، ابتدا به‌طور اجمال به سیرِ ولایت‌پژوهی در عرفانِ اسلامی‌ پرداخته شده و به دنبال آن، گزارشی کوتاه از آثارِ این عارفِ بزرگ ارائه گردیده‌است. سپس از اهمیت و فایده‌ی این بحث در عرفان سخن به ‌‌میان آمده‌است. آن‌گاه ضمن بررسی معنا و مفهومِ ولایت، به بیان تقسیم‌بندی‌های گوناگون آن و نیز مباحثِ مرتبط با آن نظیرِ توحید، نبوّت و حقیقتِ محمّدیه پرداخته‌شده و در ادامه، شیوه‌ی ارتباط با صاحبانِ ولایت با عنوان «اصلِ مرابطه»، مطرح‌شده و در پایان، بحثِ نسبتِ معنوی – که حاصل و نتیجه‌ی پیوندِ با مقامِ ولایت است – عنوان شده‌است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Guardianship from Raz-e Shirazi’s Point of View

چکیده [English]

 

Y. Nayyeri* A. Moradi **

Shiraz University
Abstract
Guardianship is one of the most pivotal issues in Islamic mysticism, in light of which other basic ones such as Monotheism, Prophecy, and Mohammadyie are discussed. Mirza Aboulghasem-e Raz-e Shirazi, the Shiite mystic of 13th century, is amid those who have played a significant role in illustrating Guardianship debates. In the present study, first, the evolution of Guardianship studies in Islamic mysticism is discussed briefly and then, a short report of the works of this great mystic is provided. Then, the significance and the use of this debate in mysticism are discussed. After that, while studying the meaning of Guardianship, its various classifications and also, debates related to it such as monotheism, prophecy and truthfulness of Mohammadyie are dealt with. Following it, comes the “Intercommunication Principle” as the way to contact Guardianship holders and finally, spiritual relationship, which is the result of having relationship with Guardianship, is fleshed out.    
 
 
 
*  Professor in Persian Language & Literature, Mynayyeri@yahoo.com
**  Ph. D. Candidate in Persian Language & Literature and The teacher of Fars Education office, abas.moradi110@gmail

کلیدواژه‌ها [English]

  • Key words: Guardianship
  • Monotheism
  • Mirza Aboulghasem-e  Raz-e Shirazi
  • Intercommunication
  • Prophecy
  • Spiritual Relationship
  • Truth of Mohammadyie
قرآن کریم. (1376). ترجمه‌ی محمد مهدی فولادوند، تهران: دارالقرآن کریم.
آشتیانی، سیدجلال‌الدین. (1344). شرح مقدمه‌ی قیصری بر فصوص‌الحکم. مشهد: کتاب فروشی باستان.
آملی، سید حیدر. (1352). المقدمات من کتاب نص‌النصوص. تصحیح هنری کربن و عثمان یحیی، تهران: انستیتو ایران و فرانسه.
آملی، سید حیدر. (1384). جامع‌الاسرار و منبع‌الانوار. تصحیح هنری کربن و عثمان یحیی، تهران: علمی‌ و فرهنگی.
ابن‌عربی، محیی‌الدین. (1385). فصوص‌الحکم. درآمد، برگردان متن، توضیح و تحلیل محمدعلی موحد و صمد موحد، تهران: نشر کارنامه.
اسفراینی، عبدالرحمان. (1385). کاشف‌الاسرار. تصحیح هرمان لندلت، تهران: دانشگاه تهران و مؤسسه‌ی مطالعات اسلامی‌ دانشگاه مک‌گیل کانادا.
اصفهانی، راغب. (بی‌تا). معجم مفردات الفاظ القرآن. تحقیق ندیم مرعشلی، بیروت: المکتبه المرتضویه لاخبار آثار الجعفریه.
البرسی، الحافظ‌رجب. (1427). مشارق انوارالیقین فی‌اسرارامیرالمؤمنین. قم: ذوی‌القربی.
بقلی، روزبهان. (1381). رساله‌القدس و رساله‌ی غلطات‌السّالکین. به سعی دکتر جواد نوربخش، تهران: یلدا قلم.
پارسا، خواجه محمد. (1366). شرح فصوص‌الحکم. تصحیح دکتر جلیل مسگرنژاد، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
جهانگیری، محسن. (1375). محیی‌الدین عربی چهره‌ی برجسته‌ی عرفانِ اسلامی‌. تهران: دانشگاه.
حمویه، سعدالدین.(1362).المصباح فی‌التصوف.تصحیح نجیب‌مایل‌هروی، تهران: مولی.
خاوری، اسدالله. (1362). ذهبیه. تهران: دانشگاه تهران.
خرمشاهی، بهاءالدین. (1377). دانشنامه‌ی قرآن کریم. تهران: ناهید.
خوارزمی‌، تاج‌الدین حسین بن حسن. (1368). شرح فصوص‌الحکم. به اهتمامِ نجیب مایل هروی، تهران: مولی.
خویی، ابوالقاسم امین‌الشریعه. (1383). میزان‌الصّواب. مقدمه و تصحیح محمد خواجوی، تهران: مولی.
دهخدا، علی اکبر. (1377). لغت‌نامه. تهران: مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران.
راز شیرازی، میرزا ابوالقاسم. (1320). مرآت‌العارفین. تبریز: چاپ سنگی.‌
راز شیرازی، میرزا ابوالقاسم. (1323). آیات‌الولایه. تبریز: چاپ سنگی.
راز شیرازی، میرزا ابوالقاسم. (1324 الف). اسرارالولایه. تبریز: چاپ سنگی.
راز شیرازی، میرزا ابوالقاسم. (1324 ب). رساله‌ی قنوتیه. تبریز: چاپ سنگی.
راز شیرازی، میرزا ابوالقاسم. (1332). مرصاد العباد. تبریز: چاپ‌خانه‌ی رضایی.
راز شیرازی، میرزا ابوالقاسم. (1352). طباشیر‌الحکمه. شیراز: خانقاه احمدی.
راز شیرازی، میرزا ابوالقاسم. (1372). کوثرنامه. شیراز: خانقاه احمدی.
راز شیرازی، میرزا ابوالقاسم. (1383). قوائم‌الانوار و طوالع‌الاسرار. تصحیح و توضیح دکتر خیرالله محمودی، شیراز: دریای نور.
راز شیرازی، میرزا ابوالقاسم. (1387). رساله‌ی نور علی نور. ترجمه و تعلیق محمد خواجوی، شیراز: دریای نور.
رازی، نجم‌الدین. (1371). مرصادالعباد. تصحیح دکتر محمدامین ریاحی، تهران: علمی‌ و فرهنگی.
راتکه، رودلف و اوکین، جان. (1379). مفهوم ولایت در دورانِ آغازین عرفانِ اسلامی‌. ترجمه‌ی مجد‌الدین کیوانی، تهران: نشر مرکز.
 زرین‌کوب، عبدالحسین. (1385). جست و جو در تصوف ایران. تهران: امیرکبیر.
زرین‌کوب، عبدالحسین. (1384). دنباله‌ی جست‌وجو در تصوّف ایران. تهران: امیرکبیر.
السراج الطوسی، ابی‌نصر. (1960م). اللمع. حققه و قدم له الدکتور عبدالحلیم محمود و طه عبدالباقی سرور، مصر: دارالکتب الحدیثه.
شیرازی، آقا محمدهاشم. (1382). مناهل التحقیق. تصحیح و شرح دکتر محمدیوسف نیری، شیراز: دریای نور.
العاملی، الشیخ زین‌الدین بن علی. (1385). منیه المرید فی ادب المفید و المستفید. تحقیق رضا المختاری، قم: بوستان کتاب.
قیصری، داوود بن محمود. (1381). رسائل قیصری. تصحیح جلال‌الدین آشتیانی، تهران: مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه‌ی ایران.
قیصری، داوود بن محمود. (1385). شرح فصوص الحکم. به کوشش جلال‌الدین آشتیانی، تهران: علمی‌ و فرهنگی.
کلینی، ابی‌جعفر. (بی‌تا). اصول کافی. با ترجمه و شرح سید جواد مصطفوی، تهران: موسسه تحقیقاتی نور.
لاهیجی، عبدالکریم. (1371). مفاتیح الاعجاز فی شرح گلشن راز. تهران: سعدی.
مجدالاشراف‌شیرازی، جلال‌الدین محمد. (1323ق.). تحفه‌الوجود. تبریز: چاپ سنگی.
محمود بن عثمان. (1323). فردوس المرشدیه فی اسرار الصمدیه. تصحیح ایرج افشار، تهران: کتابخانه‌ی دانش.
معجم‌الفهرس لالفاظ احادیث بحارالانوار. (1373). زیر نظر علی‌رضا برازش، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی‌.
نسفی، عزیز الدین. (1344). کشف الحقایق. به اهتمام دکتر احمد مهدوی دامغانی، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
نسفی، عزیز الدین. (1362). الانسان الکامل. به تصحیح مالژیران موله، تهران: زبان و فرهنگ ایران.
هجویری، علی بن عثمان جلابی. (1375). کشف المحجوب. تصحیح ژوکوفسکی، تهران: طهوری.