دوره 16 (1403)
دوره 15 (1402)
دوره 14 (1401)
دوره 13 (1400)
دوره 12 (1399)
دوره 11 (1398)
دوره 10 (1397)
دوره 9 (1396)
دوره 8 (1395)
دوره 7 (1394)
دوره 6 (1393)
دوره 5 (1392)
دوره 4 (1391)
دوره 3 (1390)
دوره 2 (1389)
دوره 1 (1388)
موضوعات = متون نظم
تعداد مقالات: 71
مقاله کوتاه: بررسی دو تصحیف (اشتاد و بنات) در دیوان خاقانی
مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 19 آذر 1403
چکیده
خاقانی از شعرای دشوارگوی زبان فارسی است که این دشوارگویی عامل دستبردها و تحریفهایی برای آسانسازی اشعار او گشتهاست. البته گاه نیز خط فارسی و دقت خاقانی در بهرهگیری از خاصیت این خط در جناسسازی ... بیشترتبیین نظام الهیاتی عطّار با تأکید بر مصیبتنامه (اسماء و صفات الهی)
مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 13 بهمن 1403
چکیده
اندیشه های الهیاتی در متون نظم فارسی، غنای خاصی به آنها بخشیدهاست؛ به گونه ای که می توان با تأمل در آن ها، تحولات فکری در حوزه الهیات و کلام اسلامی-ایرانی رابه دست آورد. مصیبت نامه عطّار نیز سرشار از ... بیشتربررسی جایگاه و قابلیتهای صوفی هروی در اطعمهسرایی و شگردهای طنزپردای او با نگاهی به تأثیرپذیری وی از بسحق اطعمه
دوره 16، شماره 3 ، آذر 1403، ، صفحه 79-98
چکیده
مولانا صوفی محمد هراتی شاعر گمنام قرن نهم هجری است. با آنکه اشعار قابلتأملی در زمینهی اطعمه سروده است، در تذکرهها و منابع شناختهشده نامی از او و طرز شاعرانگیاش نیست. گمنامی و درعینحال قابلیتش ... بیشترمقاله کوتاه: پیوند واژگانی و معنایی بیتی از حافظ با آیین مهرپرستی
دوره 16، شماره 3 ، آذر 1403، ، صفحه 147-154
چکیده
هرچند در قلمرو شعر حافظ، پژوهشهای فراوانی انجام شده است، هنوز میتوان از زاویههای مختلف به آن پرداخت و مطالب تازهای در پیوند با آن ارائه کرد. در این مقاله یک بیت از غزل حافظ، یعنی: «ز دوستان تو ... بیشتربررسی و تطبیق مؤلفههای پدیدارشناسی و عرفانی در منظومهی گنجینهی اسرار عمان سامانی
دوره 16، شماره 1 ، خرداد 1403، ، صفحه 1-28
چکیده
مکتب فلسفی پدیدارشناسی هوسرل مؤلفههایی دارد که میان آنها و مؤلفههایی که در عرفان هست، شباهتهایی وجود دارد. تا زمانیکه به مؤلفهها در جایگاه نظریه نگریسته شود، قضاوت به تشابه و تفاوت آنها ... بیشترمعانی ثانوی جملههای پرسشی در اشعار فروغ فرخزاد «با تأمل بر تولدی دیگر و ایمان بیاوریم به آغاز فصل سرد»
دوره 16، شماره 1 ، خرداد 1403، ، صفحه 29-58
چکیده
موضوع مقالهی حاضر تأمل بر معانی ثانوی جملههای پرسشی در شعر فروغ است. این امکان در ادبیات وجود دارد که معنای جملهها، بسته به هدف گوینده تغییر کند. بحث دربارهی این تغییرات موضوع علم معانی است ... بیشترواکاوی ظرفیتهای دیوان حافظ برای ارائه به نوجوانان
دوره 15، شماره 4 ، اسفند 1402، ، صفحه 57-86
چکیده
دیوان حافظ از گنجینههای گرانبهای ادبیست که گروههای مختلف مردم، متناسب با دانشهای ادبی و گرایشهای فکری خود، از آن بهره میبرند؛ اما آیا اشعار حافظ برای نوجوانان هم میتواند سودمند باشد؟ نویسندگان ... بیشتربازتاب زنانگی در رباعیات مهستی گنجوی
دوره 12، شماره 4 ، اسفند 1399، ، صفحه 47-64
چکیده
مهستی گنجوی(490-577ق) بانوی رباعیسرا، بسیار پیشروتر از زمان خود زیسته است؛ زیرا جهانبینی و وضعیت زندگی او موجب سرودن اشعاری شده که با توجّه به شعر زنان شاعر کلاسیک در تاریخ ادبیات فارسی کم سابقه ... بیشترسیر تحوّل «تشبیب» در شعر سبکهای خراسانی و عراقی
دوره 12، شماره 4 ، اسفند 1399، ، صفحه 117-138
چکیده
چکیده قصیده که از کهنترین قالبهای شعر فارسی است، از دیدگاه بلاغیون به چهار بخشِ «تشبیب»، «تنهی اصلی»، «تخلّص» و «شریطه» تقسیم میشود. این پژوهش در پی بررسی سیر ... بیشترضرورت تصحیح دیوان فلکی شروانی
دوره 12، شماره 3 ، آذر 1399، ، صفحه 135-158
چکیده
یکی از فعالیتهای ارزشمند ادبی در دوران معاصر، تصحیح متون بهجامانده از پیشینیان است. دیوان فلکیشروانی، شاعر قرن ششم (م551) از جمله متونی است که به دلیل در دسترسنبودن نسخههای خطی قابلاعتماد و نزدیک ... بیشترنگاهی به چگونگی انواع من و ما در دیوان حافظ
دوره 12، شماره 3 ، آذر 1399، ، صفحه 187-216
چکیده
حافظ، توانی شگرف در گزینش بهترین واژهها، برای انتقال معانی دارد. بسامد معنادار انواع «من» و «ما» در شعر حافظ، بیانگر آن است که شاعر از این شیوههای خاص زبانی برای بیان گزارههای شخصی، اجتماعی، ... بیشترمقاله کوتاه: تصحیح و توضیح یک بیت از دیوان رودکی سمرقندی
دوره 12، شماره 3 ، آذر 1399، ، صفحه 295-306
چکیده
رودکی سمرقندی از جمله شاعران پیشگام و برجستهی حوزهی ادبی خراسان است. شعر رودکی به دلیل سادگی و روانی همواره توجّه بسیاری از شاعران همعصر و دورههای بعد را به خود جلب ... بیشترتحلیلِ نگاشت مفهومیِ «بهار» و خوشههای استعاری آن در غزلیّات شمس
دوره 12، شماره 2 ، شهریور 1399، ، صفحه 26-52
چکیده
«استعارهی مفهومی» در چارچوب معناشناسی شناختی، بر نقش تجربیّات در ساختاربخشیدن به مقولههای ذهن و ادراک مفاهیم، تأکید میورزد. فصول سال، یکی از تجربیترین حوزهها، برای تبیین جهانبینی ... بیشترپژوهشی در دستنوشتهای دیوان طالب جاجرمی با رویکردی تحلیلی
دوره 12، شماره 2 ، شهریور 1399، ، صفحه 53-83
چکیده
مولانا محمّدطالب جاجرمی (م 854 ق) از شاعران کمترشناختهشدهی شیراز در سدهی نهم هجری است که علاوهبر «دیوان اشعار»، منظومهی «گوی و چوگان» نیز به او منسوب است. این شاعر شیعی که شاگرد ... بیشترواکاوی در سه رنگزای سکاهن، بهرمان و عنبر با تکیه بر شعر فارسی (قرن چهارم تا هشتم هجریقمری)
دوره 12، شماره 2 ، شهریور 1399، ، صفحه 118-140
چکیده
رنگزاها مواد طبیعی یا مصنوعی رنگینی هستند که از دورهی غارنشینی تاکنون، انسان از آنها برای رنگآمیزی محیط و اشیای پیرامون خود بهره گرفته است. بهنظرمیرسد، تعدادی از رنگزاهایی که در ایران ... بیشترابیات نویافتۀ شاعران در مجموعۀ لطایف و سفینۀ ظرایف و اشارهای به اهمّیّت این اثر
دوره 12، شماره 2 ، شهریور 1399، ، صفحه 141-170
چکیده
به دلیل فقدان نسخههای خطّی معتبر از دیوان برخی شاعران، سفینهها و جنگهای شعری ازجمله مهمترین متونی هستند که میتوان از آنها، در جهت تصحیح و بازتصحیح دیوانها، استفاده کرد. هرچه قدمت این ... بیشتربررسی پیکرمندی در غزلهای سعدی با تکیه بر نظریة هالیدی و حسن
دوره 12، شماره 2 ، شهریور 1399، ، صفحه 171-187
چکیده
در دهههای اخیر آرای گوناگونی در زمینهی نشاندادن انسجام و دستیابی به عمق معنایی اثر ارائه شده است که در همهی آنها تحلیل متن، در مرکز بازخوانیهاست؛ ازجمله نظریهی هالیدی و حسن (1976م) ... بیشترسیر توجه به موضوعها و مناسبتهای شاد و غمانگیز، در سرودن قصاید فارسی تا آغاز قرن هفتم (بیست قصیدهسرای شاخص)
دوره 12، شماره 2 ، شهریور 1399، ، صفحه 214-242
چکیده
قصیده یکی از قالبهای اصلی شعر فارسی است که در سدههای چهارم تا آغاز قرن هفتم، در انعکاس مفاهیم فرهنگی و اجتماعی جامعهی ایرانی نمودی موثر داشته است. در این مقاله با روش تحلیل محتوا، پس از مطالعهی ... بیشترتلاش برای ترسیم الگوی ارتباط روایی در مثنویهای بیدل
دوره 12، شماره 2 ، شهریور 1399، ، صفحه 243-263
چکیده
بیدل در مثنویهایش بهصورت جدی به موضوع انسان به عنوان رمزگان محوری خود پرداخته است. انسان، ابعاد و امکانات وجودی او، مهمترین دغدغهی بیدل است. از منظر بیدل، تمامی مظاهر هستی، زاییدهی «ادراک» ... بیشتربازتاب نگاه استدلالی درمخزن الاسرار و خسرو و شیرین حکیم نظامی گنجهای
دوره 12، شماره 1 ، خرداد 1399، ، صفحه 87-111
چکیده
استدلالی از موارد با ارزش علمی است که در تمام زمینههای دانش بشری از قبیل مباحث فلسفی، حکمی، اخلاقی، شرعی، تعلیمی و ... به کار میرود. این نوع نگاه ریشه در مباحث افلاطون و ارسطو دربارهی کارکرد هنر و شعر ... بیشترهماهنگی وزن و محتوا در نوحهها و مرثیههای یغمای جندقی
دوره 12، شماره 1 ، خرداد 1399، ، صفحه 234-261
چکیده
یکی از موفقیتهای هر شاعری در سرودن، توجه وی به شبکۀ ارتباطی عناصر مادی و معنوی موجود در شعرش است که ساختار و نظام یک قالب شعری را تشکیل میدهد. ارتباط واژگانی و شیوه چینش آنها، انتخاب وزن مناسب با عنایت ... بیشتربازتاب چگونگی پیوند رنگ، رنگواژهها و صور خیال، در دیوان قاآنیشیرازی
دوره 11، شماره 4 ، اسفند 1398، ، صفحه 185-210
چکیده
عنصر رنگ که از نظر علمی، بازتاب نور بر پدیدههای طبیعی است، از قدیم مورد توجه بشر بوده است. کاربرد رنگ در جشنها، آیینها، سوگواریها، نهضتها، نشان سپاهیان و پرچم کشورها، آشکار و نمادین ... بیشتربررسی جایگاه روایت شنوها و انگیزه راوی در الهی نامه ی عطار نیشابوری (با تکیه بر نظریه ارتباطی رومن یاکوبسن)
دوره 11، شماره 3 ، آذر 1398، ، صفحه 89-104
چکیده
در علم روایت شناسی در هر متن روایی (داستان) دو سطح- جهان داستان و جهان روایت- وجود دارد و تجلی این دو جهان در الهی نامه یعطار باعث ایجاد گونه ی روایت پردازی خاصی گردیده است. از این نظر که در حکایت های این ... بیشترمقاله کوتاه: پَنجه یا پُنجه؟ دربارهی بیتی از بوستان سعدی
دوره 11، شماره 3 ، آذر 1398، ، صفحه 189-198
چکیده
طرزِ خواندنِ ترکیبات و نیز وجوهِ چندگانهی معنایی از عمده دشواریهای بوستان است. از همین مقوله است بیتِ «زنِ شوخ چون دست در قلیه کرد/ برو گو بنه پنجه بر روی مرد» که مصححان و شارحانِ بوستان ... بیشترنقد و تحلیل تعاریف«حُسن طلب» همراه با دریافتی تازه از آن
دوره 11، شماره 2 ، شهریور 1398، ، صفحه 53-76