مجله علمی پژوهشی شعرپژوهی (بوستان ادب) دانشگاه شیراز
ارزیابی دو مفهوم شعرشناسی شناختیِ «نقش» و «زمینه» برای تفسیر و خوانش شعر حافظ
ارزیابی دو مفهوم شعرشناسی شناختیِ «نقش» و «زمینه» برای تفسیر و خوانش شعر حافظ

محمدرضا امینی

دوره 16، شماره 3 ، آذر 1403، ، صفحه 23-40

https://doi.org/10.22099/jba.2024.47958.4428

چکیده
  با ظهور شعرشناسی شناختی در دهه‌های اخیر توجه به رابطه‌ی زبان و ذهن و تمرکز بر فرایندهای ذهنیِ‌خوانندگان شعر بسیار بیشتر شده است. در بخشی از این نظریه که اهمیت رابطه‌ی «نقش» و«زمینه» را در ...  بیشتر
بررسی کارکرد هجو در اندیشه کمال الدین اسماعیل اصفهانی
بررسی کارکرد هجو در اندیشه کمال الدین اسماعیل اصفهانی

حشمت اله انصاری؛ مریم جعفری؛ غلامعباس ذاکری

دوره 16، شماره 3 ، آذر 1403، ، صفحه 41-58

https://doi.org/10.22099/jba.2024.49494.4503

چکیده
  تحقیق پیش رو می­کوشد تا کارکردهای صنعت هجو را با انگیزه­ها و دلایل مختلف آن در اندیشه‌ی کمال­الدین اسماعیل اصفهانی بررسی و تحلیل کند. شیوه‌ی کار منبع­پژوهی است که پس از تدوین یافته­ها به تحلیل ...  بیشتر
تناسب آوا و مضمون در غزلیّات هم‏زمینة حافظ و عماد فقیه
تناسب آوا و مضمون در غزلیّات هم‏زمینة حافظ و عماد فقیه

طاهره ایشانی

دوره 12، شماره 3 ، آذر 1399، ، صفحه 31-60

https://doi.org/10.22099/jba.2019.22113.3292

چکیده
  درباره‌ی شعر حافظ همواره این مسئله مطرح بوده که علّت محبوبیّت بیشتر شعر او در مقایسه با شعر شاعران هم‏روزگار او پس از آن چیست. عماد فقیه از جمله شاعران هم‏عصر حافظ است که شعرش توجّه حافظ را به خود جلب ...  بیشتر
تحلیل عوامل ناشاعرانگی ها در شعر منثور شاملو
تحلیل عوامل ناشاعرانگی ها در شعر منثور شاملو

مختار فیاض؛ اسحاق طغیانی؛ غلامحسین شریفی ولدانی

دوره 12، شماره 3 ، آذر 1399، ، صفحه 217-240

https://doi.org/10.22099/jba.2019.34868.3526

چکیده
  احمد شاملو نماینده‌ی اصلی شعر منثور در ادبیات معاصر ایران است. درباره‌ی وجوه مختلف شعری او در این قالب، مقاله‌ها و نقدهای بسیاری نوشته‌ شده ‌است. بیشتر نگاه منتقدان معطوف بر بازنمایی شعر منثور از آینه‌ی ...  بیشتر
تجلّی شاعرانه‌ی رنگ و آهنگ در غزلیات بیدل دهلوی
تجلّی شاعرانه‌ی رنگ و آهنگ در غزلیات بیدل دهلوی

محمد میر؛ سامره شاهگلی

دوره 12، شماره 3 ، آذر 1399، ، صفحه 267-294

https://doi.org/10.22099/jba.2019.31447.3203

چکیده
  از جمله تصاویر مهم بلاغی که در بررسی و شناخت سبک شخصی هر شاعر نقش مؤثری ایفا می‌کند، کاربرد رنگ‌ها، آهنگ‌ها و میزان استفاده‌ی شاعر از این نوع واژه‌ها است. اهمیّت این مسئله در شعر برخی از شاعران، به‌ویژه ...  بیشتر
بررسی بن مایه گناه- رستگاری در قالب روایت های عشق نامادری به پسرخوانده (بررسی مقایسه ای یوسف و زلیخای جامی و روایت تبتی داستان ملکه و راهب)
بررسی بن مایه گناه- رستگاری در قالب روایت های عشق نامادری به پسرخوانده (بررسی مقایسه ای یوسف و زلیخای جامی و روایت تبتی داستان ملکه و راهب)

منیژه عبدالهی

دوره 12، شماره 1 ، خرداد 1399، ، صفحه 112-121

https://doi.org/10.22099/jba.2019.31364.3194

چکیده
  یکی از کهن ترین و گسترده ترین بن مایه های داستان های عاشقانة جهان، عشق نامادری به پسر همسر است. در ادب پارسی افزون بر بهترین نمونۀ ایرانی آن که در داستان سیاوش و سودابۀ شاهنامه گزارش شده است، با تأثیر پذیری ...  بیشتر
بازتاب اجتماعیات در شعر غنایی قرن ششم (برپایه اشعار سنایی، انوری، خاقانی و نظامی)
بازتاب اجتماعیات در شعر غنایی قرن ششم (برپایه اشعار سنایی، انوری، خاقانی و نظامی)

فاطمه نیری؛ زرین تاج واردی

دوره 11، شماره 2 ، شهریور 1398، ، صفحه 207-228

https://doi.org/10.22099/jba.2018.28400.2915

چکیده
  در قلمرو شعر، نوع غنایی، کهن‌ترین شکلی است که شاعر در آن خویشتن خویش را به تصویر می‌کشد و ضمن آن به بیان عواطف شخصی خود از زندگی و جهان می‌پردازد و شاعر ساختار ذهنش را در قالب یک اثر ادبی به جامعه عرضه ...  بیشتر
جایگاه تصویر در شعر غنایی (با نگاهی به منظومه های عاشقانه)
جایگاه تصویر در شعر غنایی (با نگاهی به منظومه های عاشقانه)

حسین آقاحسینی؛ آسیه محمدابراهیمی

دوره 10، شماره 4 ، اسفند 1397، ، صفحه 1-22

https://doi.org/10.22099/jba.2018.26662.2786

چکیده
  تصاویر شعری، حاصل پیوند تجربه‌های عاطفی شاعر با پدیده‌ها و وقایع پیرامون او است. به بیان دیگر، احساسات و همچنین مفاهیمی که شاعر در صدد انتقال آنها به مخاطب است، ناگزیر در کالبدی از جنس واژگان و عبارات ...  بیشتر
تحلیل و بررسی تاثیر اندیشه‌های ایران باستان بر شکل‌گیری استعاره‌های درباری در خمسه‌ی نظامی از منظر شناختی
تحلیل و بررسی تاثیر اندیشه‌های ایران باستان بر شکل‌گیری استعاره‌های درباری در خمسه‌ی نظامی از منظر شناختی

اردشیر سنچولی جدید؛ مریم صالحی نیا

دوره 10، شماره 4 ، اسفند 1397، ، صفحه 137-158

https://doi.org/10.22099/jba.2018.24891.2622

چکیده
  اندیشه های ایران باستان از خاستگاه های مهم و اصلی نظام فکری و اندیشه ای نظامی گنجوی است. او به ایران باستان و زبان پهلوی دلبستگی خاصی داشت و برخی داستان‌هایش نیز در فضای ایران پیش از اسلام رقم می خورد. ...  بیشتر
دو مضمون‌ از توصیف واقعی معشوق در غزل منزوی، بهبهانی و بهمنی
دو مضمون‌ از توصیف واقعی معشوق در غزل منزوی، بهبهانی و بهمنی

زهره احمدی پور اناری

دوره 10، شماره 2 ، شهریور 1397، ، صفحه 1-16

https://doi.org/10.22099/jba.2017.23773.2514

چکیده
  بررسی سیر غزل فارسی نشان می‌دهد که غزل بیش‌تر متکی بر خیال‌پردازی و مضمون‌آفرینی درباره عشق بوده و اغلب غزل‌سرایان به جای توصیف احوال و تجربیات عاشقانه، با تخیل و ممارست در شاعری، مضمون‌پردازی -کرده‌اند، ...  بیشتر
کارکرد ردیف در فرم و ساختار غزلیات حافظ
کارکرد ردیف در فرم و ساختار غزلیات حافظ

تیمور مالمیر

دوره 9، شماره 4 ، اسفند 1396، ، صفحه 143-162

https://doi.org/10.22099/jba.2017.24101.2553

چکیده
  گزینش هر واژه یا تعبیر شاعر نه تنها در بیت، بلکه در طول شعر نیز مؤثر است. اگر به انتخاب واژه یا تعبیری توجه کنیم که به‌عنوان «ردیف» در پایان هر بیت تکرار می‌شود به اهمیّت انتخاب شاعر و لزوم تناسب ...  بیشتر
شخصیت عاشق در غزل‌های روایی: آدم زیادی یا قهرمان بایرونی
شخصیت عاشق در غزل‌های روایی: آدم زیادی یا قهرمان بایرونی

مریم حیدری؛ زهرا آقا بابایی خوزانی

دوره 9، شماره 1 ، خرداد 1396، ، صفحه 47-72

https://doi.org/10.22099/jba.2017.3947

چکیده
  پس از افول قالب قصیده، سنت داستان‌گویی در تغزّل‌ها که در بخش نخستین قصیده وجود داشت، تا حدّی در غزل حفظ شد و زمینه‌ی به وجود آمدن گونه‌ی خاصی از غزل با عنوان «غزل روایی» را فراهم آورد. برخی از غزل‌های ...  بیشتر
بررسی و تحلیل نقش پیک‌ها در محبت‌نامه‌ی ابن نصوح شیرازی
بررسی و تحلیل نقش پیک‌ها در محبت‌نامه‌ی ابن نصوح شیرازی

محمد حسین امانت؛ زرین تاج واردی

دوره 8، شماره 4 ، اسفند 1395، ، صفحه 1-24

https://doi.org/10.22099/jba.2017.3873

چکیده
  هدف این مقاله بررسی و تحلیل نوآوری‌های ابن نصوح‌شیرازی، شاعر قرن هشتم و نقش پیک‌ها در منظومه‌ی محبت‌نامه است. محبت‌نامه از منظومه‌هایی است که زیرمجموعه‌ی ده‌نامه‌ها قرار می‌گیرد. ده‌نامه؛ منظومه‌ای ...  بیشتر
بررسی مضامین اجتماعی و سیاسی در مقطعات انوری ابیوردی
بررسی مضامین اجتماعی و سیاسی در مقطعات انوری ابیوردی

شهین حقیقی؛ محمدحسین کرمی

دوره 8، شماره 4 ، اسفند 1395، ، صفحه 47-70

https://doi.org/10.22099/jba.2017.3713

چکیده
  اوحدالدین علی ابن محمدبن اسحاق ابیوردی، متخلص به انوری، از شاعران قصیده‌سرای سده‌ی 6 هجری قمری در حوزه‌ی خراسان ا‌ست که بیش از هرچیز در جایگاه شاعری مدیحه‌سرا شناخته شده است. بدیهی‌ست شاعری که از ...  بیشتر
جلوه های خاص معشوق در غزل های صائب
جلوه های خاص معشوق در غزل های صائب

زهره احمدی پور اناری

دوره 8، شماره 3 ، آذر 1395، ، صفحه 1-20

https://doi.org/10.22099/jba.2016.3613

چکیده
  عشق مهم ترین مضمون غزل است که در دو شاخه ی عشق آسمانی و عشق زمینی حضور داشته و غزل فارسی را غنی و دلنشین ساخته است. بیان معانی عاشقانه از هر نوع (آسمانی و زمینی )که باشد مستلزم بیان رابطه عاشق و معشوق است. ...  بیشتر
بررسی تطبیقی ساخت موضوعیِ رباعیات اصیل خیام با برخی رباعیات منسوب به وی
بررسی تطبیقی ساخت موضوعیِ رباعیات اصیل خیام با برخی رباعیات منسوب به وی

طاهره ایشانی؛ حسین رضایی لاکسار

دوره 8، شماره 3 ، آذر 1395، ، صفحه 31-50

https://doi.org/10.22099/jba.2016.3655

چکیده
  بررسی اصالت متون مختلف ادب فارسی با استفاده از الگوهای علمی و چارچوب‌های مشخص، می‌تواند از طرفی، معیاری واحد برای داوری دربارة اصالت این متون به دست دهد، و از طرف دیگر، بسیاری از این متون را که هنوز ...  بیشتر
قافیه و مضمون آفرینی با تکرار قافیه در غزلیات صائب تبریزی
قافیه و مضمون آفرینی با تکرار قافیه در غزلیات صائب تبریزی

مرضیه طاهری؛ محمدحسین کرمی

دوره 7، شماره 3 ، آذر 1394، ، صفحه 57-84

https://doi.org/10.22099/jba.2015.2871

چکیده
  قافیه یکی از مزایای عمدۀ کلام موزون است که هم در موسیقی شعر نقش اساسی دارد و هم مرکز ثقل بیت و مایۀ توجه مخاطب است. از مهم‌ترین ویژگی‌های قافیه این است که عواطف شاعر را سامان می‌دهد و مخاطب را مجبور می‌کند ...  بیشتر
مسعود سعد از دیدگاه شاعران نزدیک به زمان او
مسعود سعد از دیدگاه شاعران نزدیک به زمان او

سمیه فرازمند؛ سید محمود الهام بخش

دوره 7، شماره 3 ، آذر 1394، ، صفحه 85-104

https://doi.org/10.22099/jba.2015.2581

چکیده
  مسعود سعد یکی از شاعران بزرگ ایران در نیمة دوّم قرن پنجم هجری است. او که از پیشروان تحوّل شعری در آن دوره به شمار می‌آید، مورد توجّه شاعران معاصر و نزدیک به دوران خود بوده است. برخی از این شاعران از جمله ...  بیشتر
تحلیل شخصیّت یاور گریماس در چهار منظومۀ غنایی
تحلیل شخصیّت یاور گریماس در چهار منظومۀ غنایی

فرّخ لطیف نژاد

دوره 7، شماره 3 ، آذر 1394، ، صفحه 125-152

https://doi.org/10.22099/jba.2015.3033

چکیده
  در تحقیق حاضر به بررسی و مقایسۀ نقش کنشگر یاور در چهار داستان غنایی «ویس ورامین» فخر الدّین اسعد گرگانی، «لیلی و مجنون» و «خسرو و شیرین» نظامی و «یوسف و زلیخا»ی جامی پرداخته شده ...  بیشتر
نوع ادبی سوگندنامه
نوع ادبی سوگندنامه

علی اکبر احمدی دارانی

دوره 7، شماره 2 ، مرداد 1394، ، صفحه 1-24

https://doi.org/10.22099/jba.2015.2575

چکیده
  سوگندنامه نوع ادبی ویژه‌ای در ادبیات فارسی است. در این نوع ادبی که نمونه‌های فراوانی از آن در دیوانهای شاعران و تذکره‌ها و جُنگ‌ها ضبط شده است، شاعر بر طبق مبانی و اصولی خاص و شناخته شده، می‌کوشد تا ...  بیشتر
دلایل اجتماعی گرایش ایرج میرزا به ادب غنایی
دلایل اجتماعی گرایش ایرج میرزا به ادب غنایی

فهیمه اسدی

دوره 7، شماره 2 ، مرداد 1394، ، صفحه 25-50

https://doi.org/10.22099/jba.2015.2582

چکیده
  چکیدهاززمانیکه نخستین باریونانیان انواع ادبی رابه چهارنوع حماسه، غنا، ادب تعلیمی و نمایشی تقسیم کرده اند، هزاران سال می گذرد؛ البته قرن ها گذشت تا فرمالیست های روس در قرن بیستم، نوع حماسه رامربوط به ...  بیشتر
همگونی‌های فکری حافظ و عبید زاکانی
همگونی‌های فکری حافظ و عبید زاکانی

فاطمه پاسالاری؛ محمد حسین نیکدار اصل

دوره 7، شماره 2 ، مرداد 1394، ، صفحه 51-72

https://doi.org/10.22099/jba.2015.2520

چکیده
  چکیده:قرن هشتم هجری زمان ظهور دو تن از چهره‌های شعر کلاسیک فارسی یعنی خواجه حافظ شیرازی و عبید زاکانی است. دوران حیات این دو شاعر و نویسنده‌ی طنز‌پرداز بزرگ، از تاریک‌ترین و مشوش‌ترین ادوار تاریخ ایران ...  بیشتر
واکاوی شخصیت فرهاد، در منظومه‌ی خسرو و شیرین نظامی
واکاوی شخصیت فرهاد، در منظومه‌ی خسرو و شیرین نظامی

جواد دهقانیان؛ یاسر فراشاهی نژاد

دوره 7، شماره 2 ، مرداد 1394، ، صفحه 73-90

https://doi.org/10.22099/jba.2015.2567

چکیده
  چکیده خسرو وشیرین ، شخصیت هایی تاریخی هستند اما از فرهاد ردپای محوگونه ای در برخی متون بر جای مانده است وجایگاه تاریخی او لغزان وقابل تردید می نماید . شیرین در داستان نظامی ، شخصیتی آرمانی دارد که با روایت ...  بیشتر
کرشمه ی حسن و کرشمه ی معشوقی در سوانح العشاق غزالی و غزلیات سعدی
کرشمه ی حسن و کرشمه ی معشوقی در سوانح العشاق غزالی و غزلیات سعدی

همایون شکری؛ ابراهیم رحیمی زنگنه

دوره 7، شماره 2 ، مرداد 1394، ، صفحه 91-110

https://doi.org/10.22099/jba.2015.2578

چکیده
  یکی از موضوعات اساسی در عرفان جمالی جایگاه برجسته ی معشوق و توصیف حالات گوناگون اوست. احمد غزالی و سعدی ، که هر دو از برجستگان عرفان جمالی هستند ، در توصیف حالات معشوق دارای مشترکاتی هستند. اما با وجود ...  بیشتر
شکل گیری نهضت پیش ـ رمانتیسم ادبی در شعر فارسی (با تکیه برمثنوی ناظر و منظور وحشی بافقی)
شکل گیری نهضت پیش ـ رمانتیسم ادبی در شعر فارسی (با تکیه برمثنوی ناظر و منظور وحشی بافقی)

سکینه عباسی؛ روح اله هاشمی

دوره 7، شماره 1 ، خرداد 1394، ، صفحه 123-146

https://doi.org/10.22099/jba.2015.2518

چکیده
  شکل گیری نهضت پیش ـ رمانتیسم ادبی در شعر فارسی(با تکیه برمثنوی ناظر و منظور وحشی بافقی)چکیدهرمانتی‌سیزم، مکتبی اجتماعی ـ سیاسی ـ اقتصادی است که پس از ایجاد آرامش نسبی در جوامع مختلف بشری شکل گرفته و بر ...  بیشتر