خاتمی, محمد صادق, ساکت, سلمان. (1397). بیست و پنج بیت نویافته از همام تبریزی در سفینة یحیی توفیق (مورّخ 754 ق.) و جُنگ شمارة 534 کتابخانة مجلس (سدة 10 ق.). شعر پژوهی(بوستان ادب), 10(3), 215-226. doi: 10.22099/jba.2018.26411.2765
محمد صادق خاتمی; سلمان ساکت. "بیست و پنج بیت نویافته از همام تبریزی در سفینة یحیی توفیق (مورّخ 754 ق.) و جُنگ شمارة 534 کتابخانة مجلس (سدة 10 ق.)". شعر پژوهی(بوستان ادب), 10, 3, 1397, 215-226. doi: 10.22099/jba.2018.26411.2765
خاتمی, محمد صادق, ساکت, سلمان. (1397). 'بیست و پنج بیت نویافته از همام تبریزی در سفینة یحیی توفیق (مورّخ 754 ق.) و جُنگ شمارة 534 کتابخانة مجلس (سدة 10 ق.)', شعر پژوهی(بوستان ادب), 10(3), pp. 215-226. doi: 10.22099/jba.2018.26411.2765
خاتمی, محمد صادق, ساکت, سلمان. بیست و پنج بیت نویافته از همام تبریزی در سفینة یحیی توفیق (مورّخ 754 ق.) و جُنگ شمارة 534 کتابخانة مجلس (سدة 10 ق.). شعر پژوهی(بوستان ادب), 1397; 10(3): 215-226. doi: 10.22099/jba.2018.26411.2765
بیست و پنج بیت نویافته از همام تبریزی در سفینة یحیی توفیق (مورّخ 754 ق.) و جُنگ شمارة 534 کتابخانة مجلس (سدة 10 ق.)
2استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه فردوسی مشهد، ایران
چکیده
اغلب سفینه‌ها، بیاض‌ها و جُنگ‌های شعری، به دلیل دربرداشتن آگاهی‌های ارزشمند و ابیات منتخب، از منابع جنبی مهم در تصحیح انتقادی آثار منظوم و نیز پژوهش‌های شعرشناسی به شمار می‌آیند. یکی از این جُنگ‌ها، دست‌نویسی از سفینة منظوم سعدالدّین الهی متعلّق به سدة دهم هجری است که به‌واقع تحریر سوّم و نهایی از دو سفینة یحیی توفیق (مورّخ 754 ق.) و جُنگ گنجبخش (به‌احتمال بسیار متعلّق به اواخر قرن هشتم هجری) به شمار می‌رود. نگارندگان در این نوشتار، بیست و پنج بیت نویافته از همام تبریزی را که از بررسی تحریر اوّل و سوّم این سفینه به دست آمده، ارائه داده‌اند که تا امروز در دیگر منابع و به نام او نیامده است (در متن با حروف درشت/پر برجسته شده). گذشته از یک بیت که به‌قطع از همام نیست، و تک‌بیتی که به‌احتمال در شمار مفردات و یک رباعی و نیز تک‌بیتی که شاید از یک رباعی دیوان همام باشد، بیست و دو بیت در شمار غزلیّات بازمانده از همام است.
Twenty- five Newly Found Verses by Homām Tabrizi in Yahya Tofiq's Anthology (written in 754 AH) and Anthology Number 534 in the Parliament Library (10th Century AH)
نویسندگان [English]
mohamad sadegh khatami1؛ salman saket2
2assistant professor in persian literature and language ferdowsi university of mashhad، iran
چکیده [English]
Poetry books and collections are among the most important resources in critical correction of poetic works as well as in poetics studies due to containing valuable information. One of these is a manuscript of poetic anthology of Sa´ad al-Dîn Elāhi of the 10th century AH which is actually the third and final version of Yaha Tofiq's two anthologies and the anthology of Ganjbakhsh (probably of the late 8th century AH). In this study, we present twenty-five newly found verses by Homāme Tabrizi not mentioned in other books. Except for one distich which definitely does not belong to him, and a few more, twenty two distiches are what has remained of his ghazals.
کلیدواژه‌ها [English]
Keywords: anthology, Sa´ad al-Dîn Elāhi, newly found verses, Homām Tabrizi
مراجع
آرزو، قاضی سراجالدّین علیخان. (1385). تذکرهی مجمعالنّفایس. ج2، به‌کوشش مهرنور محمّدخان، با همکاری دکتر زیبالنّساء علیخان، اسلامآباد - پاکستان: مرکز تحقیقات فارسی ایران و پاکستان.
اختر هوگلی؛ قاضی محمّدصادقخان. (1393). تذکرهی آفتاب عالمتاب. تصحیح مرضیه‌ی بیگوردی. زیر نظر یوسفبیگ باباپور، ج2، تهران: سفیر اردهال.
افشینوفایی، محمّد. (1393). «نگاه تازهای به زندگی عمادی غزنوی (به همراه معرّفی منابع نویافته از اشعار او)». ادب فارسی، سال 4، شمارهی 1، پیاپی 13، صص 93 – 112.
الهی/ آلهی، سعدالدّین. سفینه. تهران: کتابخانهی مجلس شورای اسلامی. شمارهی 534 [نسخهی خطّی]، تاریخ کتابت سدهی 10 ق.
اوحدی بلیانی، تقی‌الدّین محمّد بن محمّد. (1389). عرفات‌العاشقین و عرصات‌العارفین. ج 3، تصحیح ذبیح‌الله صاحبکاری، آمنه فخر احمد، تهران: میراث مکتوب و کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی.
تربیت، محمّدعلی. (1377). دانشمندان آذربایجان. به‌کوشش غلامرضا طباطبایی مجد، تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
جُنگ اسکندر میرزا تیموری. لندن: موزهی بریتانیا، شمارهی 27261 .Add [نسخهی خطّی]، به خطّ محمّد حلوایی و ناصر الکاتب، تاریخ کتابت 813 – 814 ق، میکروفیلم شمارهی 24 و عکس کتابخانهی مرکزی دانشگاه تهران.
خاتمی، محمّدصادق. (1392). تصحیح جُنگ شمارهی 534 کتابخانهی مجلس شورای اسلامی. پایان‌نامهی کارشناسی ارشد دانشگاه شیراز.
ــــــــــــــــــــ و ساکت، سلمان (1397). «ابیات فهلوی بُندار رازی در جُنگ 14456 کتابخانهی گنجبخش». آینه‌ی میراث، دورهی جدید، سال شانزدهم، شمارهی اول، (پیاپی 62)، صص 77 – 92.
خطیب رهبر، خلیل. (1387)، «سعدالدّین وراوینی و مرزباننامه». نک: وراوینی.
دولتشاه سمرقندی، دولتشاه بن بختیشاه. (1382). تذکرة‌الشّعراء. به‌اهتمام و تصحیح ادوارد براون، تهران: اساطیر.
رحیمپور، مهدی. (1391). «اشعار نویافته از طیّان بمی». چاپ شده در نذر عارف (جشن‌نامهی دکتر عارف نوشاهی)، به خواستاری سعید شفیعیون و بهروز ایمانی، تهران: کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی، صص 273–299.
سلطان‌زاده، شهناز. (1395). «همام تبریزی». دانشنامهی زبان و ادب فارسی، ج 6، به سرپرستی اسماعیل سعادت، تهران: فرهنگستان زبان و ادب فارسی، صص 782 – 785.
صبا، مولوی محمّدمظفر حسین. (1343). تذکرهی روز روشن. به‌تصحیح و تحشیهی محمّدحسین رکن‌زاده آدمیّت، تهران: کتابخانهی رازی.
صفا، ذبیح‌الله. (1369). تاریخ ادبیات در ایران. ج 3، بخش دوّم، تهران: فردوس.
ـــــــــــ (1386). تاریخ ادبیات ایران. ج1 (خلاصهی جلد اول و دوم تاریخ ادبیات در ایران)، تهران: فردوس.
عیوضی، رشید. (1394)، «مقدمهی مصحّح». نک: همام.
قاری یزدی، نظامالدّین محمود. (1359). دیوان البسه. به‌اهتمام محمّد مشیری، تهران: شرکت مؤلفان و مترجمان ایران.
کاشانی، میر تقی‌الدّین. جُنگ. قم: مرکز احیاء میراث اسلامی. شمارهی 1066 [نسخهی خطی]، تاریخ کتابت سدهی 11 ق.
میرافضلی، سیّدعلی. (1391). «اشعار رفیعالدّین عبدالعزیز لُنبانی». چاپشده در متون ایرانی: مجموعه رسالههای فارسی و عربی از دانشوران ایرانی (از آغاز دورهی اسلامی تا پایان عصر تیموری). دفتر سوم (با تأکید بر دیوانها و اشعار فارسی)، به‌کوشش جواد بشری، تهران: کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی، صص 19–39.
ابتدای صفحه