نقد بوم گرایانه ی دفتر شعر «از زبان برگ» سروده ی محمدرضا شفیعی کدکنی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 آموزش و پرورش

2 هیات علمی دانشگاه بیرجند

چکیده

شاعران و نویسندگان معاصرهر یک از زاویه ای خاص و با دغدغه های بعضاً متفاوت به طبیعت و حیات وحش نگریسته و درباب آن سخن رانده اند.طبیعت بکر و دست نخورده، محیط زیست، انسان، حیوانات و گیاهان از جمله مباحثی هستند که شاعران در لابه لای اشعار خود بدان پرداخته اند. از میان شاعران معاصر که به طبیعت نگاهی ویژه و البته دلسوزانه دارند؛ محمدرضا شفیعی کدکنی، چهره ای شاخص و سرشناس در حوزه ی ادبیات و نقد ادبی است. نقد بوم گرا یا «اکوکریتیسیزم» که نظریه ای نوپا در مباحث نقد و نظریه ی ادبی است به بررسی رابطه ی دوسویه میان نویسنده یا شخصیت داستانی با طبیعت پرداخته و میزان تأثیر و تأثّر طبیعت و حیات وحش بر روح وروان شاعر را بررسی می کند. این مقاله با هدف واکاوی و تبیین نگاه شفیعی کدکنی به موضوعات طبیعت و محیط زیست از منظر نقد بوم گرا پرداخته و روشن می سازد که نه تنها بی توجهی انسان ها به طبیعت و حیات وحش؛ ذهن ، روح و روان شاعر را می آزارد و از آن گلایه مند است بلکه گاه شاعر چنان محو طبیعت می شود که خود و وجود ذاتی خود را در وجود طبیعت می داند و از زبان طبیعت به توصیف خویش می پردازد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Ecoctitisism of poetry books "leaves of language" composed by Mohammad Reza Shafiee kadkani

نویسنده [English]

  • farhad bashiriyan 1
چکیده [English]

Contemporary a specific angular poets and writers of different times and with concern for nature and wildlife seen and talked about it And.tbyt pristine, environment, people, animals and plants are among the issues which the poet plead among his poems are addressed. Among the contemporary poets who look to nature special, but they are compassionate, Mohammad Reza Shafiee, distinctive and well-known figure in the field of literature and literary criticism Boom-oriented criticism or "Ecocritisism" debate and criticism in literary theory is a relatively new theory explores the mutual relationship between the author or character with the nature and the impact of nature and wildlife on the poet's mind and soul. This article aims to explore and explain the look Shafiee Kadkani to Nature and the environment from the perspective of ecology-oriented criticism and makes it clear Not only disregard for human to nature and wildlife, mind, soul and spirit that afflicts poet And the complaint is only a poet, but sometimes that gets their nature and their inherent blur Nature knows and describes the nature of language in their deals.

کلیدواژه‌ها [English]

  • wild life
  • Shafiee Kadkani
  • modern poetry
  • nature
آبرامز، مایرهوارد. (۱۳۸۷). فرهنگ توصیفی اصطلاحات ادبی. ترجمه‌ی سعید سبزبان، تهران: رهنما.
آشنانی محمدی، حسین و همکاران. (۱۳۸۷). «تلفیق اخلاق محیط زیست با رهیافت ارزیابی راهبردی محیط زیست». فصلنامه‌ی اخلاق در علوم و فناوری، ش۳و۴، صص۶۲-۷۰.
پارساپور، زهرا. (۱۳۹۱الف). «بررسی ارتباط انسان با طبیعت در شعر». مجله‌ی ادب فارسی، د۲، ش۱ (پ۹)، صص۷۷-۹۹.
ــــــــــــــ . (۱۳۹۱ب). «نقد بوم‌گرا؛ درآمدی بر بوم‌نقد». فصلنامه‌ی نقد ادبی، ش۱۹، صص۷-۲۶.
ــــــــــــــ . (۱۳۹۱ج). «نقد بوم‌گرا، رویکردی نو در نقد ادبی». فصلنامه‌ی نقد ادبی، د۵، ش۱۹، صص۸-۲۶.
ــــــــــــــ . (۱۳۹۲). نقد بوم‌گرا؛ ادبیات و محیط زیست. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی.
حبیبی نسامی، مرتضی. (۱۳۹۳). «بررسی بوم‌گرایانه‌ی باشبیرو، اثر محمود دولت‌آبادی». مجله‌ی ادبیات پارسی معاصر، ش۴، صص۹۵-۱۱۵.
ذکاوت، مسیح. (۱۳۹۲). «درآمدی بر بوم‌نقد». در: نامه‌ی نقد؛ مجموعه‌مقالات نخستین همایش ملّی نظریه و نقد ادبی در ایران. به‌کوشش محمود فتوحی، تهران: خانه‌ی کتاب.صص۶۷۵-۶۹۵.
شایان‌سرشت، اکبر. (۱۳۹۵). «گفتمان طبیعت در نام سروده‌های شفیعی کدکنی». مجموعه‌مقالات یازدهمین گردهمایی زبان وادب فارسی، دانشگاه گیلان، صص ۹۷۵-۹۹۵.
شفیعی کدکنی، محمدرضا. (۱۳۷۶). آیینه‌ای برای صداها. تهران: سخن.
ــــــــــــــــــــــ . (۱۳۹۲). «یکصد و یک شعر منتشرنشده‌ی شفیعی کدکنی». مجله‌ی فرهنگی و هنری بخارا، دست‌یافتنی در www.bukharamag.com تاریخ بازیابی: ۲۰/۹/ ۱۳۹۴، صص۶-۵۹.
عمارتی مقدم، داوود. (۱۳۸۷). «اکوکریتیسیزم». فصلنامه‌ی نقد ادبی، د۱، ش۴، صص۱۹۵-۲۰۶.
عنایت، حلیمه و حیدر فتح‌زاده. (۱۳۸۸). «رویکردی نظری به مفهوم اکوفمنیسم». مجله‌ی مطالعات جامعه‌شناسی، ش۵، صص۴۵-۶۳.
قویدل رحیمی، یوسف. (۱۳۸۶). «نظریه‌ی گایا و شکل‌گیری نگرش‌های نو در علوم محیطی». فصلنامه‌ی محیط‌شناسی، ش۴۱، صص۵۵-۶۸.
مودودی، محمدناصر. (۱۳۹۰). «بوم‌نقد جنبشی میان‌رشته‌ای بین دو حوزه‌ی محیط زیست و ادبیات». کتاب ماه علوم و فنون، د۲، ش۹، صص۱۲-۱۸.
Gerard, G. (2004). Ecocriticism. New York: Rutledge.
Shikha, k. (2001). Ecocriticism in Indian Fiction. Retrieved 1394/ 9/ 20 from www.academia.edu