بازنمایی اسطوره‌‌ی صعود در شاهنامه‌ی فردوسی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

بازنمایی اسطوره­­ ی صعود در شاهنامه ­ی فردوسی
 
داوود غلامزاده*
دانشگاه فردوسی مشهد
 
چکیده
مساله­ی اصلی این مقاله، شناخت اسطوره­ی صعود در اندیشه‌ی ایرانی و بررسی بازتاب آن در شاهنامه‌ی فردوسی است. در اسطوره­های اقوامی که به یک جهان فوقانی پس از مرگ اعتقاد دارند، راه­های متفاوتی برای صعود بدان عالم وجود دارد. مثلاً نردبان، پلکان، بادبادک، تار عنکبوت، رنگین کمان و ... برخی از راه‌های صعود به جهان علوی هستند. در نزد ایرانیان باستان، راه صعود به جهان برتر از «کوه البرز» می‌گذرد. در این مقاله، پس از تصویر سیمای آیینی البرزکوه در اساطیر ایرانی و شاهنامه‌ی فردوسی، صعود شاهان و پهلوانانی مانند فریدون، زال، کیقباد و کیخسرو بر فراز البرز بررسی شده است. اینان در دوران پاکی خردسالی، بنا بر حادثه­ای به فراز البرز که دروازه­ی گروثمان (بهشت) است، راه می­یابند. در این عروج، تن و روان پهلوانان با یکدیگر همراهند. پس از این مرحله، قهرمانان کمال یافته در حکم منجیانی که پیش از فرشکرد (دوران بازسازی جهان) ظهور می­کنند، هریک کارهای شگفتی انجام می­دهند و با دشمنان به مبارزه برمی­خیزند. سرانجام، روان آن­ها پس از مرگ که بازگشت طبیعی همه­ی روان­های نیک به مینوست، بار دیگر بر فراز البرز و در گروثمان آرام می­گیرد.
 
 
* دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی
دریافت مقاله: 23/03/1388                     پذیرش مقاله: 30/01/1389

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Myth of Ascension in Firdowsi’s Shahname

چکیده [English]

 

Gholamzadeh

Ferdowsi University
 
Abstract
This article examines the myth of ascension in Iranian thought and its manifestation in Firdowsi’s Shahname. There are several ways of ascension in the spiritual world according to mythical beliefs: ascending by ladder, stairs, kite, spiderweb, rainbow, etc. For Iranians, ascending is achieved by climbing the Alborz Mountain. In this article, after describing the ritual features of Alborz Mountain in Iranian myths and in Firdowsi’s Shahname, the ascensions of a number of kings and heroes such as Fereydun, Zaal, Kay Qobad and
Kay Khosrow are considered. These heroes, in their childhood, ascend the Alborz Mountain which is the gate of Grothman (paradise). After that they become saviors who are to appear before Fareshkard, and are destined to fight against enemies. Finally, when they die, their soul rest again upon Mount Alborz, in Grothman.
 
 
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: Ascending Myth  . Shahname  . Alborz  . Zaal . Fereydun  . Kay Qobad  . Kay Khosrow  . Saving

مراجع

ارداویراف نامه.(2831).به کوشش فیلیپ ژینیو.ترجمه ی ژاله آموزگار،تهران:معین- انجمن ایران شناسی فرانسه.
الیاده،میرچا.(2731).رساله در تاریخ ادیان.ترجمه ی جلال ستاری،تهران:سروش.
الیاده،میرچا.(7831).شمنیسم:فنون کهن خلسه.ترجمه ی محمد کاظم مهاجری،قم: ادیان.
اوستا.(5731).گزارش جلیل دوستخواه.جلد 2،تهران:مروارید.
اوشیدری،جهانگیر.(1731).دانشنامه ی مزدیسنا.تهران:نشر مرکز.
بلعمی،ابوعلی.(0831).تاریخ بلعمی(ترجمه و تکمله ی تاریخ طبری).تصحیح محمد تقی بهار،به کوشش محمد پروین گنابادی،تهران:زوار.
دادگی،فرنبغ.(0831).بندهش.ترجمه ی مهرداد بهار،تهران:توس.
راشد محصل،محمد تقی.(9631).نجات بخشی در ادیان،تهران:پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
زادسپرم.(5831).وزیدگی های زادسپرم.ترجمه،آوانویسی و تصحیح محمد تقی راشد محصل،تهران:پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
شوالیه،ژان و گربران،آلن.(9731).فرهنگ نمادها.جلد 3،ترجمه ی سودابه فضایلی، تهران:جیحون.
شوالیه،ژان و گربران.آلن.(5831).فرهنگ نمادها.جلد 4،ترجمه ی سودابه فضایلی، تهران:جیحون.
صدیقی،علیرضا.(6831).آشیانه سیمرغ از درخت ویسپوبیش تا کوه البرز.مجله ی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد،سال 04(3)(پیاپی 851)، 98-001.
فردوسی،ابو القاسم.(6831).شاهنامه،تصحیح جلال خالقی مطلق،جلد 8،تهران:مرکز دایره المعارف بزرگ اسلامی.
قرشی،امان اللّه.(0831).آب و کوه در اساطیر هندوایرانی.تهران:هرمس.
موله،ماریان.(6831).ایران باستان.ترجمه ی ژاله آموزگار،تهران،توس.
مینوی خرد.(9731).ترجمه ی احمد تفضلی.تهران:توس.
هینلز،جان.(9731).شناخت اساطیر ایران.ترجمه ی ژاله آموزگار و احمد تفضلی، تهران:آویشن و چشمه.
وارنر،رکس.(6831).دانشنامه اساطیر جهان.ترجمه ی ابو القاسم اسماعیل پور،تهران: نشر اسطوره.
یاحقی،محمد جعفر.(5831).یاحقی،فرهنگ اساطیر و داستان واره ها در ادبیات فارسی، تهران:فرهنگ معاصر.
یسنا.(0431).ترجمه ی ابراهیم پورداود،جلد 2،تهران:ابن سینا.
یشت ها.(7431).ترجمه ی ابراهیم پورداود،جلد 2،تهران:طهوری.
Boyce,Mary.(1985).Alborz in myth and legend.Encyclopedia Iranica,Yarshater,E.(Ed.),Routledge Kegan Paul.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار