حسین آقاحسینی؛ سمانه زراعتی
چکیده
جنبههای رمزی و زبان اشارت در داستان ابراهیم(ع) در متون عرفانی تا پایان قرن هفتم هجری
دکتر حسین آقاحسینی* سمانه زراعتی**
دانشگاه اصفهان
چکیده ...
بیشتر
جنبههای رمزی و زبان اشارت در داستان ابراهیم(ع) در متون عرفانی تا پایان قرن هفتم هجری
دکتر حسین آقاحسینی* سمانه زراعتی**
دانشگاه اصفهان
چکیده
در متون عرفانی، دو زبان متفاوت کاربرد دارد: یکی، زبان عبارت و دیگری، زبان اشارت، زبان اشارت زبانی است که از طریق رمز، اشاره، نماد و تمثیل، برای القای معانی بهره میبرد و در عین غیرصریح بودن، زبانی قانونمند و منسجم است که از ارزشی والا برخوردار است. اساس این زبان تأویلی را باید در آیات قرآن کریم و روایات ائمهی دین(ع) جستوجو کرد؛ زیرا بسیاری از مفاهیم کلام الهی با زبان رمز و تمثیل، بیان شده است. یکی از این داستانهای رمزی در قرآن کریم، داستان حضرت ابراهیم (ع) است که عرفا در آثار خویش به جنبههای رمزی آن توجه کردهاند؛ زیرا ماجرای عبرتآمیز ابراهیم(ع) در پیمانهی قصه، همراه دیگر شخصیتهای داستان بیان شده است و عرفا گاهی به طور صریح یا غیرصریح، به رمزگشایی از آن پرداختهاند. بررسی متون عرفانی، ما را با این جنبههای رمزی داستان آشنا میکند و نشان میدهد که ابراهیم، رمز سالک حقیقی و پیر طریقت، اسماعیل، رمز سالک و مرید حقیقی و آزر و نمرود نیز از موانع سیر و سلوکاند. بررسی داستانهای دیگر پیامبران نیز میتواند ما را با جنبههای رمزی این داستانها آشنا کند.
* دانشیار زبان وادبیات فارسی دانشگاه اصفهان h.aghahosaini@ltr.ui.ac.ir (نویسندهی مسئول)
** کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی sm.zeraati@yahoo.com
تاریخ دریافت مقاله: 9/6/89 تاریخ پذیرش مقاله: 17/5/90