بررسی تطبیقی هویت در اشعار محمود درویش و سهراب سپهری با تکیه بر دو سروده‌ی "سجل انا عربی" و "اهل کاشانم"

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیات علمی دانشگاه خلیج فارس- بوشهر

2 دانش آموخته کارشناسی ارشد دانشگاه خلیج فارس

چکیده

هویت انسان محصول عوامل متفاوتی است که به شناخت از خود و جایگاهش در محیط اجتماعی باز‌ می‌گردد. کیستی، مقوله‌ای است که از ابتدای خلقت با انسان همراه بوده است. ادبیات، بویژه شعر به عنوان یکی ‌از اثر‌گذارترین عناصر در شناسایی عنصر هویت شعرا و نویسندگان، نقش اساسی را ایفا کرده است. این مقاله در حوزه ادبیات تطبیقی به مقایسه دو قصیده"سجل انا عربی" از محمود درویش و"اهل کاشانم" از سهراب سپهری می‌پردازد و با هدف دست‌ یابی به مفهوم هویت و نکات اشتراک و تمایز عنصر هویت در بین این دو قصیده، به رشته تحریر درآمده است.
این پژوهش، با روش توصیفی- تحلیلی و بر پایه مکتب آمریکایی، بر آن است، پس از نگاهی به زندگی سهراب سپهری و محمود درویش، به تبیین مفهوم هویت در دو قصیده معروف از این دو شاعر بپردازد، سپس به نکات تشابه و تمایز این دو قصیده، از منظر هویت پرداخته می‌شود؛ نیز ضمن تحلیل فضای اجتماعی و سیاسی دو کشور ایران و فلسطین، به تاثیر محیط جغرافیایی و سیاسی در تبیین رویکرد هویت، در کلیت این قصاید پرداخته می‌شود. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که فضای اجتماعی و سیاسی در بروز عنصر هویت در بین این دو شاعر، نقش اساسی دارد و سپهری ابعاد هویتی را با مفاهیم مختلفی نظیر عرفان، اخلاق و... در هم آمیخته، لیکن محمود درویش بر عنصر قومیتی و زبانی تاکید داشته است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Comparative Study of Identity in Mahmood Darvish's and Sohrab Sepehri's poems Relying on two poetry: "Sajjel ana Arabi" and "Ahle Kashanam"

چکیده [English]

Comparative Study of Identity in Mahmoud Darwish and Sohrab Sepehri:"Sajjel ana Arabi" (Write Down I am an Arab) and "Ahl-e Kashanam" (I am from Kashan)
 

Khezri*                 K. Hamdavi**

Khalij e Fars University of Boushehr
 
Abstract
Identity is influenced by different factors resulting from to self-identification status in the social environment. "Who am I?" is an issue which has been with human beings since the beginning of creation. Literature, especially poetry is one of the effective elements that plays a major role in recognizing poets' identity. This article compares two poems, one by Mahmoud Darwish, "Write Down I Am an Arab", and another one by Sohrab Sepehri, "I am from Kashan" in order to reach the concept of identity and the similarities and differences these two poets have.  An analysis of the social, geographical and political environment of the two countries, Iran and Palestine, is discussed in order to approach identity formation in these poems. It is argued that social and political atmosphere has a considerable impact on the incidence of identity element. Sepehri combines aspects of identity with the different concepts such as suffering, spirituality and while Mahmoud Darwish has an emphasis on language and ethnicity.
Keywords: comparative literature, identity, "Write down I am an Arab", "I am from Kashan, Mahmud Darwish, Sohrab Sepehri
 



* Assistant Prof of Arabic Language & Literature, alikhezri@pgu.ac.ir


** M.A. in Arabic Language & Literature, kh.hamdavi@yahoo.com  

کلیدواژه‌ها [English]

  • comparative literature
  • Identity
  • the ode: "write down I am an arab"
  • the ode "I'm from kashan
  • mahmood darvish
  • Sohrab Sepehri

مراجع

ابوالحسنی، رحیم. (1388). «سازگاری هویت‌ها در فرهنگ ایرانی». سیاست، دوره 39، شماره 2، صص 23-49.
احمدی، حمید. (1381). «جهانی شدن؛ هویت قومی یا هویت ملی؟». مطالعات ملی، سال 3، شماره 11، صص 13-36.
بلاوی، رسول و همکاران. (1392). «جایگاه آوارگان فلسطینی در شعر محمود درویش». نقد ادب معاصر عربی، دوره 3، شماره 4 (پیاپی 6)، صص 25- 55.
توفیق، حیدر. (1999). محمود درویش شاعر الارض المحتله. بیروت: دار العوده.
جنگینز، ریچارد. (1381). هویت اجتماعی. ترجمه‌ی تورج یار احمدی، تهران: شیرازه.
حاجیانی، ابراهیم. (1387). «نسبت هویت ملی با هویت قومی در میان اقوام ایرانی». جامعه‌شناسی ایران، دوره 9، شماره 3 و 4، صص 143-164.
خدیور، هادی و حدیدی،  سمیرا. (1389). «عرفان سهراب سپهری». مطالعات نقد ادبی پژوهش ادبی، دوره 5، شماره 19، صص 51-82.
دانشور کیان، علی و امامی، سهیلا. (1385). «یادداشتی بر بن‌مایه‌‌های تصویری در شعر صدای پای آب سهراب سپهری». مجله‌ی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، دوره 57، شماره 177، صص 117-131.
درویش، محمود. (2000). دیوان محمود درویش (الأعمال الشعریه الکامله). بغداد: دارالحریه للطباعه والنشر.
رحمانی‌راد، حسن و همکاران. «سبک‌شناسی سروده‌های محمود درویش».  ادب عربی، سال 6،شماره 2، صص 133-155.
روشنفکر، کبری و ذوالفقاری، کبری. (1390). «بررسی تطبیقی ژرف‌اندیشی در شعر محمود درویش و قیصر امین‌پور». نقد ادبیات تطبیقی، سال 1، شماره 2، صص99 -130.
ساری الدیک، نادی. (1986). محمود درویش (الرساله). بیروت: دارالعوده.
سپهری، سهراب. (1389). هشت کتاب. تهران: راستین.
شفیعی کدکنی، محمد‌رضا. (1374). «شعر جدولی، آسیب‌شناسی نسل خردگریز». ایران‌شناسی، سال 10، شماره 39، صص 479-490.
شمیسا، سیروس. (1384). راهنمای ادبیات معاصر (شرح و تحلیل گزیده شعر نو فارسی). تهران: میترا.
الطایی، علی. (1382). بحران هویت قومی در ایران. تهران: شادگان.
عبدی، صلاح‌الدین. (1391). «بررسی تطبیقی طبیعت در شعر سهراب سپهری و بدر شاکر السیاب». کاوش‌نامه ادبیات تطبیقی، دوره 2، شماره 8، صص 101-119.
قاسمی، محمدعلی. (1383). «هویت در فضای پست‌مدرن (بررسی آرای چنتال موفی در باب هویت». مطالعات راهبردی، سال7، شماره 2، صص 255-274.
قربانی، قدرت‌الله. (1383). «هویت ملی از دیدگاه استاد مطهری». مطالعات ملی، سال 5، شماره 2، صص 63-86.
گودرزی، حسین. (1383). «هویت ملی در شعر پژمان بختیاری». مطالعات ملی، سال 5، شماره 4، صص 111- 134.
نجاریان، محمدرضا. (1388). «بن‌مایه‌های ادبیات پایداری در شعر محمود درویش». ادبیات پایداری، سال 1، شماره 1، صص 201-222.
نرماشیری، اسماعیل. (1391). «نگاهی تحلیلی- فلسفی به منظومه صدای پای آب». ادبیات پارسی معاصر، سال 1، شماره 2، صص 133-149.
النقاش، رجاء. (1971). محمود درویش شاعر الأرض المحتله. بیروت: دارالهلال.
نوذری، حسینعلی. (1385). «نگاهی تحلیلی به روند تحول مفهوم هویت در قالب‌های سه‌گانه هویت سنتی، مدرن و پست‌مدرن». مطالعات ملی، سال 7، شماره 2، صص 127-148.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار