حرکت در اندیشه و شعر شفیعی کدکنی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

دانشگاه مازندران

چکیده

دقت در شعر هر شاعری، ما را با اندیشه ها و روحیات او آشنا می سازد و بررسی زبان، موسیقی و صورخیال و دیگر عوامل سازنده ی شعر، راهی است برای نزدیک شدن به حالات درونی شاعر. به عبارت دیگر، حالات درونی شاعر بر روساخت کلام وی موثر است و این تاثیر را از بررسی عوامل سازنده ی شعر، می توان دریافت. ما برآنیم که مفهوم «حرکت» را در شعر محمدرضا شفیعی کدکنی بررسیم. شفیعی یکی از شاعران معاصر است که حرکت و پویایی در شعر و اندیشه ی او به گونه ای برجسته، نمود یافته است. به خصوص، این امر در دوره ی سرودن دو دفتر شعر از زبان برگ و در کوچه باغ های نشابور، تحت تاثیر اندیشه های مبارزه جویانه اش در آن ایام، بسیار محسوس و قابل اعتناست. در این جستار، از منظر زبان، موسیقی و صور خیال، به مفهوم «حرکت» در دو دفتر شعر یادشده ی او نگریسته شده است؛ نتیجه ی بررسی ها نشان می دهد که تمامی این عناصر، تحت تاثیر مفهوم حرکت قرار دارند؛ زبان شعر شفیعی، سرشار از واژگان، افعال و صفات حرکتی است و شاعر با استفاده از نمادهای طبیعت، به این حرکت و تکاپو، وسعت بخشیده؛ از سوی دیگر، موسیقی شعر او نیز بسیار غنی است؛ به نوعی که هر چهارگونه ی موسیقی (درونی، بیرونی، معنوی و کناری) در آن یافت می شود. در حیطه ی صورخیال هم، شاعر با کمک گرفتن از صنایع ادبی (تشخیص، تشبیهات گسترده و...) بر پویایی و تحرک کلامش افزوده است. شعر شفیعی، شعر امید و حرکت و سرشار از رهایی و پویایی است و این حرکت و تکاپو، بازتاب روح ناآرام شاعر است که در مجموعه شعرهای از زبان برگ و در کوچه باغ های نشابور به شکلی اثرگذار دیده می شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Movement in the Thoughts and Poetry of Shafiee Kadkani (M. Sereshk): A Look at the Collections: Az Zaban e Barg & Kooche Baghha-ye Neyshaboor

چکیده [English]

 

Ruhani* M. Enayati Ghadikalaei**

Mazandaran University
 
Abstract
Pondering on any poem makes us familiar with the poet's mentality. Language structure, musical pattern, and other elements involved in the production of poetry make us close to the internal state of the poet's mind. In other words, internal state of the poet's mind affects the poem's superstructure. This paper analyzes the concept of 'motion' in the poems of Mohammad Reza Shafiee Kadkani, (M. Sereshk). Shafee is one of the contemporary poets whose poems are prominently dynamic in nature. This fact is especially manifest in his two collections "Az Zaban e Barg", and "Kooche Baghhaye Neyshaboor, revealing his revolutionary ideologies during the time he was writing them.This study tries to show the motif of 'motion' in Shafiee's two collections from the perspective of language structure, musical patterns, and imageries. The results of the study reveal that all of the elements have been strongly under the influence of the concept of motion. The language is rich in the usage of action verbs and adjectives extended by the poet's use of natural symbols. On the other hand, the music of the poems is very rich so that all four types of music (inner, outer, spiritual and nearby) can be found extensively. The poet also uses various literary techniques such as personification, and extended metaphor through which he has added to the poems' mobility and dynamic nature. Shafiee's poems are poems of hope, freedom, and movement.  Such dynamism reflects the poet's restless spirit effectively manifest in his two collections, "Az Zaban e Barg", and "Dar Kooche Baghhaye Neshaboor".
 
 
* Associate Professor of Persian Language & Literature, ruhani46@yahoo.com
** M.A. of Persian Language & Literature, enayati7663@yahoo.com

کلیدواژه‌ها [English]

  • Key words: Az Zaban e Barg
  • Dar Kooche Baghhaye
  •  Imaginative Forms
  • Language
  • Music
  • Motion
  • Neshaboor
  • Shafiee Kadkani

مراجع

آتشی، منوچهر. (١٣٧٨).«درکوچه باغ های نشـابور».سـفرنامه بـاران ، بـه کوشـش حبیـب الله عباسی، تهران : روزگار، صص ٤٩-٥١.
احمدی، بابک . (١٣٨٠).ساختار وتأویل متن . تهران : مرکز.
بشردوست ، مجتبی . (١٣٧٩).در جست وجـوی نیشـابور (زنـدگی وشـعر شـفیعی کـدکنی ).تهران : ثالث .
پورنامداریان ، تقی . (١٣٧٨).«سیری درهزاره دوم آهوی کوهی ».سفرنامه ی باران بـه کوشـش حبیب الله عباسی، تهران : روزگار، صص ١١١-١٣٦.
پورنامداریان ، تقی . (١٣٨٠).در سایه آفتاب .تهران : سخن .
حسنلی، کاوس واحمدیان ، لیلا. (١٣٨٦).«کارکرد رنگ درشاهنامه ی فردوسی ».فصل نامـه ی ادب پژوهی دانشگاه گیلان ، شماره ی ٢،صص ١٤٣-١٨٨.
خانلری، پرویز. (١٣٨٦).وزن شعر فارسی.تهران :توس .
رشیدیان ، بهزاد. (١٣٧٨).«بیـنش اسـاطیری درشـعر شـفیعی ».سـفرنامه بـارانی بـه کوشـش حبیب الله عباسی، تهران : روزگار، صص ٥٧-٦٧.
زرین کوب ، حمید. (١٣٦٣).چشم انداز شعر نو.تهران : توس .
شفیعی کدکنی، محمدرضا. (١٣٦٦).صور خیال درشعر فارسی.تهران : آگاه .
شفیعی کدکنی، محمدرضا. (١٣٧٦).آیینه ای برای صداها.تهران : آگاه .
شفیعی کدکنی، محمدرضا. (١٣٨٣).ادوار شعر فارسی.تهران : سخن .
شفیعی کدکنی، محمدرضا. (١٣٨٥).موسیقی شعر. تهران : آگاه .
عباسی، حبیب الله . (١٣٧٨).سفرنامه باران .تهران : روزگار.
علوی مقدم ، مهیار. (١٣٧٧).نظریه های نقد ادبی معاصر.تهران : سمت .
علیپور، مصطفی . (١٣٧٨).ساختار زبان شعر امروز.تهران :فردوس .
عمران پور، محمدرضا. (١٣٨٦).«اهمیت عناصـر وویژگـی هـای سـاختاری واژه درگـزینش واژگان شعر».مجله یگوهر گویا، صص ١٥٣-١٨٠.
عمران پور، محمدرضا. (١٣٨٦).«کارکرد هنری قیـد وگـروه هـای قیـدی دراشـعار شـاملو». فصل نامه ی پژوهش های ادبی،سال ٥،شماره ی ١٨،صص ٧٧-١٠٢.
غیاثی، محمدتقی . (١٣٦٨).درآمدی برسبک شناسی ساختاری .تهران : شعله ی اندیشه .
فتوحی، محمـود. (١٣٧٨).«شـکل وسـاخت شـعر شـفیعی ».سـفرنامه ی بـاران بـه کوشـش حبیب الله عباسی، تهران : روزگار، صص ٢٣٩-٢٦٣.
کیانوش ، محمود. (١٣٧٨).«درباره ی اززبان برگ ».سـفرنامه ی بـاران ،بـه کوشـش حبیـب الله عباسی، تهران : روزگار، صص ٥٧-٦٧.
لنگرودی، شمس . (١٣٨٧).تاریخ تحلیلی شعر نو.ج ٣و٤،تهران : مرکز.
لوچر، ماکس . (١٣٧٣).روان شناسی ورنگ ها.ترجمه ی منیرو روانی پور، تهران : آفرینش .
لوریا، الکساندر. (١٣٦٨).زبان شناخت .ترجمه ی حبیب الله قاسم زاده ، ارومیه : چاپ انزلی .
مختاری، محمد. (١٣٨٥).انسان درشعر معاصر.تهران : توس .
ملکشاهی، حسن . (١٣٧٦).حرکت واستیفای اقسام آن .تهران : سروش .
مولوی، جلال الدین بلخی . (١٣٦٠).کلیات شمس .تهران : امیرکبیر.
واحددوست ، مهوش . (١٣٨٦).«حرکت وجنبش درغزل هـای مولـوی ».فصـل نامـه ی علـوم انسانی دانشگاه الزهرا،سال ١٧-١٨،شماره ی ٦٨-٦٩،صص ٢٠٧-٢٣٦.
واردی، زرین تاج ومختارنامـه ، آزاده . (١٣٨٦).«بررسـی رنـگ درحکایـت هـای هفـت پیکـر نظامی».فصل نامه ی ادب پژوهی دانشگاه گیلان ،شماره ی ٢،صص ١٦٧-١٨٩.
ولک ، رنه . (١٣٨١).تاریخ نقد جدید.ج ٢،ترجمه ی سعید ارباب شیرانی، تهران : نیلوفر.
فرای، نورتروپ . (١٣٧٢).تخیل آشفته .ترجمه ی سعید ارباب شیرانی، تهران : نشر دانشگاهی .

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار