خدیجه سادات طباطبایی؛ سید حسن طباطبایی؛ عبدالله حسن زاده میرعلی
چکیده
تجلی عارفانه‌ی طب و تزکیه در دیوان شمس خدیجه‌سادات طباطبایی*سیدحسن طباطبایی **عبدالله حسن‌زاده میرعلی*** چکیدهیکی از دانشهایی که در متون ادب فارسی بازتاب زیادی داشته، طب است. مولوی ازجمله شاعرانی ...
بیشتر
تجلی عارفانه‌ی طب و تزکیه در دیوان شمس خدیجه‌سادات طباطبایی*سیدحسن طباطبایی **عبدالله حسن‌زاده میرعلی*** چکیدهیکی از دانشهایی که در متون ادب فارسی بازتاب زیادی داشته، طب است. مولوی ازجمله شاعرانی است که در دانشهای مختلفی صاحب اطلاع است و تردیدی نیست که آگاهیهای پزشکی نیز مانند بسیاری از درسخواندگان دنیای قدیم داشته؛ اما به‌هیچ‌وجه این آگاهیها را به‌شکل تصنعی و فضل‌فروشانه در آثارش منعکس نکرده است. در این پژوهش سعی شده با توجه به مفردات گیاهی، گزارههای پزشکی و گیاهان دارویی به کار رفته در دیوان شمس، نشان داده شود که مولانا به چه میزان و برای چه مقاصدی از مضامین، ترکیبات و اصطلاحات طبی سود جسته است؟ هدف اصلی این پژوهش، آسان‌تر‌کردن فهم پیچیدگی‌های متون کهن و تصحیح آن‌ها و حل تسامحات معنایی اصطلاحات پزشکی است. درواقع مولانا فقط قصد بیان مفاهیم طبی یا پزشکی سنتی را در دیوان شمس ندارد؛ بلکه همان‌گونه که از شیوههای عرفانی او پیداست، اصطلاحات پزشکی را وسیلهای برای ابراز آرا و عقاید و اندیشههای خود قرار میدهد؛ بنابراین علم طب و ابزار آلاتی را که زمانی در درمان بیماریها کاربرد داشته، با مفاهیم معنوی آمیخته و درنهایت علوم پزشکی را با عوالم روحانی و معنوی در جهت بیان اندیشههای عرفانی و اخلاقی خود، عجین کرده و به‌منظور سلامت روحی، برای عروج از بعد جسمانی به درجه‌ی روحانی و معنوی بهره جسته است.واژه‌های کلیدی: داروها، دیوان شمس، روش‌های درمانی، مضامین طبی و مولانا. * کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی (آموزش و پرورش سمنان) sadattabatabaee@gmail.com (نویسنده‌ی مسئول)** استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه سمنان shtabataba@semnan.ac.i*** دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه سمنان a.hasanzadeh@semnan.ac.ir تاریخ دریافت مقاله: 16/1/1400 تاریخ پذیرش مقاله: 16/5/1400
