مجله علمی پژوهشی شعرپژوهی (بوستان ادب) دانشگاه شیراز
بررسی چرایی و چگونگی ضد هنجار زبانی- اخلاقی در شعر بازگشت
بررسی چرایی و چگونگی ضد هنجار زبانی- اخلاقی در شعر بازگشت

مریم محمودی نوسر؛ قدسیه رضوانیان

دوره 11، شماره 1 ، خرداد 1398، ، صفحه 105-128

https://doi.org/10.22099/jba.2018.29244.2997

چکیده
  چکیده جریان بازگشت دوره‌ای نسبتا طولانی از ادبیات فارسی به ویژه شعر را شامل می‌شود که از اواخر عصر صفوی آغاز شده و به دوره‌ی مشروطه ختم می‌شود. گرایش به بی‌پردگی‌های زبانی، رکاکت لفظ و مضمون و به‌طورکلّی ...  بیشتر
مقایسه‌ی تحلیلی دو بازنویسی خلّاق در سروده‌ها‌ی مهدی حمیدی شیرازی
مقایسه‌ی تحلیلی دو بازنویسی خلّاق در سروده‌ها‌ی مهدی حمیدی شیرازی

فرزانه معینی

دوره 11، شماره 1 ، خرداد 1398، ، صفحه 129-152

https://doi.org/10.22099/jba.2018.27616.2853

چکیده
  در میان شاعران معاصر، مهدی حمیدی شیرازی نامی آشنا و آثاری ماندگار به‌ویژه در عاشقانه‌سرایی دارد. دو مثنوی «موسی» و «بت‌شکن بابل» دو سروده‌ی معروف او هستند که توانایی او را در سرودن اشعار ...  بیشتر
بررسی پیرنگ حکایت های بوستان سعدی
بررسی پیرنگ حکایت های بوستان سعدی

امید وحدانی فر

دوره 11، شماره 1 ، خرداد 1398، ، صفحه 153-174

https://doi.org/10.22099/jba.2018.27434.2838

چکیده
  سعدی در بوستان برای اندیشه های خود حکایتپردازی را در طرح این اثر به کار برده و آن را برای زمینه سازی آموزش عبرت و حکمت قرار داده است؛ به طوری که بوستان در میان آثار او از منظر داستاننویسی جایگاه ویژه دارد. ...  بیشتر
مقاله کوتاه: رخ به خون شستن کاسه‌گردانان (شرحی نو از یک بیت حافظ)
مقاله کوتاه: رخ به خون شستن کاسه‌گردانان (شرحی نو از یک بیت حافظ)

امیر سلطان محمدی

دوره 11، شماره 1 ، خرداد 1398، ، صفحه 201-211

https://doi.org/10.22099/jba.2018.30153.3081

چکیده
  دیوان حافظ سرشار از ابیات بحث‌انگیز است در این سیاهه نیز نگارنده به نقد شروح یکی از این ابیات بحث‌انگیز پرداخته‌است. در بادی نقص‌ شروح قبلی نمودار گردیده‌است که شامل: توجه نکردن به فضای کلی غزل، شرح ...  بیشتر
تحلیل ابیاتی از دیوان خاقانی شروانی همراه با نقد شروح پیشین
تحلیل ابیاتی از دیوان خاقانی شروانی همراه با نقد شروح پیشین

سید منصور سادات ابراهیمی؛ امیر سلطان محمدی

دوره 10، شماره 4 ، اسفند 1397، ، صفحه 113-136

https://doi.org/10.22099/jba.2018.26286.2757

چکیده
  خاقانی شروانی یکی از بزرگ­ترین و خاص­ترین شاعران فارسی­زبان است. پیچدگی و چندلایگی اشعار این شاعر یکی از وجوه ممتاز و خاص­بودن شعر اوست. گواه دشواری اشعار او، وجود انواع شروح متقدم چون شادی­­آبادی ...  بیشتر
نوآوری های یغمای جندقی در هجوسرایی
نوآوری های یغمای جندقی در هجوسرایی

علی نظر نظری تاویرانی؛ سید احمد پارسا

دوره 10، شماره 4 ، اسفند 1397، ، صفحه 181-198

https://doi.org/10.22099/jba.2018.26512.2771

چکیده
  علی‌رغم اهمیت هجو در مطالعات روان‌شناسی، جامعه‌شناسی و ادبیات، این نوع ادبی هنوز به گونه­ای بایسته، مورد توجه واقع نشده است. نگاهی اجمالی به پژوهش­های انجام شده درباره­ی آن، در مقایسه با سایر ...  بیشتر
انتساب قطعه‌ای از کمال‌الدّین اسماعیل به فرخاری در تذکرة‌الشّعرای دولتشاه سمرقندی (مقاله کوتاه)
انتساب قطعه‌ای از کمال‌الدّین اسماعیل به فرخاری در تذکرة‌الشّعرای دولتشاه سمرقندی (مقاله کوتاه)

محمد صادق خاتمی

دوره 10، شماره 4 ، اسفند 1397، ، صفحه 199-204

https://doi.org/10.22099/jba.2018.29473.3027

چکیده
  یکی از زمینه‌های پژوهشی درباره‌ی جُنگ‌ها و سفینه‌ها، بررسی انتساب‌های اشعار در برخی از آنهاست که گاه به اشتباه آمده و سبب شده‌ است تا محقّقان و پژوهشگران حوزه‌ی تاریخ ادبیات به سفینه‌ها و بیاض‌ها ...  بیشتر
مقایسه‌ی صورت و معنا در غرلیات خواجوی کرمانی و جلال‌الدین عضد
مقایسه‌ی صورت و معنا در غرلیات خواجوی کرمانی و جلال‌الدین عضد

طالب شچاعی؛ محمد امیرl عبیدی نیا؛ اکبر صیادکوه

دوره 10، شماره 3 ، آذر 1397، ، صفحه 69-94

https://doi.org/10.22099/jba.2017.25619.2691

چکیده
  غزل یکی از مهمترین قالب‌های شعر فارسی است که شاعران در سرودن این قالب گاه از یکدیگر تأثیر و تأثر می‌پذیرند و این مسأله یعنی تأثیرگذاری گذشتگان در آیندگان یا شاعران معاصر از یکدیگر، امری بدیهی و مسلم ...  بیشتر
بیست و پنج بیت نویافته از همام تبریزی در سفینة یحیی توفیق (مورّخ 754 ق.) و جُنگ شمارة 534 کتابخانة مجلس (سدة 10 ق.)
بیست و پنج بیت نویافته از همام تبریزی در سفینة یحیی توفیق (مورّخ 754 ق.) و جُنگ شمارة 534 کتابخانة مجلس (سدة 10 ق.)

محمد صادق خاتمی؛ سلمان ساکت

دوره 10، شماره 3 ، آذر 1397، ، صفحه 215-226

https://doi.org/10.22099/jba.2018.26411.2765

چکیده
  اغلب سفینه‌ها، بیاض‌ها و جُنگ‌های شعری، به دلیل دربرداشتن آگاهی‌های ارزشمند و ابیات منتخب، از منابع جنبی مهم در تصحیح انتقادی آثار منظوم و نیز پژوهش‌های شعرشناسی به شمار می‌آیند. یکی از این جُنگ‌ها، ...  بیشتر
کانونی سازی در اشعار روایی نیما یوشیج
کانونی سازی در اشعار روایی نیما یوشیج

فائزه عرب یوسف آبادی؛ زهرا داور

دوره 10، شماره 2 ، شهریور 1397، ، صفحه 93-108

https://doi.org/10.22099/jba.2017.25123.2639

چکیده
  نیما یوشیج یکی از شاعران معاصر است که در میان اشعار دیوان او صد و هفتاد و یک شعر از تکنیک کانونی پردازی روایت به طور کامل بهره برده است. هدف اصلی این پژوهش کشف و شناخت انواع کانونی‌سازی در این اشعار بر ...  بیشتر
اصلاحیه‌ای بر شرح‌‌‌های یک بیت از دیوان خاقانی
اصلاحیه‌ای بر شرح‌‌‌های یک بیت از دیوان خاقانی

علیرضا فولادی

دوره 10، شماره 2 ، شهریور 1397، ، صفحه 171-178

https://doi.org/10.22099/jba.2018.28556.2934

چکیده
  عرصة خاقانی‌پژوهی هنوز راه‌های نرفته بسیار دارد. یکی از این راه‌ها سامان دادن به شرح دیوان این شاعر پیچیده‌گوست. در مقالة حاضر، شرح‌های بیت «چو باشه دوخته‌چشمی به سوزن تقدیر/ چو لاشه بسته‌گلویی ...  بیشتر
شیوه های اجرایی اشعار محلی در ایران
شیوه های اجرایی اشعار محلی در ایران

حسن ذوالفقاری

دوره 9، شماره 3 ، آذر 1396، ، صفحه 69-92

https://doi.org/10.22099/jba.2017.4070

چکیده
  مطالعات شعرشناسی در ایران در دو حوزۀ شعر رسمی و شفاهی ممکن است. در حوزۀ شعر شفاهی مطالعات ممکن نمی‌شود مگر در تلازم و ارتباط آن با موسیقی؛ زیرا در ایران همواره شعر و موسیقی همراه و همسایه بوده‌اند. شکل‌های ...  بیشتر
مرگ و مرگ‌اندیشی در اشعار شفیعی‌کدکنی
مرگ و مرگ‌اندیشی در اشعار شفیعی‌کدکنی

عظیم جباره ناصرو؛ رقیه (پریچهر) کوهنورد

دوره 9، شماره 2 ، شهریور 1396، ، صفحه 67-86

https://doi.org/10.22099/jba.2017.3971

چکیده
  مرگ پدیده‌ای ناشناخته است که همواره ذهن و اندیشه‌ی بشر را به خود مشغول کرده است. شاعران و اندیشمندان هر ملتی نیز دیدگاه‌های متفاوتی درباره‌ی مرگ و هستی دارند که آنها را در قالب‌های مختلف هنر و ادبیات ...  بیشتر
نگاهی به تصحیح منظومة همای و همایون به اهتمام کمال عینی
نگاهی به تصحیح منظومة همای و همایون به اهتمام کمال عینی

محمدمهدی معلمی؛ مرتضی رزاقپور

دوره 9، شماره 2 ، شهریور 1396، ، صفحه 167-182

https://doi.org/10.22099/jba.2017.4038

چکیده
  منظومة همای و همایون سرودة خواجوی کرمانی، شاعر عارف قرن هشتم، از زمرة آثار عاشقانه‌ای‌ست که در آن، عشق آتشین همای، شاهزادة شام، به همایون، دختر فغفور چین، به نظم کشیده شده است. این منظومه برای نخستین‌بار ...  بیشتر
کارکردهای هنری ردیف دردیوان عطارنیشابوری
کارکردهای هنری ردیف دردیوان عطارنیشابوری

فاطمه مدرسی؛ اله یار افراخته

دوره 9، شماره 1 ، خرداد 1396، ، صفحه 145-168

https://doi.org/10.22099/jba.2016.3890

چکیده
  چکیده: ردیف مختص زبان فارسی است، زیرا ردیف با زبان فارسی یک نوع پیوستگی طبیعی دارد که در ادب هیچ زبانی، به وسعت شعر فارسی نیست. ردیف در بردارنده موسیقی و مایه قدرت نمایی شاعران است. در این پژوهش تلاش گردید ...  بیشتر
«خیال» و «ترک ادب شرعی» 	(تبیین رابطۀ مضامین مبتنی بر ترک ادب شرعی در متون تغزّلی، با مقولۀ خیال)
«خیال» و «ترک ادب شرعی» (تبیین رابطۀ مضامین مبتنی بر ترک ادب شرعی در متون تغزّلی، با مقولۀ خیال)

غلامرضا مستعلی پارسا؛ محمد امیر جلالی

دوره 8، شماره 4 ، اسفند 1395، ، صفحه 153-178

https://doi.org/10.22099/jba.2017.3614

چکیده
  پرسش‌ اساسی مقالۀ حاضر آن است که چرا در متون تغزّلی و یا در متون عارفانۀ بهره‌مند از نمادپردازیهای ادبِ عاشقانه، گاهی با مضامین مبتنی بر ترک ادب شرعی روبروییم؟ منشاء پیدایش اینگونه مضامین چیست؟ و آیا ...  بیشتر
عطای کثیر؛ شرح بیتی از حافظ
عطای کثیر؛ شرح بیتی از حافظ

محمدرضا اکرمی

دوره 8، شماره 3 ، آذر 1395، ، صفحه 21-30

https://doi.org/10.22099/jba.2016.3704

چکیده
  چکیدهبیت «نعیم هر دو جهان پیش عاشقان به جوی/ که این متاع قلیل است و آن عطای کثیر» با ضبط‌ها و معانی متفاوتی در تصحیح‌ها و شرح‌های دیوان حافظ آمده است. این مقاله ضمن بررسی این موارد، در پی آن است تا ...  بیشتر
تحلیل ساختار تخیلی داستان «تشنه و دیوار» مثنوی براساس ساختارهای نظام تخیل در آرای ژیلبر دوران
تحلیل ساختار تخیلی داستان «تشنه و دیوار» مثنوی براساس ساختارهای نظام تخیل در آرای ژیلبر دوران

سارا پورشعبان؛ احمد امین

دوره 8، شماره 3 ، آذر 1395، ، صفحه 51-70

https://doi.org/10.22099/jba.2016.3705

چکیده
  بررسی ماهیت خیال و ساختار تخیلی‌ای که شاعران و هنرمندان بر مبنای آن تفکر می‌کنند، در مباحث نقد ادبی و هنری از جایگاه والایی برخوردار است. مبنای بسیاری از رمزگشایی‌های متنی امروزه بر عهده کاوش-هایی در ...  بیشتر
بررسی نه رباعی خیامانه‌ی عطار
بررسی نه رباعی خیامانه‌ی عطار

طه صادری؛ اسدالله واحد

دوره 8، شماره 2 ، شهریور 1395، ، صفحه 151-170

https://doi.org/10.22099/jba.2016.3505

چکیده
  در میان پژوهشهای مربوط به خیام، تحقیق در رباعیّات خیامانۀ دیگر شاعران، به‌ویژه رباعیّات خیامانۀ عطار مغفول مانده‌است. از میان آثار متعدد منسوب به عطار، نه اثر به عنوان آثار مسلم الصدور او شناخته شده ...  بیشتر
ناقوس بوسیدن در قصیده ی ترسائیه‌ی خاقانی
ناقوس بوسیدن در قصیده ی ترسائیه‌ی خاقانی

نصرالله امامی؛ بهمن رضایی

دوره 8، شماره 1 ، خرداد 1395، ، صفحه 25-40

https://doi.org/10.22099/jba.2016.3143

چکیده
  ناقوس بوسیدن در قصیده‌ی ترسائیه‌ی خاقانیچکیدهآن‌چه در این پژوهش بررسی خواهد شد، بیت زیر از قصیده‌ی «ترسائیه»ی خاقانی است:روم ناقوس بوسم زین تحکّم شوم زنّار بندم زین تعدّادر سال‌های اخیر، برخی ...  بیشتر
ساختِ رابطه‌ی تعلیلی‌‌ ـ استنتاجیِ جملات در ابیاتِ شعر حافظ
ساختِ رابطه‌ی تعلیلی‌‌ ـ استنتاجیِ جملات در ابیاتِ شعر حافظ

احمد گلی؛ فرهاد محمدی

دوره 7، شماره 4 ، اسفند 1394، ، صفحه 117-140

https://doi.org/10.22099/jba.2016.3130

چکیده
  در شعر حافظ یکی از برجسته‌ترین رابطه‌هایی که دو جمله یا دو مصراعِ یک بیت را از نظر معنایی به هم پیوند می-دهد، رابطۀ تعلیلی ـ استنتاجی است. این نوع رابطه، الگوی ساخت بسیاری از ابیاتِ شعر اوست. به طوری که ...  بیشتر
بررسی دلایل اثرگذاری ابیات بی تصویر در دیوان حافظ
بررسی دلایل اثرگذاری ابیات بی تصویر در دیوان حافظ

علی نوری؛ مجید عزیزی

دوره 7، شماره 4 ، اسفند 1394، ، صفحه 183-214

https://doi.org/10.22099/jba.2016.3078

چکیده
  چکیدهدر بیشتر تعاریفی که تاکنون از شعر شنیده‌ایم، تخیّل محوری‌ترین عنصر شعری است. و بسیاری معتقدند بدون حضور آن شعری وجود نخواهد داشت.در نگاه اول، عامل اصلی زیبایی، دل‌انگیزی و اثرگذاری بسیاری از اشعار ...  بیشتر
قافیه و مضمون آفرینی با تکرار قافیه در غزلیات صائب تبریزی
قافیه و مضمون آفرینی با تکرار قافیه در غزلیات صائب تبریزی

مرضیه طاهری؛ محمدحسین کرمی

دوره 7، شماره 3 ، آذر 1394، ، صفحه 57-84

https://doi.org/10.22099/jba.2015.2871

چکیده
  قافیه یکی از مزایای عمدۀ کلام موزون است که هم در موسیقی شعر نقش اساسی دارد و هم مرکز ثقل بیت و مایۀ توجه مخاطب است. از مهم‌ترین ویژگی‌های قافیه این است که عواطف شاعر را سامان می‌دهد و مخاطب را مجبور می‌کند ...  بیشتر
مسعود سعد از دیدگاه شاعران نزدیک به زمان او
مسعود سعد از دیدگاه شاعران نزدیک به زمان او

سمیه فرازمند؛ سید محمود الهام بخش

دوره 7، شماره 3 ، آذر 1394، ، صفحه 85-104

https://doi.org/10.22099/jba.2015.2581

چکیده
  مسعود سعد یکی از شاعران بزرگ ایران در نیمة دوّم قرن پنجم هجری است. او که از پیشروان تحوّل شعری در آن دوره به شمار می‌آید، مورد توجّه شاعران معاصر و نزدیک به دوران خود بوده است. برخی از این شاعران از جمله ...  بیشتر
نوع ادبی سوگندنامه
نوع ادبی سوگندنامه

علی اکبر احمدی دارانی

دوره 7، شماره 2 ، مرداد 1394، ، صفحه 1-24

https://doi.org/10.22099/jba.2015.2575

چکیده
  سوگندنامه نوع ادبی ویژه‌ای در ادبیات فارسی است. در این نوع ادبی که نمونه‌های فراوانی از آن در دیوانهای شاعران و تذکره‌ها و جُنگ‌ها ضبط شده است، شاعر بر طبق مبانی و اصولی خاص و شناخته شده، می‌کوشد تا ...  بیشتر