علی رضا تابان مهر (طالبان)؛ محمد هادی خالق زاده؛ مهدی فاموری
چکیده
ریختشناسی داستان پهلوانببربیان مطابق با نظریه‌ی ولادیمیر پراپ علیرضا تابان‌مهر (طالبان)*محمدهادی خالق‌زاده **مهدی فاموری*** چکیدهامروزه در نقد ادبی با شناخت سازهها و گزارههای یک اثر ...
بیشتر
ریختشناسی داستان پهلوانببربیان مطابق با نظریه‌ی ولادیمیر پراپ علیرضا تابان‌مهر (طالبان)*محمدهادی خالق‌زاده **مهدی فاموری*** چکیدهامروزه در نقد ادبی با شناخت سازهها و گزارههای یک اثر میتوان با ساختار آن آشنا شد. یکی از شاخههای نقد ادبی، با تکیه بر عناصر سازنده‌ی اثر، روایتشناسی است. نظریهپردازان بزرگی در زمینه‌ی روایتشناسی کار کرده و نظریات بسیار مهمی را ارائه داده‌اند. بهترین شیوه‌ی تحلیل و دستهبندی ساختاری در داستانها و قصههای اساطیری و حماسی، در ریختشناسی ولادیمیر پراپ (Vladimir Propp) میتوان یافت. تحلیل رمزگانی پراپ به شناختی بایسته از سازههای روایات حماسی یاری میرساند. سی‌ویک خویشکاری و شخصیتهای هفتگانی ریختشناسی پراپ سبب میشود حرکتهای تعادل، قهر و بحران و تعادل نهایی در روایت حماسی دریافت شود. در این مقاله‌ی تحلیلی-توصیفی سعی بر این شده است ساختار حماسه‌ی منظوم ببربیان که از سراینده‌ای نامعلـوم اسـت، با الهـام از نظریـه‌ی ولادیمیر پراپ روسـی بررســی شود.منظومه‌ی ببربیان که سده سرایش آن را پیش از عهد مغول و در حدود قرن ششم دانستهاند، در 477 بیت با دادخواهی گروهی از دادخواهان هندی آغاز میشود و با کشته‌شدن ببربیان توسط رستم و ازدواج او با دختر رای هند به پایان میرسد. نتایج این تحلیل حاکی از این است که میتوان الگوی خویشکاریهای مدنظر پراپ را در این روایت حماسی- اسطورهای دریافت و با نمودگاری حرکتهای اصلی که در بطن خود حرکتهای فرعی قرار داده، این نظریه انطباق داده شود. در نمودگاری ریختشناسانه این روایت، سی‌ویک خویشکاری مدنظر پراپ در قصهها، هرچند به‌صورت غیرمتوالی یافت شد. وجود هر هفت شخصیت روایتشناسی پراپ در این منظومه نشانگر همسانی و همگونی این حماسه با روایتهای مدنظر پراپ است. بسط روایت در این منظومه ازطریق خویشکاری «کشمکش- پیروزی» انجام شده است.واژه‌های کلیدی: روایتشناسی، ریختشناسی، ساختارگرایی، منظومه‌ی ببربیان، ولادیمیر پراپ. * دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی واحد یاسوج، دانشگاه آزاد اسلامی، یاسوج، ایران monajatname@gmail.com ** استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد یاسوج، یاسوج، ایران asatirpars@gmail.com (نویسنده‌ی مسئول)*** استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد یاسوج، یاسوج، ایران mehdifamoori@gmail.com تاریخ دریافت مقاله: 22/3/1400 تاریخ پذیرش مقاله: 7/7/1400
