عبداله واثق عباسی؛ محمد چهارمحالی؛ حسین صادقی
چکیده
«تشبیه» در پدیدآمدن حکایتها در دفتر سوم مثنوی معنوی نقش بسزایی دارد و باعث پدیدآمدن نوع خاصی از حکایتهای تمثیلی گردیده است که در این مقاله از آنها با عنوان «حکایتهای تمثیلی خوشهای ...
بیشتر
«تشبیه» در پدیدآمدن حکایتها در دفتر سوم مثنوی معنوی نقش بسزایی دارد و باعث پدیدآمدن نوع خاصی از حکایتهای تمثیلی گردیده است که در این مقاله از آنها با عنوان «حکایتهای تمثیلی خوشهای و بیخوشه» یاد شده است. این حکایتها بهعنوان مشبهبه یک تشبیه مرکب یا گسترده هستند که نقطهی شروعش در بیتی یا ابیاتی نهاده شده است. در نوع تمثیلی خوشهای، هر حکایت چند هستهی روایی و حکایت وابسته به عنوان خوشه دارد؛ درحالیکه در نوع بیخوشه، تنها یک یا چند هستهی روایی وجود دارد و حکایتی بهعنوان خوشه وجود ندارد. در این زمینه، تمثیل و روایت و حکایت و خوشه و بیخوشه بودن آن، از مسایلی است که با تشبیه پیوند ناگسستنی دارد. مقالهی حاضر به پرسشهایی پاسخ میدهد که در دو حیطهی بلاغی و داستانی مطرحند؛ سوالهایی از قبیلِ «چگونه تشبیه با ساختار روایی حکایت در ارتباط است و بر آن تاثیر می گذارد؟» و «تشبیه در ساختار حکایتهای دفتر سوم مثنوی چه تقسیمبندی پدید آوردهاست؟» نویسندگان از این منظر، حکایتهای دفتر سوم مثنوی معنوی را تحلیل میکنند و به بررسی و تحلیل انواع حکایتهای تمثیلی کوتاه و بلند خوشهای و بیخوشه میپردازند و در تمام آنها بر وجود تشبیه بهعنوان عنصر اصلی و سازنده در محور عمودی حکایتها تأکید دارند. واژههای کلیدی: «تشبیه» در پدیدآمدن حکایتها در دفتر سوم مثنوی معنوی نقش بسزایی دارد و باعث پدیدآمدن نوع خاصی از حکایتهای تمثیلی گردیده است که در این مقاله از آنها با عنوان «حکایتهای تمثیلی خوشهای و بیخوشه» یاد شده است. این حکایتها بهعنوان مشبهبه یک تشبیه مرکب یا گسترده هستند که نقطهی شروعش در بیتی یا ابیاتی نهاده شده است. در نوع تمثیلی خوشهای، هر حکایت چند هستهی روایی و حکایت وابسته به عنوان خوشه دارد؛ درحالیکه در نوع بیخوشه، تنها یک یا چند هستهی روایی وجود دارد و حکایتی بهعنوان خوشه وجود ندارد. در این زمینه، تمثیل و روایت و حکایت و خوشه و بیخوشه بودن آن، از مسایلی است که با تشبیه پیوند ناگسستنی دارد. مقالهی حاضر به پرسشهایی پاسخ میدهد که در دو حیطهی بلاغی و داستانی مطرحند؛ سوالهایی از قبیلِ «چگونه تشبیه با ساختار روایی حکایت در ارتباط است و بر آن تاثیر می گذارد؟» و «تشبیه در ساختار حکایتهای دفتر سوم مثنوی چه تقسیمبندی پدید آوردهاست؟» نویسندگان از این منظر، حکایتهای دفتر سوم مثنوی معنوی را تحلیل میکنند و به بررسی و تحلیل انواع حکایتهای تمثیلی کوتاه و بلند خوشهای و بیخوشه میپردازند و در تمام آنها بر وجود تشبیه بهعنوان عنصر اصلی و سازنده در محور عمودی حکایتها تأکید دارند. واژههای کلیدی: