جهانگیر جهانگیری؛ محمدحسن حیدریان؛ منصور طبیعی
چکیده
بازنمایی جامعه در ادبیات ایران، پس از انقلاب 57، اشکال جدیدتری به خود گرفت. مسئله «تعهد» که از مفاهیم کلیدی انقلاب اسلامی بود، بهزودی به شاخصی برای داوری آثار ادبی تبدیل شد، بااینوجود حتی تا ...
بیشتر
بازنمایی جامعه در ادبیات ایران، پس از انقلاب 57، اشکال جدیدتری به خود گرفت. مسئله «تعهد» که از مفاهیم کلیدی انقلاب اسلامی بود، بهزودی به شاخصی برای داوری آثار ادبی تبدیل شد، بااینوجود حتی تا به امروز اغلب پاسخها به پرسشهایی از قبیل ادبیات در قبال چه چیزی باید تعهد داشته باشد؟ شاعر متعهد کیست؟ و ... چندان شفاف نبودهاند. در این پژوهش، برای واکاوی چیستی «تعهد در ادبیات»، اشعار قیصر امینپور مورد مطالعه قرار گرفتهاند. این پژوهش تعهد در ادبیات را در دو وجه عمدهی «تعهد اجتماعی» و «تعهد ادبی» پی گرفته است. رویکرد این پژوهش کیفی و روش آن میمهسیس است. مطالعه همزمان اشعار قیصر امینپور و بستر اجتماعی شکلگیری آنها، این بینش را فراهم آورد تا اشعار این شاعر در سه دورهی «بودن برای دیگری»، «بودن بدون دیگری» و «بودن کنارِ دیگری» دستهبندی شوند. پس از تحلیل تعهد ادبی و تعهد اجتماعی در هرکدام از این دورهها، نتیجه گرفته شد که تعهد قیصر امینپور امری پویا و در هر دوره متغیر بوده است، و ازهمینرو قیصر که از ابتدا شاعری متعهد بوده، توانسته تا انتها شاعری متعهد باقی بماند.