دیگریِ تهدیدکننده و دیگریِ معنابخش در شعر معاصر، مطالعه موردی اشعار شمس‌لنگرودی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی،دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

2 دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران

10.22099/jba.2023.44076.4255

چکیده

علاوه بر اینکه انسان­گرایی از رویکردهای اصلی اگزیستانسیالیسم است و انسان شأنی معنابخش در آن دارد، دیگریْ به‌عنوان باشنده­ای که او نیز از وجود خویش آگاه است، در اگزیستانسیالیسم و ادبیات حضوری چندگانه پربحث و گسترده دارد. نتایج این پژوهش نشان داد که هم مجموعه­ای از مفاهیم مربوط به یکی از رویکردهای اگزیستانسیالیستی به مفهوم دیگری که در نظریات متفکرینی چون سارتر به چشم می‌خورد و در کل نگاهی است بدبینانه، در شعر شمس لنگرودی بازتاب قابل‌توجهی داشته است و هم نگاه انسان­گرایانه و معنابخش به دیگری در اشعار وی دارای مثال­های متعدد است. مطالعه‌ی اشعار نشان می­دهد که شاعر در نگاه انتقادآمیز به دیگری، موضوعاتی مانند محدودکردن اختیار و امکان­مندیِ دیگری، سلطه­جویی، توده‌سازی و توده‌شدگی و تنزل و سقوط رابطه‌ی اصیلِ من-تو به من-آن مطرح کرده است و در نگاه خوش­بینانه و انسان‌گرایانه به حضور معنابخش و محوری انسان پرداخته که سبب تعالی است و حتی بر نحوه‌ی آشکار شدن پدیده­ها بر شاعر تأثیر زیادی دارد. از شواهد مثال پرتعداد می­توان ادعا کرد که هر دو رویکرد را می­توان از مفاهیم اصلی اگزیستانسیالیستی حاضر در اشعار شمس لنگرودی دانست که حاکی از دغدغه­های وجودی شاعر است و در چارچوب شعریت و منطق هنری منعکس شده است.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Threatening and Meanning-Creator Other in Persian ‎Contemporary Poetry: ‎ A Case Study of Shams Langroudi's Poems

نویسندگان [English]

  • Sajjad Sadeqvand 1
  • Qodratollah Taheri 2
1 Department of Persian language and Literature, FFaculty of Language and Humanities, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran
2 Associate Professor, Department of Persian Language and Literature, Faculty of Literature and Humanities, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Although humanism is one of the main approaches of existentialism, and human has the meaningful place in this philosophical tendency, one of the main concepts of existentialism is the other; This concept, as a being who is aware of his existence too, has been enormously reflected in literature. The results of this study showed that the concept of the other is significantly reflected through tow main approaches in the poetry of Shams Langroodi, one of Iran's most important contemporary poets. The poet in his negative look toward the other, with topics such as threatening and limiting the freedom and possibilities of the other, domination, turning in to mass or perceive the other as a mass, and falling off from the authentic I-you relationship to I-it, reflects a set of concepts which can be found in the opinions of some existentialist thinkers, and in general, is a pessimistic look, and in the other hand, in his humanistic and optimistic approach deals with the central and meaningful presence of human, which leads to and authentic I-You relationship, and even has a profound effect on the way the phenomena unfold. From the numerous examples it can be argued that both concepts can be regarded as the main existentialist concepts of Shams Langrood's poetry.

کلیدواژه‌ها [English]

  • the Other
  • Humanism
  • Existentialism
  • Phenonenology
  • Sartre
  • ‎Contemporary Poetry of Iran
  • Shams Langroodi.‎

مراجع

باتلر، جودیت. (۱۳۸۱).  ژان پل سارتر. ترجمه‌ی خشایار دیهیمی، تهران: ماهی.
شمس‌لنگرودی، محمدتقی. (۱۳۹۰الف). لب‌خوانی‌های قزل‌آلای من. تهران: آهنگ دیگر.
ـــــــــــــــــــــــــ. (۱۳۹۰ب). رسم کردن دست‌های تو. تهران: آهنگ دیگر.
ـــــــــــــــــــــــــ. (۱۳۹۰ج). شب نقاب عمومی است. تهران: نگاه.
ـــــــــــــــــــــــــ. (۱۳۹۱الف). باغبان جهنم. تهران: آهنگ دیگر.
ـــــــــــــــــــــــــ. (۱۳۹۱ب). پنجاه‌وسه ترانه‌ی عاشقانه. تهران: آهنگ دیگر.
ـــــــــــــــــــــــــ. (۱۳۹۲الف). و عجیب که شمس‌ام می­خوانند (63 ترانه عاشقانه). تهران: نگاه.
ـــــــــــــــــــــــــ. (۱۳۹۲ ب). آواز فرشته­های بی­بال. تهران: نگاه.
ـــــــــــــــــــــــــ. (۱۳۹۳الف). نت‌هایی برای بلبل چوبی. تهران: نیماژ.
ـــــــــــــــــــــــــ. (۱۳۹۳ب). منظومه‌ی بازگشت و اشعار دیگر. تهران: چشمه.
ـــــــــــــــــــــــــ. (۱۳۹۵الف). مجموعه اشعار شمس لنگرودی. تهران: نگاه.
ـــــــــــــــــــــــــ. (۱۳۹۵ب). واژه­ها به دیدن من آمدند. تهران: نگاه.
ـــــــــــــــــــــــــ. (۱۳۹۷).  می‌میرم به جرم آنکه هنوز زنده بودم. تهران: چشمه.
 
عبدالکریمی، بیژن. (1381). هایدگر و استعلاء. تهران: نقد فرهنگ.
علوی‌تبار، هدایت. (۱۳۸۵). «شگفتی وجود و رسالت فیلسوف از دیدگاه مرلو-پونتی». پژوهشنامه علوم‌انسانی شناخت، دوره‌ی 16، شماره‌ی 50، صص۱۰۷-۱۱۸.
فلین، تامس از. (۱۳۹۵).  اگزیستانسیالیسم. ترجمه‌ی حسین کیانی، تهران: بصیرت.
کین، سم. (۱۳۹۳).  گابریل مارسل. ترجمه‌ی مصطفی ملکیان، تهران: هرمس.
مارسل، گابریل. (۱۳۹۵).  فلسفه‌ی اگزیستانسیالیسم. ترجمه‌ی شهلا اسلامی، تهران: نگاه معاصر.
مک‌کواری، جان. (۱۳۹۶). مارتین هایدگر. ترجمه‌ی محمدسعید حنایی کاشانی، تهران: هرمس.
وارنوک، مری. (۱۳۹۶).  اگزیستانسیالیسم. ترجمه‌ی حسین کاظمی یزدی، تهران: ماهگون.
Deranty, J.P. (2009). Existentialist Aesthetics. Stanford Encyclopedia of Philosophy. Retrieved from: https://plato.stanford.edu/entries/ aesthetics -existentialist/.
Hoffman, L. (2006). Humanistic psychotherapy. Retrieved from http://www.existential-therapy.com/Humanistic Psychotherapy.htm
Jaspers, K. (1970). Philosophy. volume 2. Chicago: University of Chicago Press.
Marcel, G. (1949). Being and Having. (translated by Katharine Farrer), Westminster: Dacre Press.
Merleau-Ponty, M. (1963). In Praise of Philosophy. trans J. Wild and J. Edie. Evanston: Northwestern University Press.  
McMurray keen, S. (1967). "Marcel Gabriel". P. Edwards (Ed.). The Encylopedia of Philosophy, Vol.S. P.153-155. New York: Mcmillan Publishing Co.
Sartr, J.P. (1957). Being and nothingness. (translated bey Hazrl Barnes) London, pt. iii, ch. 1, sec. 4.
Sartre, J.P. (1978). Being and Nothingness: A Phenomenological Essay on Ontology (translated bay Hazel.E. Barnes), London: Pocket Books.
------------. (2007). Existentialism Is a Humanism: Including, A Commentary on the Stranger. London: Yale University Press.
Solomon, R. C. (2007). From Rationalism to Existentialism: The Existentialists and Their Nineteenth-century Backgrounds. Vancouver: Langara College.
Theunissen, M. (1984). The Other. Cambridge: MIT Press.
Zank, M & Braiterman, Z. (2014). "Martin Buber". The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Winter 2014 Edition), Edward N. Zalta (ed.). URL= https://plato.stanford.edu/archives/win2014/ entries/buber/>.
 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار