مجله علمی پژوهشی شعرپژوهی (بوستان ادب) دانشگاه شیراز
مقاله کوتاه: پیوند واژگانی و معنایی بیتی از حافظ با آیین مهرپرستی
مقاله کوتاه: پیوند واژگانی و معنایی بیتی از حافظ با آیین مهرپرستی

خسرو قاسمیان

دوره 16، شماره 3 ، آذر 1403، ، صفحه 147-154

https://doi.org/10.22099/jba.2024.48490.4454

چکیده
  هرچند در قلمرو شعر حافظ، پژوهش­های فراوانی انجام شده است، هنوز می‌توان از زاویه‌های مختلف به آن پرداخت و مطالب تازه‌ای در پیوند با آن ارائه کرد. در این مقاله یک بیت از غزل حافظ، یعنی: «ز دوستان تو ...  بیشتر
بازتاب پندهای خواجه جلال‌الدین توران‌شاه در شعر حافظ
بازتاب پندهای خواجه جلال‌الدین توران‌شاه در شعر حافظ

امیرافشین فرهادیان؛ محمد طاهری

دوره 16، شماره 2 ، شهریور 1403، ، صفحه 111-134

https://doi.org/10.22099/jba.2024.47747.4410

چکیده
  بازتاب پندهای خواجه جلال‌الدین توران‌شاه در شعر حافظ چکیدهارتباط شماری از سروده‌های حافظ با یکدیگر چشمگیر است. تحلیل عناصر این پیوندها گاه می‌تواند به درک دقیق‌تر شعر حافظ بینجامد. تأمل در روابط ...  بیشتر
مقاله کوتاه: تحلیل «کمان کشی بر سر بیمار» در شعرِ حافظ شیرازی
مقاله کوتاه: تحلیل «کمان کشی بر سر بیمار» در شعرِ حافظ شیرازی

محمد هادی خالق زاده

دوره 16، شماره 2 ، شهریور 1403، ، صفحه 159-172

https://doi.org/10.22099/jba.2024.48902.4469

چکیده
  تحلیل «کمان­کشی بر سر بیمار» در شعرِ حافظ شیرازی                    چکیدهادبیات فارسی ناگزیر است که فرهنگ و ادبیات شفاهی و عامیانه را در متن و بطنِ خویش ...  بیشتر
واکاوی ظرفیت‌های دیوان حافظ برای ارائه به نوجوانان
واکاوی ظرفیت‌های دیوان حافظ برای ارائه به نوجوانان

کاووس حسن لی؛ سمانه اسدی

دوره 15، شماره 4 ، اسفند 1402، ، صفحه 57-86

https://doi.org/10.22099/jba.2023.45137.4323

چکیده
  دیوان حافظ از گنجینه‌های گران‌بهای ادبی‌ست که گروه‌های مختلف مردم، متناسب با دانش‌های ادبی و گرایش‌های فکری خود، از آن بهره می‌برند؛ اما آیا اشعار حافظ برای نوجوانان هم می‌تواند سودمند باشد؟ نویسندگان ...  بیشتر
تهدید، نمودی از قدرت در سخن حافظ!
تهدید، نمودی از قدرت در سخن حافظ!

امیر مهرابی؛ کاووس حسن لی

دوره 15، شماره 2 ، شهریور 1402، ، صفحه 107-134

https://doi.org/10.22099/jba.2023.46704.4358

چکیده
  تاکنون درباره‌ی شعرِ حافظ نوشته‌های فراوانی پدید آمده است؛ اما در این متن برجسته، ‏همچنان ظرفیت‌هایی برای پژوهش‌های تازه وجود دارد. در جستارِ پیشِ رو برای نخستین بار ‏موضوع «تهدید» در غزل‌های ...  بیشتر
بازآفرینی شعر حافظ در شعر معاصر از منظر آشنایی زدایی
بازآفرینی شعر حافظ در شعر معاصر از منظر آشنایی زدایی

آرمینه کاظمی سنگدهی؛ احمد گلی؛ ناصر علیزاده خیاط

دوره 14، شماره 3 ، آذر 1401، ، صفحه 231-266

https://doi.org/10.22099/jba.2022.41610.4115

چکیده
  آرمینه کاظمی سنگدهی*احمد گلی **ناصر علیزاده خیاط*** چکیدهآشنایی‌زدایی از مفاهیم کاربردی نقد ادبی فرمالیسم روسی است. بر مبنای این نظریه، کار شاعر یا هنرمند، آشنایی‌زدایی در کلام و شعر است. ازآنجایی‌که ...  بیشتر
سیمای درخشان «شاه منصور» در سروده‌های حافظ
سیمای درخشان «شاه منصور» در سروده‌های حافظ

امیرافشین فرهادیان؛ علی محمدی

دوره 14، شماره 2 ، شهریور 1401، ، صفحه 227-256

https://doi.org/10.22099/jba.2021.41402.4100

چکیده
  سیمای درخشان «شاه منصور» در سروده‌های حافظ امیرافشین فرهادیان *علی محمدی** چکیدهبهره‌گیری حافظ از ظرفیت شعر برای بیان عقیده و جهت‌گیری نسبت به هسته‌ی قدرت سیاسی و رخدادها و تحولات آن عرصه، ...  بیشتر
جایگاه ترادفات معطوف در غزلیات حافظ
جایگاه ترادفات معطوف در غزلیات حافظ

یوسف اصغری بایقوت؛ مهدی دهرامی

دوره 12، شماره 4 ، اسفند 1399، ، صفحه 27-46

https://doi.org/10.22099/jba.2019.33805.3410

چکیده
  ترادف هنگامی روی می­دهد که دو یا چند لفظ، دلالت تقریبا یکسانی به معنایی واحد داشته باشد. گاهی این واژگان در شعر به صورت معطوف ذکر می‌شود، درحالی­که ذکر یکی از آن­ها برای انتقال مقصود بسنده است. در ...  بیشتر
نگاهی به چگونگی انواع من و ما در دیوان حافظ
نگاهی به چگونگی انواع من و ما در دیوان حافظ

رویین تن فرهمند

دوره 12، شماره 3 ، آذر 1399، ، صفحه 187-216

https://doi.org/10.22099/jba.2019.33593.3390

چکیده
  حافظ، توانی شگرف در گزینش بهترین واژه‌ها، برای انتقال معانی دارد. بسامد معنادار انواع «من» و «ما» در شعر حافظ، بیانگر آن است که شاعر از این شیوه‌های خاص زبانی برای بیان گزاره‌های شخصی، اجتماعی، ...  بیشتر
بررسی رابطه ی «حافظ و خدا» در ساحت همسخنی و گفتگویی
بررسی رابطه ی «حافظ و خدا» در ساحت همسخنی و گفتگویی

فرزاد بالو؛ مرجان نیک فر

دوره 9، شماره 4 ، اسفند 1396، ، صفحه 19-38

https://doi.org/10.22099/jba.2017.23938.2532

چکیده
  یکی از دستاوردهای ارزشمند میراث صوفیه در مقام مقایسه با فقه ، فلسفه و کلام ، تعریف و تلقی خاصی از رابطه ی انسان با خداست که آن را ازرابطه ی انسان و خدا در نظام فقهی ، فلسفی و کلامی متمایز می سازد و به رابطه ...  بیشتر
 همچو گلبرگ طری بود وجود تو لطیف
 همچو گلبرگ طری بود وجود تو لطیف

محسن پورمختار؛ منوچهر فروزنده فرد

دوره 9، شماره 4 ، اسفند 1396، ، صفحه 39-56

https://doi.org/10.22099/jba.2017.24421.2584

چکیده
  در بیت دومِ غزلی از حافظ به مطلعِ ای همه شکل تو مطبوع و همه جای تو خوش... واژه بود در مصراعِ همچو گلبرگ طری بود وجود تو لطیف، همواره بحث برانگیز بوده است. از آنجا که این واژه در معنی فعل ماضی با حال و هوای ...  بیشتر
عطای کثیر؛ شرح بیتی از حافظ
عطای کثیر؛ شرح بیتی از حافظ

محمدرضا اکرمی

دوره 8، شماره 3 ، آذر 1395، ، صفحه 21-30

https://doi.org/10.22099/jba.2016.3704

چکیده
  چکیدهبیت «نعیم هر دو جهان پیش عاشقان به جوی/ که این متاع قلیل است و آن عطای کثیر» با ضبط‌ها و معانی متفاوتی در تصحیح‌ها و شرح‌های دیوان حافظ آمده است. این مقاله ضمن بررسی این موارد، در پی آن است تا ...  بیشتر
ساختِ رابطه‌ی تعلیلی‌‌ ـ استنتاجیِ جملات در ابیاتِ شعر حافظ
ساختِ رابطه‌ی تعلیلی‌‌ ـ استنتاجیِ جملات در ابیاتِ شعر حافظ

احمد گلی؛ فرهاد محمدی

دوره 7، شماره 4 ، اسفند 1394، ، صفحه 117-140

https://doi.org/10.22099/jba.2016.3130

چکیده
  در شعر حافظ یکی از برجسته‌ترین رابطه‌هایی که دو جمله یا دو مصراعِ یک بیت را از نظر معنایی به هم پیوند می-دهد، رابطۀ تعلیلی ـ استنتاجی است. این نوع رابطه، الگوی ساخت بسیاری از ابیاتِ شعر اوست. به طوری که ...  بیشتر
همگونی‌های فکری حافظ و عبید زاکانی
همگونی‌های فکری حافظ و عبید زاکانی

فاطمه پاسالاری؛ محمد حسین نیکدار اصل

دوره 7، شماره 2 ، مرداد 1394، ، صفحه 51-72

https://doi.org/10.22099/jba.2015.2520

چکیده
  چکیده:قرن هشتم هجری زمان ظهور دو تن از چهره‌های شعر کلاسیک فارسی یعنی خواجه حافظ شیرازی و عبید زاکانی است. دوران حیات این دو شاعر و نویسنده‌ی طنز‌پرداز بزرگ، از تاریک‌ترین و مشوش‌ترین ادوار تاریخ ایران ...  بیشتر
جلوه های ناز معشوق در شعر حافظ
جلوه های ناز معشوق در شعر حافظ

هادی عدالت پور

دوره 6، شماره 4 ، اسفند 1393، ، صفحه 153-170

https://doi.org/10.22099/jba.2015.2374

چکیده
  یکی از ویژگی های معشوق این است که به جلوه های گوناگون خود را بر عاشق عرضه می دارد و سعی می کند دل او را برباید. این جلوه گری ها بیانگر ناز معشوق هستند. حاصل این پژوهش این است که گاه عشق الهی به صورت عشق انسانی ...  بیشتر
نقشی در خیال اقتضای حال نشانه ها در شعر حافظ
نقشی در خیال اقتضای حال نشانه ها در شعر حافظ

حسین آقاحسینی؛ راضیه حجتی زاده

دوره 6، شماره 1 ، خرداد 1393، ، صفحه 1-26

https://doi.org/10.22099/jba.2014.1573

چکیده
  نشانه شناسی که اول بار خود را با آراء زبانشناس سوئیسی، «فردینان دو سوسور»، در حوزه مطالعات زبانی مطرح کرد، هدف خود را بررسی چگونگی ارتباط دالّ و مدلول در سطوح مختلف زبانی قرار داد. نشانه شناسی پیش ...  بیشتر
جایگاه تخلص در غزلیات مدحی حافظ
جایگاه تخلص در غزلیات مدحی حافظ

علی حیدری؛ مهرنوش دژم

دوره 5، شماره 4 ، اسفند 1392، ، صفحه 67-90

https://doi.org/10.22099/jba.2014.1473

چکیده
  پس از روند گسترش غزل و افول قصیده سرایی، چون پیوند شعر و شاعری با دربار منقطع نگشته بود، غزل تا حدی، وظیفه‌ی اصلی قصیده را (مدح ممدوح) بر دوش کشید. مدیحه سراییِ در غزل، غالباً در دیوان شاعرانی ملموس‌تر ...  بیشتر
خواب و رویا در دیوان حافظ
خواب و رویا در دیوان حافظ

مختار کمیلی

دوره 5، شماره 3 ، آذر 1392، ، صفحه 167-190

https://doi.org/10.22099/jba.2013.929

چکیده
   خواب و رویا در دیوان حافظ مختار کمیلی*دانشگاه ولی‌عصر (عج) رفسنجانچکیدهخواب و رویا از پدیده‌هایی است که بسامد آن‌ در دیوان حافظ، قابل توجه است و از این رو، قابلیّت بررسی و تأمّل دارد. حافظ در بیتی ...  بیشتر
پیوند «زلف» و «دل» و کارکردهای هنری آن در دیوان حافظ
پیوند «زلف» و «دل» و کارکردهای هنری آن در دیوان حافظ

اکبر صیادکوه؛ علی رحمانیان

دوره 5، شماره 2 ، شهریور 1392، ، صفحه 61-82

https://doi.org/10.22099/jba.2013.545

چکیده
  در میان آفرینندگان آثار ادبی، خواجه شمس­الدین محمد حافظ شیرازی، جایگاه ویژه‌ای دارد. این تمایز و برجستگی در گرو عوامل متعددی است از جمله این‌که حافظ در پدیدآوردن آثارش، شگردهای هنری فراوانی را به‌کاربسته ...  بیشتر
بررسی گونه‌های فخر در دیوان حافظ
بررسی گونه‌های فخر در دیوان حافظ

محمدحسین نیکدار اصل

دوره 2، شماره 3 ، آبان 1389، ، صفحه 223-248

https://doi.org/10.22099/jba.2012.314

چکیده
  فخر در واقع از گونه‌های ادبی است که در آثار منظوم و منثور شعرا و نویسندگان نمود دارد و در هر روزگاری، رنگی خاص می‌پذیرد و نمی‌تواند از تأثیرهای زمانی و مکانی به دور باشد. در مقدمه‌ی این مقاله ابتدا به ...  بیشتر