چکیده کودتای 28 مرداد 1332 یکی از رویدادهای بسیار تأثیرگذار جامعهی ایران است. پیامدهای آن در روشنفکران متعهّد سرخوردگی، نومیدی، پناه بردن به افیون و باده و مواردی از این دست بود که موجب پدید آمدن گونهای شعر به نام شعر سیاه شد و نمود آن را در برخی از جریانهای شعری چون رئالیسم، رمانتیسم سیاه و سمبولیسم اجتماعی میتوان دید. بارزترین چهرهی جریان اخیر، مهدی اخوان ثالث است. پژوهش حاضر به بررسی تحلیلی «تشبیهات سیاه» اخوان به عنوان یکی از پربسامدترین عناصر صور خیال او میپردازد و میکوشد بین محیط برخاستن خیال شاعرانه و ذهن و زبان شاعر و دید شعری او ارتباط برقرار کند. نتیجه نشان میدهد شاعر میخواهد با آفرینش این گونه تشبیهات بکر، به گونهای پنهان، تصاویری تلخ و گزنده از شرایط اجتماعی جامعهی ایران آن روز بنمایاند و با استفاده از این شگرد ادبی ضمن بیان اعتراض خود از وضعیت موجود آن زمان، بتواند از زیر ذرّهبین سانسور حکومت پهلوی عبور کند.
Black similes analysis of composition by Mehdi Akhavan sales
نویسندگان [English]
reza khalaj1؛
چکیده [English]
The 1953 Iranian coup d'état, or the 28 Mordad coup, was one of the most influential events in Iran's history. The consequences of it for committed intellectuals were frustration, despair and turning to opium and wine which led to the creation of Black Poetry manifested in such poetic movements as Realism, Black Romanticism and Social Symbolism. Mahdī Akhavān Sālis is the most prominent figure of the movement. This research is an exploration and analysis of black similes which are considered to be the most frequently used figure of speech in the poetry of Akhavān. Efforts have been made, in this research, to create a link between the context that formed and informed the poet's fancy, and his mentality, language, and poetic perspective. The findings of the research reveal that Akhavān, by creating such unprecedented similes, tacitly presented bitter images of the social condition of Iranian society at that time. Not only could he give voice to his protests against the social situation of his day, but managed to evade the censorship of Pahlavi government. Keywords: Akhavān Sālis, Black Similes, Style, The 28 Mordad Coup
کلیدواژهها [English]
Akhavan Sales, Black similes, style, Coup of 28 August
مراجع
اخوان ثالث، مهدی. (۱۳۷۸). آخر شاهنامه. تهران: مروارید.
ــــــــــــــــــ. (۱۳۷۹الف). از این اوستا. تهران: مروارید.
ــــــــــــــــــ. (۱۳۷۹ب). در حیاط کوچک پاییز در زندان. تهران: زمستان.
ــــــــــــــــــ. (۱۳۷۹ج). دوزخ اما سرد. تهران: زمستان.
ــــــــــــــــــ. (۱۳۷۹د). زندگی می گوید اما باز باید زیست. تهران: زمستان.
درستی، احمد. (۱۳۸۱). شعر سیاسی در دورهی پهلوی دوم. تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
رضایی جمکرانی، احمد. (۱۳۸۲). تحلیل و نقد تشبیه در شعر معاصر فارسی براساس آثار سه تن از شاعران نوپرداز (نیما، سپهری و اخوان). پایاننامهی دکتری دانشگاه تربیت مدرس تهران.
ـــــــــــــــــــ . (۱۳۸۴). «نقش تشبیه در دگرگونیهای سبکی». پژوهش زبان و ادبیات فارسی، شماره۵، صص۸۵-۱۰۰.
زرقانی، سیدمهدی. (۱۳۸۷). چشمانداز شعر معاصر ایران. تهران: ثالث.
شاکری، جلیل. (۱۳۹۰). بررسی و تحلیل صورِخیال در شعر نیما، اخوان و شاملو. پایاننامهی دکتری پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.