لیلا کردبچه؛ حسین آقاحسینی دهاقانی؛ مرتضی هاشمی باباحیدری
چکیده
هنجارگریزی از زبان معیار، انحراف از قوانین حاکم بر همنشینیِ واژه‌ها، افزودنِ قاعده‌هایی به برونۀ زبانِ معیار، به هم‌ریختنِ نحوِ جمله‌ها و دخل و تصرّف در ساختمانِ دستوریِ زبان معمول و متعارف، مجموعۀ ...
بیشتر
هنجارگریزی از زبان معیار، انحراف از قوانین حاکم بر همنشینیِ واژه‌ها، افزودنِ قاعده‌هایی به برونۀ زبانِ معیار، به هم‌ریختنِ نحوِ جمله‌ها و دخل و تصرّف در ساختمانِ دستوریِ زبان معمول و متعارف، مجموعۀ روشهایی است که اغلبِ شاعران برای رسیدن به زبان شعر از آن بهره میبرند. اصولاً بهکارگیریِ روشهایی در زبان، که توجهِ مخاطب را از پیام، به زبان معطوف میکند، منجر به برجستهسازیِ زبانِ شعر میشود و این برجستهسازیها به دو شکلِ هنجارگریزی و قاعدهافزایی صورت میگیرند. هنجارگریزی نیز خود انواعی دارد که اغلب با جابهجایی اجزا و ارکان در حوزههای مختلفِ دستوری ایجاد میشود. در این میان، ضمایر شخصی متصل که نقشمندی دستوری آنها، موقعیّت مکانیِ ویژهای برایشان رقم میزند، به دلیلِ انعطافپذیریِ بالایی که در تغییر موقعیّت مکانی از خود نشان میدهند، همواره بسترِ مناسبی برای دخل و تصرّفِ شاعران بوده و هنجارشکنیها و گریز از قواعد در تعیین موقعیّت مکانی اینگونه ضمایر، تنوّعی چشمگیر در کاربردِ آنها ایجاد کرده که بخشی از آن تنوّع در زبان شعر کشف و ثبت شده است.
