• صفحه اصلی
  • مرور
    • شماره جاری
    • بر اساس شماره‌های نشریه
    • بر اساس نویسندگان
    • بر اساس موضوعات
    • نمایه نویسندگان
    • نمایه کلیدواژه ها
  • اطلاعات نشریه
    • درباره نشریه
    • اهداف و چشم انداز
    • اعضای هیات تحریریه
    • همکاران دفتر نشریه
    • اصول اخلاقی انتشار مقاله
    • بانک ها و نمایه نامه ها
    • پیوندهای مفید
    • پرسش‌های متداول
    • فرایند پذیرش مقالات
    • اخبار و اعلانات
  • راهنمای نویسندگان
  • ارسال مقاله
  • داوران
  • تماس با ما
 
  • ورود به سامانه ▼
    • ورود به سامانه
    • ثبت نام در سامانه
  • English
صفحه اصلی فهرست مقالات مشخصات مقاله
  • ذخیره رکوردها
  • |
  • نسخه قابل چاپ
  • |
  • توصیه به دوستان
  • |
  • ارجاع به این مقاله ارجاع به مقاله
    RIS EndNote BibTeX APA MLA Harvard Vancouver
  • |
  • اشتراک گذاری اشتراک گذاری
    CiteULike Mendeley Facebook Google LinkedIn Twitter Telegram
شعر پژوهی(بوستان ادب)
مقالات آماده انتشار
شماره جاری
شماره‌های پیشین نشریه
دوره دوره 11 (1398)
دوره دوره 10 (1397)
دوره دوره 9 (1396)
دوره دوره 8 (1395)
دوره دوره 7 (1394)
شماره شماره 4
شماره شماره 3
شماره شماره 2
شماره شماره 1
دوره دوره 6 (1393)
دوره دوره 5 (1392)
دوره دوره 4 (1391)
دوره دوره 3 (1390)
دوره دوره 2 (1389)
دوره دوره 1 (1388)
نوری, علی, عزیزی, مجید. (1394). بررسی دلایل اثرگذاری ابیات بی تصویر در دیوان حافظ. شعر پژوهی(بوستان ادب), 7(4), 183-214. doi: 10.22099/jba.2016.3078
علی نوری; مجید عزیزی. "بررسی دلایل اثرگذاری ابیات بی تصویر در دیوان حافظ". شعر پژوهی(بوستان ادب), 7, 4, 1394, 183-214. doi: 10.22099/jba.2016.3078
نوری, علی, عزیزی, مجید. (1394). 'بررسی دلایل اثرگذاری ابیات بی تصویر در دیوان حافظ', شعر پژوهی(بوستان ادب), 7(4), pp. 183-214. doi: 10.22099/jba.2016.3078
نوری, علی, عزیزی, مجید. بررسی دلایل اثرگذاری ابیات بی تصویر در دیوان حافظ. شعر پژوهی(بوستان ادب), 1394; 7(4): 183-214. doi: 10.22099/jba.2016.3078

بررسی دلایل اثرگذاری ابیات بی تصویر در دیوان حافظ

مقاله 9، دوره 7، شماره 4، زمستان 1394، صفحه 183-214  XML اصل مقاله (600 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22099/jba.2016.3078
نویسندگان
علی نوری 1؛ مجید عزیزی2
1استادیار/دانشگاه لرستان
2دانشجوی دانشگاه لرستان
چکیده
چکیده
در بیشتر تعاریفی که تاکنون از شعر شنیده‌ایم، تخیّل محوری‌ترین عنصر شعری است. و بسیاری معتقدند بدون حضور آن شعری وجود نخواهد داشت.در نگاه اول، عامل اصلی زیبایی، دل‌انگیزی و اثرگذاری بسیاری از اشعار و حتی ابیات مستقل نیز همین عنصر است؛ اما اگر با دقت به ادوار مختلف شعر فارسی بنگریم، درمی‌یابیمکه بسیاری از ابیات اثرگذار هر دوره، ابیاتی هستند که بدون تمسّک به عناصر خیال انگیز، مخاطبان خاص و عام را تحت تأثیر قرار می‌دهند. دلایل و عوامل اثرگذاری این ابیات را می‌توان در دو بخش برونۀ زبان(شکل) و درونۀ زبان(محتوا) بررسی کرد. بدین صورت:
در برونۀ زبان عواملی چون موسیقی (وزن عروضی، قافیه و ردیف)، بسامد بالای فعل و جملات کوتاه به اقتضای معنا، شگردهای دستوری ناظر بر تأویل پذیری متن، گزینش واژگان خاص و ارتباط نهفتۀ آن‌ها و... و در درونۀ زبان، حس و عاطفه، فضاسازی و صحنه‌پردازی، سادگی و منطق پذیر بودن معنا، رعایت اقتضای حال، توصیف‌های اثرگذار، گفت و گو، اندیشۀ والا و فراگیر، استفاده از زبان عامیانه و قرابت تجربۀ شاعر با تجربۀ مخاطبان، درونمایه های خاص و پرمخاطب و جز آن را می‌توان برشمرد. می‌توان گفت از بین عناصر شکلی و محتوایی، حس و عاطفه مهم‌ترین و تعیین‌کننده‌ترین نقش را به عهده دارد. عاطفه گاه به تنهایی و گاه با شوربخشیدن به دیگر عناصر صوری و محتوایی، عامل اصلی زیبایی و اثرگذاری این دسته از اشعار و ابیات است که بدون حضور آن، دیگر عناصر تأثیر چندانی نخواهند داشت.
کلیدواژه‌ها
"اثرگذاری"؛ "تصویر"؛ "حافظ"؛ "شکل"؛ "محتوا "
موضوعات
متون نظم
عنوان مقاله [English]
A survey on reasons of the effectiveness of Hafiz's non-image poems
نویسندگان [English]
Ali noori1؛
1Professor assistant/lorestan university
چکیده [English]
In most definitions that we have heard so far, imagination is the most pivotal force without which, many believe, no poem can come into being. On the first look, the major determinant of aesthetic beauty, pleasure, and effectiveness in many a poem is said to be the imagination. But if we pay closer attention to different periods of poetic history in Iran, we notice that many poems that are devoid of imaginative elements, have left their effect upon the elite and the public alike. The reasons behind the effectiveness of such lines of verse can be explained in terms of form and content. Form includes such issues as music(rhythm and rhyme), frequency of verbs, curt sentences, grammatical strategies that influence the  interpretability of the text, choice of words and their hidden relations. Content embodies deep comprehensive thoughts, senses and emotions, ambience and setting, thematic simplicity and rationality, decorum, effective descriptions, dialogues, conversational language, the affinity between the world of the poet and that of the reader, particular and popular themes etc. It can be said that on the whole, the most important and decisive elements amongst the features that we counted above, are senses and emotions. Emotion, sometimes on its own, and sometimes by enriching other components of form and content, can be said to be the major determinant of aesthetic beauty and effectiveness without which, other factors are rendered ineffective.
Keywords: Effectiveness, Imagery, Hafiz, Form, Content
کلیدواژه‌ها [English]
"Affection ", "Imagination ", "Hafiz ", "form, "content "
مراجع

آقایاری، خسرو؛ وطنی، محسن؛ امینی، افسون و امینی، اسماعیل (1384). عناصر درونی شعر. تهران: سوره‌ی مهر.

احمدی، بابک. (1371). از نشانه‌های تصویری تا متن. تهران: مرکز.

پورنامداریان، تقی. (1381). سفر در مه (تأملی در شعر احمد شاملو). تهران: نگاه.

ثروتیان، بهروز. (1369). بیان در شعر فارسی. تهران: برگ.

جبری، سوسن. (1391). «تصویرگری بی صورت خیال در شعر سعدی». بوستان ادب، شماره‌ی 2، صص23-48.

حافظ، شمس الدین محمد. (1387). دیوان حافظ.تصحیح قاسم غنی و محمد قزوینی، قم: فراگفت.

خاقانی شروانی، افضل‌الدین بدیل. (1388). دیوان اشعار. به کوشش سیدضیاءالدین سجادی، تهران: زوّار.

رازی، شمس قیس. (1373).المعجم فی معاییر شعر عجم. تصحیح سیروس شمیسا، تهران: فردوس.

رضانژاد[نوشین]، غلامحسین. (1367). اصول علم بلاغت در زبان فارسی. تهران: الزهرا.

ریچاردز، آی. اِ. (1375). اصول نقد ادبی. ترجمه‌ی سعید حمیدیان، تهران: علمی و فرهنگی.

سپهوند، عزت‌الله.(1391).«بلاغت تطبیقی در حوزه‌ی فارسی و انگلیسی». رساله‌ی دکتری دانشگاه علامه طباطبایی.

سعدی، مصلح بن عبدالله. (1383). کلیات سعدی. تدقیق در متن و مقدمه از حسن انوری، تهران: قطره.

شفیعی کدکنی، محمدرضا.(1380). صور خیال در شعر فارسی. تهران: آگاه.

ـــــــــــــــــــــــ.(1381). موسیقی شعر. تهران: نگاه.

ـــــــــــــــــــــــ.(1383). ادوار شعر فارسی. تهران: سخن.

ـــــــــــــــــــــــ..(1384). شاعر آیینه‌ها. تهران: نگاه.

شمیسا، سیروس. (1383). نقد ادبی. تهران: فردوس.

صائب تبریزی. (1384). دیوان اشعار. ج1، به اهتمام جهانگیر منصور، تهران: نگاه.

طوسی، خواجه نصیرالدین. (1389). اساس الاقتباس. مصحح عزیزالله علیزاده، تهران: فردوس.

عروضی سمرقندی، احمدبن عمر. (1379). چهار مقاله. به اهتمام محمد معین، تهران: صدای معاصر.

فردوسی، ابولقاسم. (1386). شاهنامه‌ی فردوسی. به کوشش جلال خالقی مطلق، تهران: مرکز دایره­المعارف بزرگ اسلامی.

فتوحی، محمود. (1386). بلاغت تصویر. تهران: سخن.

کروچه، بندتو. (1376). کلیات زیبایی‌شناسی. مترجم فؤاد روحانی، تهران: علمی و فرهنگی.

لونگینوس. (1379). رساله‌ی لونگینوس در باب شکوه سخن. ترجمه‌ی رضا سید‌حسینی، تهران: نگاه.

موحد، ضیاء. (1391). شعر و شناخت.تهران: مروارید.

میرصادقی، جمال. (1385). عناصر داستان. تهران: سخن.

وراوینی، سعدالدین. (1389). مرزبان‌نامه. به کوشش خلیل خطیب‌رهبر، تهران: صفی علیشاه

آمار
تعداد مشاهده مقاله: 1,799
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 865
صفحه اصلی | واژه نامه اختصاصی | اخبار و اعلانات | اهداف و چشم انداز | نقشه سایت
ابتدای صفحه ابتدای صفحه

Journal Management System. Designed by sinaweb.