بررسی تطبیقی کارکردهای شعر در تاریخ بیهقی و تاریخ فخری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار دانشگاه بوعلی سینا

2 دانش آموخته دکتری از دانشگاه بوعلی سینا

چکیده

شعر و تاریخ دو حوزۀ جدا از هم هستند و درک سازگاری این دو در یک اثر مشکل است؛ خاستگاه اولی خیال است و خاستگاه دومی عالم واقع. اما شعر به عنوان یکی از ابزارهای سودمند و سازنده، حضور گسترده‌ای در متون تاریخی دارد و نقش و کارکردهای فراوانی نظیر ادبی، تاریخی، استنادی و تفسیری ایفا می‌کند و تاریخ‌نگاران برای بیان مقاصد خود از آن بهره می-گیرند. پژوهش پیش‌رو در صدد بررسی تطبیقی و تبیین کارکردهای مختلف شعر در تاریخ بیهقی و تاریخ الفخری فی الآداب السلطانیه ابن طقطقی است و از این رهگذر می‌کوشد میزان بهره‌گیری هر یک از این تاریخ‌نگاران را از شعر بسنجد و اهداف و کارکردهای آن را در این دو متن تاریخی تحلیل و تبیین نماید. برآیند پژوهش نشان می‌دهد که شعر در تاریخ بیهقی و تاریخ فخری - مانند کارکرد آن در متون منثور به‌طور کلی- جنبۀ ادبی و آرایه‌ای دارد. همچنین کارکرد تفسیری در این دو متن مورد استفاده قرار گرفته و کارکرد تاریخی و استنادی کم‌تر مورد توجه این دو مورخ بوده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

A Comparative Study of Function of Poetry in Tarikh-I Bayhaqi and Tarikh-i al-Fakhri

چکیده [English]

A Comparative Study of Function of Poetry in Tarikh-I Bayhaqi and Tarikh-i  al-Fakhri
 
S. Masbouq*             S. Delshad**
Bou Alisina University of Hamedan
 
Abstract
Poetry and history belong to two different domains and their compatibility seems odd. Poetry has roots in imagination while history is based on reality but sometimes they are intertwined and a historical text uses poetry while a poem may benefit from history. Poetry as a beneficial and constructive tool has a strong presence in historical texts and plays several functions such as literary, historical, referential and interpretational. In this study two texts, Taikh-I Bayhaqi and Tarikh-I Fakhri are analyzed to see how each writer has used poetry.  It is argued that using poetry has mostly a literary function. Interpretational and historical functions are less frequent.
Keywords: History, Poetry, Bayhaqi, Ibn Teqtaqi, linguistics
 



* Associate Prof of Arabic Language & Literature, smm.basu@yahoo.com   


** PH.D of Arabic Language & Literature, sh.delshad@ymail.com


 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: History
  • poetry
  • Bayhaqi
  • Ibn Teqtaqi
  • linguistics

مراجع

قرآن کریم. (1386). ترجمه محمد مهدی فولادوند. قم: عترت.
ابن‌طقطقی، محمدبن علی بن طبابا. (2000). الفخری فی الآداب السلطانیه و الدول الإسلامیه. بیروت: دار صادر.
امیرسلیمانی، سهیلا. (1390). «زنان در تاریخ بیهقی». بخارا، سال 14، شماره 83، صص 98-116.
بیهقی، ابوالفضل. (1383). تاریخ بیهقی. به اهتمام محمدجعفر یاحقی، مشهد: دانشگاه فردوسی.
دهقانیان، جواد و همکاران. (1391). «کارکرد لفظی و معنوی شعر در حکایت­های هزار و یک شب». تاریخ ادبیات، شماره 3/69، صص 31- 54.
سجادی، صادق و عالم‌زاده، هادی. (1380). تاریخ­نگاری در اسلام. تهران: سمت.
عسکری، ابوهلال. (1319). الصناعتین. آستانه: مطبعه محمود بک.
علیزاده، زهرا. (1385). «بینش و روش تاریخ­نگاری ابن طقطقی». قبسات، سال 11، شماره 42،  صص171-190.
عوفی، محمد. (1321). لباب الألباب. انگلستان: دارالفنون کمبردیج.
مرسلپور و همکاران. (1391). «بازیابی اندرزهای اردشیر ساسانی در تاریخ فخری». تاریخ در آیینه پژوهش، سال 9، شماره 1، صص 89-100.
منصوری، مجید و غلامی، حمید. (1393). «تصحیح یک بیت از لبیبی در تاریخ بیهقی».  سبک­شناسی نظم و نثر فارسی، سال 7، شماره3، صص 303-307.
نخجوانی، هندوشاه. (1357). تجارب السلف. تصحیح و اهتمام عباس اقبال آشتیانی، تهران: طهوری.
نجومیان، امیرعلی. (1385). «تاریخ، زبان، روایت». پژوهش‌نامه علوم انسانی، شماره 52، صص 305-318.
 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار