مرتضی محسنی؛ مهدی صراحتی جویباری
چکیده
دکتر مرتضی محسنی* مهدی صراحتی جویباری**
دانشگاه مازندران
چکیده
انحراف از قوانین حاکم بر همنشینی واژهها و بههم ریختن نحو جمله‌ها در زبان معمول و ...
بیشتر
دکتر مرتضی محسنی* مهدی صراحتی جویباری**
دانشگاه مازندران
چکیده
انحراف از قوانین حاکم بر همنشینی واژهها و بههم ریختن نحو جمله‌ها در زبان معمول و معیار، روشی است که تمامی شاعران برای رسیدن به زبان شعر از آن بهره میبرند. در شعر کلاسیک فارسی، هنجارگریزیهای نحوی عموماً به منظور حفظ نظام موسیقایی شعر، مثلاً برای رعایت قوانین عروض و قافیه صورت میگیرد و از این روی، این فرایند، جزیی از «فنشعر» محسوب میشود. ناصرخسرو از جمله شاعرانی است که برای متمایز ساختن زبان شعر خود به این نوع هنجارگریزی توجه نشان داده است و میتوان در دیوان او با مصادیق فراوانی از هنجارگریزیهای نحوی روبهرو شد؛ تا جایی که باید عمدهی تلاش او را برای تشخّص سبکی شعرش در همین مورد جستوجو کرد. این مقاله بر آن است که به بررسی هنجارگریزی نحوی در شعر ناصرخسرو و مقایسهی آن با شعر سه شاعر همعصر وی یعنی عنصری، فرخی و منوچهری بپردازد و تعدادی از مصادیق آن را برشمارد. دستاورد مقاله، ناظر بر این است که ناصرخسرو در مقایسه با سه شاعر همعصر خود، از چهارده مورد عمدهی هنجارگریزی شعرش، در هفت مورد دست به هنجارگریزی برجسته زده است.
* استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی. mohseni45@yahoo.com (نویسنده‌ی مسؤول)
** دانشجوی کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی. serahati11@yahoo.com
تاریخ دریافت مقاله: 1/6/89 تاریخ پذیرش مقاله: 23/11/89
