شعر پژوهی(بوستان ادب) - فهرست مقالات

بررسی ترجمه‌های انگلیسی منطق‌الطّیر عطّار بر پایة برداشت درست از متن مبدأ (مطالعة موردی ترجمه‌های شعله وُلپی و دیک دیویس از داستان شیخ صنعان)

سونیا نوروزی جعفرلو؛ محمدحسین نیکداراصل؛ عبدالواحد ظریفی؛ الهام خلیلی جهرمی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 26 شهریور 1403

https://doi.org/10.22099/jba.2024.50161.4525

چکیده

ترجمه‌ی شعر، مستلزم فهم درست آن است. دشواری فهم شعر، معمولاً سبب برداشت نادرست مترجمین از آن و بروز خطا در ترجمه می‌شود. پژوهش حاضر به شیوه‌ی توصیفی و با رویکرد انتقادی به واکاوی ترجمه‌های شعله وُلپی ... بیشتر ترجمه‌ی شعر، مستلزم فهم درست آن است. دشواری فهم شعر، معمولاً سبب برداشت نادرست مترجمین از آن و بروز خطا در ترجمه می‌شود. پژوهش حاضر به شیوه‌ی توصیفی و با رویکرد انتقادی به واکاوی ترجمه‌های شعله وُلپی و دیک دیویس از منطق‌الطّیر عطّار با تمرکز بر داستان شیخ صنعان می‌پردازد و وفاداری مترجمین به متن مبدأ و برداشت دُرست ایشان از آن را ارزیابی می‌نماید. بررسی ترجمه‌های یاد شده نشان می‌دهد که اشکال اصلی هر دو ترجمه در فهم ساخت‌های کنایی و نحوی متن مبدأ است. این مسأله پیامد دانش ناقص ادبی و اطّلاعات ناکافی مترجمین از زبان هنری شعر است. خطای دیگری که در هر دو ترجمه نمونه‌هایی از آن وجود دارد، ایرادات ناشی از خوانش نادرست متن مبدأ است. خوانش متون فارسی -به دلیل عدم وجود حرکت‌گذاری در رسم‌الخط فارسی و وجود کلمات هم‌آوا در زبان فارسی- دشوار است. این دشواری گاه خوانندگان فارسی‌زبان را هم به چالش می‌کشد. یکی از موارد قابل توجّه که در فرآیند ترجمه میان متن مبدأ و مقصد شکاف ایجاد می‌کند، اختلافات فرهنگی شاعر و مترجم است. در ترجمه‌ی دیویس-به عنوان مترجم غیر فارسی‌زبان- شواهدی از عدم پایبندی به متن مبدأ به دلیل تفاوت فرهنگی جامعه‌ی مبدأ و مقصد وجود دارد. در این نمونه‌ها، گرایشات فرهنگی مترجم (جامعه‌ی مقصد) سبب تعدیل متن به نفع فرهنگ مقصد شده است. بر مبنای یافته‌های این پژوهش، ترجمه‌ی وُلپی نسبت به دیویس به متن اصلی نزدیک‌تر است.

نقش خواننده فرضی در سرایش دو مرثیه فارسی و عربی سعدی در سوگ بغداد

محمد حسن حسن زاده نیری؛ فاطمه گل بابائی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 03 بهمن 1403

https://doi.org/10.22099/jba.2025.51161.4561

چکیده

رویکرد خواننده‌محوری از نیمه دوم قرن بیستم با عطف توجه ویژه به نقش خواننده در فرآیند فهم و ادراک متن و معناسازی از آن، دامنه دریافت معانی متون ادبی را به تناسب افق انتظارات مخاطبان گسترش داده‌است. بر ... بیشتر رویکرد خواننده‌محوری از نیمه دوم قرن بیستم با عطف توجه ویژه به نقش خواننده در فرآیند فهم و ادراک متن و معناسازی از آن، دامنه دریافت معانی متون ادبی را به تناسب افق انتظارات مخاطبان گسترش داده‌است. بر مبنای این نگرش، منتقد ادبی بر گستره معناهای ممکن یک متن در طول تاریخ با درنظر گرفتن طیف مخاطبان آن و خاستگاه فرهنگی و اجتماعی‌شان متمرکز می‌شود. لیکن یکی از کارکردهای مهم توجه به عنصر خواننده، نقش و تأثیر آن بر ساختار متن در مرحله شکل‌گیری است. مخاطب فرضی در معنای توسع‌یافته فضای دریافت‌کننده یک متن، قادر است نویسنده را در مرحله پیش از تولید متن به نحوی تحت‌تأثیر قرار دهد که ساختار متن تولیدشده در نهایت دارای بیشترین مطابقت با افق انتظارات او باشد. مقاله پیش رو، در سایه این نگرش دو قصیده از سعدی را به روش تحلیل کیفی مورد بازخوانی قرار داده‌است. سعدی در سوگ زوال خلافت عباسیان پس از حمله مغول به بغداد، دو مرثیه فارسی و عربی سروده‌است که می‌توان ساختار فرم و محتوای آنها‌ را با محوریت قرار دادن عنصر «خواننده‌» مطالعه و مقایسه‌ نمود. نقش و تأثیر خواننده در آفرینش هر یک از آن دو متن ادبی به ‌گونه‌ای است که از درونمایه‌ و چهار بخش موضوعی مشترک، شامل وصف واقعه بغداد و سوگواری بر آن، حیات باقی در بهشت، تقدیرگرایی و مدح ابوبکر بن سعد بن زنگی، مضامین مختلف و ناهمسان، چه از نظر محتوایی و چه آماری، برساخته می‌شود. این پژوهش، نشان می‌دهد که سوگنامه در برابر مخاطبان دیار عرب رویکردی آکنده از عواطف و احساسات جریحه‌دار شده و همدلانه دارد، لیکن برای مخاطبانی که در فضای حکومت اتابکان فارس تحت سلطه ایلخانان از غارتی چنین، جان به‌دربرده‌اند محتاطانه سخن می‌گوید.

خوانش شعر «شهر تصویر» منوچهر آتشی بر اساس رویکرد ساختارگرایی هرمنوتیک ریفاتر

محمدجواد منصوری حسن آبادی؛ مسعود آلگونه جونقانی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 27 بهمن 1403

https://doi.org/10.22099/jba.2025.50258.4528

چکیده

ریفاتر(1924-2006)، محقق ساختارگرای فرانسوی، در حوزه نشانه شناسی شعر، پژوهش های بنیادی و قابل توجهی را به ثبت رسانده، که رویکرد او در ادامه ضمن حفظ جایگاه ساخت، به هرمنوتیک گرایش پیداکرده‌است. خوانش نشانه‌شناختی ... بیشتر ریفاتر(1924-2006)، محقق ساختارگرای فرانسوی، در حوزه نشانه شناسی شعر، پژوهش های بنیادی و قابل توجهی را به ثبت رسانده، که رویکرد او در ادامه ضمن حفظ جایگاه ساخت، به هرمنوتیک گرایش پیداکرده‌است. خوانش نشانه‌شناختی ریفاتر مبتنی بر سطح محاکاتی و واپس‌نگر است که این شیوه، نقش تعیین‌کننده‌ای را برای خواننده شعر در نظر گرفته و نکات مهمی را در جهت آفرینش شعر از سوی شاعر و بازخوانی آن توسط خواننده، روشن می‌کند. بنابراین، در پژوهش حاضر، به طور موردی، شعر «شهر تصویر» منوچهر آتشی بر اساس الگوی نشانه شناختی ریفاتر، مورد بررسی قرار می‌گیرد و در ادامه به تفسیر شعر «شهر تصویر» بر اساس ساخت این اثر، پرداخته می‌شود. به نظر می‌رسد این شعر حاصل بسط ماتریس واحدی است که دلالتمندی شعر به آن وابسته است. ماتریس در شعر « شهر تصویر » حاکی از « ناامید بودن و بی حسی نسبت به همه‌ی عناصر، زیبایی ها و پرسش ها » است. این ماتریس از طریق امکاناتی همچون انباشت، منظومه توصیفی و فضای متنی، بسط و گسترش یافته‌اند. خوانش شعر در این پژوهش از سطح محاکاتی بر می‌گذرد و به سطحی نشانه‌شناختی می‌رسد. در ادامه با توجه به عدم توجه شیوه ریفاتر به نقد تکوینی، از طریق امکانات برآمده از ساخت شعر، به تفسیر شعر از جهت تأثیر فرم جهان در فرم اثر پرداخته می‌شود که در نهایت نشان می‌دهد حاصل نقد ساختاری شعر «شهر تصویر» و نتیجۀ نقد تکوینی آن با نظر به ملاحظات تاریخی-اجتماعی، مطابق و هماهنگ است.

سوژه-ابژه میان تصویر و کلمه بررسی غزلی از مولانا در پیوند با گزارش افلاکی از آن، بر پایه‌ی اسطوره و شمایل‌نگاری

مصطفی صدیقی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 27 بهمن 1403

https://doi.org/10.22099/jba.2025.51494.4577

چکیده

افلاکی در مناقب‌العارفین خود، گزارشی از غزل «وه چه بی‌رنگ و بی‌نشان که منم» را می‌آورد. این روایت، مواجهه سه قلمرو ادبیات، نقاشی و گزارش تاریخی را نشان می‌دهد. پژوهش حاضر با رویکرد توصیفی و تحلیلی ... بیشتر افلاکی در مناقب‌العارفین خود، گزارشی از غزل «وه چه بی‌رنگ و بی‌نشان که منم» را می‌آورد. این روایت، مواجهه سه قلمرو ادبیات، نقاشی و گزارش تاریخی را نشان می‌دهد. پژوهش حاضر با رویکرد توصیفی و تحلیلی مبتنی بر نظریه‌هایی در‌پیوند با اسطوره-شناسی،شمایل‌نگاری و نقاشی این موضوع را بررسی و تحلیل می‌کند.هدف پژوهش، ترسیم نسبت این سه قلمرو(ادبیات ، نقاشی و گزارش تاریخی) و سرانجام، چگونگی مواجهه و ترکیب گفتمان‌های شکل‌گرفته، در تعامل میان گزارش افلاکی و غزل مولوی است.نتایج پژوهش نشان می‌دهد که در سه قلمرو ادبیات، نقاشی، گزارش تاریخی و تقابل‌های درون‌متن و برون‌‌متن، ساختار طرد و ترکیب حاکم‌است: تقابل‌های برون‌متن، مبتنی بر دو گفتمانی‌ست که یکی(گرجی‌خاتون)به بازنمایی تصویر وشمایل نگاری باور دارد و دیگری(مولانا) بازنمایی را ناممکن می‌داند و نیز تقابل‌های درون‌متنی که گذار به وضعیتی متمایز با تقابل‌ها را نشان‌می‌دهند.و سرانجام، تقابل‌های برون‌متنی با استحاله شمایل به کلمه در گفتمان اول و شکل‌گیری انسان-سخن در گفتمان دوم و در‌پیوند با آن، تقابل‌های درون-متنی نیز با شکل‌گیری زبان شطح‌گونه، به قلمرو مشترک بی‌زمانِ زبان، وارد‌می‌شوند؛ این ترکیب و همسانی، حاصل حذف و طرد تصویر،زمان و سخن(به مثابه پوست و جامه برای معنا) است.

بررسی تطبیقی «مرگ» در اشعار مولانا و هنری وان بر اساس نظریه‌ی حرکت جوهری ملاصدرا

نرگس باقری؛ محمدنبی تولایی

دوره 16، شماره 4 ، اسفند 1403، ، صفحه 27-40

https://doi.org/10.22099/jba.2024.48728.4464

چکیده

بررسی تطبیقی «مرگ» در اشعار مولانا و هنری وان بر اساس نظریه‌ی حرکت جوهری ملاصدرامسئله‌‌ی‌ مرگ از موضوعات اصلی موردتوجه بیشتر شاعران و فیلسوفان جهان بوده و هست. شاعران عارف‌مسلکی مانند مولانا ... بیشتر

بررسی عشق ورزی خسرو و شیرین نظامی از دیدگاه فلسفه‌ی «میل به زیستن» شوپنهاور

هیرود سلطانیان؛ سعید حسام پور

دوره 16، شماره 4 ، اسفند 1403، ، صفحه 81-104

https://doi.org/10.22099/jba.2024.48892.4478

چکیده

روایتهای عاشقانه رکن مهمی از تاریخ فرهنگ بشری هستند. در این میان منظومه‌ی خسرو و شیرینِ نظامی که دارای اهمیت و شهرتی جهانی است، هنوز ویژگیهایی مستور دارد که با ابزار نظریه میتوان از زاویههای ... بیشتر روایتهای عاشقانه رکن مهمی از تاریخ فرهنگ بشری هستند. در این میان منظومه‌ی خسرو و شیرینِ نظامی که دارای اهمیت و شهرتی جهانی است، هنوز ویژگیهایی مستور دارد که با ابزار نظریه میتوان از زاویههای جدیدی بر آن نور تابانید. یکی از این موارد، هدفِ عشق بین خسرو و شیرین است. فیلسوف آلمانی، شوپنهاور، هدف اصلی هر رابطه‌ی عاشقانه‌ی بشر را تولیدِمثل با انگیزه‌ی امتدادنسل دوطرفه میداند. از دید او انتخاب جفت براساس زیباییهای ظاهری و باهدفِ جبران عدم‌تعادل بیولوژیک شکل میپذیرد. بدون داشتن رابطه‌ی فیزیکی و تولید فرزند، عاشق و معشوق درنهایت از هم خسته می‌شوند و اصل «میل به زیستن» شوپنهاور است که دوطرف را کورکورانه به درد عشق مبتلا می‌کند. پژوهش ما هشت مؤلفه‌ی مهم درباره‌ی هدف رابطه‌ی عاشقانه را از کتاب شوپنهاور، جهان همچون اراده و بازنمود، برگرفته و مراحل رابطه‌ی عشق خسرو و شیرین را طبق آن می‌سنجد. نتیجه‌ی پژوهش نشان می‌دهد که در رابطه‌ی خسرو و شیرین، دوری و مهجوری، عدم‌برقراری رابطه‌ی زناشویی تا مدتی طولانی، حضور عناصر داستانی رقیب مانند ازدواجِ خالیاز عشقِ خسرو با مریم و فرزنددارشدن و معرفی فرهاد، رقیب عشقیِ خسرو، هیچکدام از تمایل بالنده‌ی خسرو و شیرین به یکدیگر به‌طوردائمی نمیکاهد، تاجاییکه پس از ازدواج تا پایان زندگی، عاشقانه کنار هم میمانند. در این روایت، شیرین بیش از خسرو در تناقض با مؤلفه‌های اعتقادی شوپنهاور نقش ایفا می‌کند و مشخص می‌شود که نگاه آرمانگرای نظامی به رابطه‌ی عاشقانه، ابتدا درونمایهای غنایی را با زیرساختی معنوی برمی‌سازد که برخلاف انطباق با آراء شوپنهاور در ابتدای روایت، در مراحل پایانی با حرکتی تدریجی بهسمت روساخت عشق معنوی می‌رود و از سازگاری با شوپنهاور دور می‌شود. درنهایت روایت نظامی با تکریم مقام معنوی شیرین در مرتبهای والا و برجستهسازی بنمایه‌ی پایداری شیرین بر عفاف و پاکدامنیِ منطبق با آیین مذهبی رایج، در تعارض با دیدگاه شوپنهاور قرار میگیرد.

تأملی انتقادی بر تصحیح حبیب یغمایی از گرشاسب‌نامه‌ی اسدی طوسی

علی افراخته؛ یوسف نیک روز؛ علی اصغر غفوری؛ علی رضا شانظری

دوره 16، شماره 3 ، آذر 1403، ، صفحه 1-22

https://doi.org/10.22099/jba.2024.49706.4516

چکیده

اگر آوازه و محبوبیّت شاهنامه‌ی فردوسی را اوّلین و مهم‌ّترین عامل ناشناختگی و کتابخانه‌نشینی گرشاسبنامه بدانیم، بیشک دوّمین عامل این گمنامی را باید مربوط به تنها تصحیح موجود این اثر ادبی دانست. ... بیشتر

گفتمان «شعوبی گرایی» در روایت شاهنامۀ فردوسی (براساس تحلیل گفتمانی ارنستو لاکلائو و شنتال موفه)

علی اکبر کمالی نهاد

دوره 16، شماره 1 ، خرداد 1403، ، صفحه 137-164

https://doi.org/10.22099/jba.2023.47077.4375

چکیده

گفتمان شعوبیه واکنشی دربرابر سروری حاکمیت غیرایرانی بر جان و ناموس ایرانیان بود که از حدود قرن اول تا قرن‌های ششم و هفتم هجری قمری ادامه یافت. این مقاله روایت شعوبی را براساس الگوی تحلیل گفتمانی لاکلائو ... بیشتر گفتمان شعوبیه واکنشی دربرابر سروری حاکمیت غیرایرانی بر جان و ناموس ایرانیان بود که از حدود قرن اول تا قرن‌های ششم و هفتم هجری قمری ادامه یافت. این مقاله روایت شعوبی را براساس الگوی تحلیل گفتمانی لاکلائو و موفه در روایت شاهنامه تحلیل میکند. چگونگی و چرایی مبارزات ایرانیان در بستر خیزش شعوبی به‏ویژه در روزگار فردوسی روشن می‌شود. با منازعه‌های گفتمان شعوبی و حاکمیت غیرایرانی، گفتمان شعوبی در روایتِ فردوسی با دالهای دادگری، اختیار، خردورزی و میهندوستی در پیرامون هسته‌ی معناییِ «احیای حاکمیت ایرانی» بازتعریف و مفصلبندی میشود. سلطه‌ی سیاسی و نظام عقیدتی غزنوی، خلافت بغداد را به‌عنوان «غیرهای گفتمانی» معرفی میکند و با برجسته ‏کردنِ مفاهیم هویتی و حاشیهرانیِ سختگیری‏های عقیدتی و اقتصادی، با گفتمان رقیب به ضدیت میپردازد. گفتمان شعوبی برای تحقق «رهایی» از سلطه‌ی عقیدتیِ دستگاه خلافت بغداد و حاکمیت سیاسیِ غیرایرانی، نظریه‌ی حاکمیت ایرانی «آرمانشاه» را بازتولید میکند. عاملیّت سیاسیِ مبارزه با بیگانگان و حاکمیت غیر با سوژه‌ی آزاده‌ی «جهان‏پهلوان» (رستم) محقق میشود که برای تحقق این آرمان و آرزوی گفتمانی، با دشمنان و بیگانگان مبارزه میکند و هیچ‏گاه اسارت و خفت را در برابر غیرهای گفتمانی نمیپذیرد.

تأثیر جنسیت بر رفتارهای سوگواری در مرثیه‌های شخصی فارسی

زهرا اسمعیل‌یان آذری؛ نرگس اسکویی؛ حسین داداشی

دوره 15، شماره 4 ، اسفند 1402، ، صفحه 1-30

https://doi.org/10.22099/jba.2023.47274.4387

چکیده

سوگ‌سروده‌های شخصی در میان گونه‌های غنایی، بسیار به حسیّات طبیعی و عواطف راستین انسانی نزدیک است. ظهور فردیت شاعر در مرثیه‌های شخصی، امکان مطالعات روان‌شناختی/ مؤلف‌محور را در این گونه‌ی ادبی فراهم ... بیشتر سوگ‌سروده‌های شخصی در میان گونه‌های غنایی، بسیار به حسیّات طبیعی و عواطف راستین انسانی نزدیک است. ظهور فردیت شاعر در مرثیه‌های شخصی، امکان مطالعات روان‌شناختی/ مؤلف‌محور را در این گونه‌ی ادبی فراهم کرده است. مسئله‌ی اصلی این تحقیق میان‌رشته‌ای، سنجش اثرگذاری متغیّر جنسیت بر رفتارهای سوگواری در مرثیه‌های شخصی شاعران زن و مرد است. برای انجام پژوهش از روش تحقیق ترکیبی (توصیفی- تحلیل قیاسی- آماری) استفاده شده. جامعهی آماری تحقیق، شامل مراثی شخصی (سوگ همسر/ معشوق- فرزند) از هفت شاعر مرد و هفت شاعر زن (درمجموع 16 مرثیه) است که این نتایج به دست آمد: زنان در رثای فرزندانشان بیشتر واکنش‌های عاطفی و فیزیکی از خود نشان می‌دهند؛ واکنش‌های ارتباطی و معنوی کمتر در این دسته مرثیه‌های زنان وجود دارد. مردان در سوگ فرزندانشان، واکنش‌های احساسی و فیزیکی به‌میزان فراوان، اما متفاوت‌تر و کمتر نسبت به زنان بازتاب می‌دهند؛ همچنین مردان واکنش‌های معنوی، ارتباطی و رفتاری بیشتری انعکاس داده‌اند، به‌گونه‌ای که خشم، آمریت و روی‌گردانی از ارزش‌ها با جلوه‌ای برون‌گرایانه و فرادستانه در مراثی مردان قابل‌توجه است. زنان و مردان در سوگ همسر، واکنش‌های فیزیکی و احساسی کمتر و درعوض واکنش‌های معنوی بیشتری نشان می‌دهند. این امر از بار عاطفی و فردیت بازتاب‌یافته در مراثی سروده‌شده برای همسر در میان سوگ‌سروده‌های شاعران زن و مرد کاسته است. مطابق داده‌های پژوهش، هرچقدر بر میزان آزادی‌های اجتماعی و فرهنگی زنان افزوده شده، واکنش‌های معنوی و رفتاری در مراثی آنان نمود بیشتری یافته است؛ بنابراین می‌توان تفاوت رفتارهای سوگواری در سوگ‌سروده‌های شخصی را متأثر از متغیر/ عامل جنسیت به‌شمار آورد.

آشنایی زدایی از عناصر دیوانی در غزل شاعران سبک هندی

میر جلیل اکرمی؛ دادرس محمدی

دوره 12، شماره 3 ، آذر 1399، ، صفحه 1-30

https://doi.org/10.22099/jba.2019.31198.3178

چکیده

آشنایی‌زدایی از مهم‌ترین فنون گریز از ابتذال، در هر دو حوزه‌ی ساختار و محتوای هنرِ شعر است که ابزارِ خیال شاعران برای دریافتی متمایز و مهیّج از زبان و انتقال آن به مخاطب واقع ‌شده ‌است. این مبحث مهم ... بیشتر آشنایی‌زدایی از مهم‌ترین فنون گریز از ابتذال، در هر دو حوزه‌ی ساختار و محتوای هنرِ شعر است که ابزارِ خیال شاعران برای دریافتی متمایز و مهیّج از زبان و انتقال آن به مخاطب واقع ‌شده ‌است. این مبحث مهم نقد ادبی، نخستین‌بار به‌وسیله‌ی فرمالیست‌های روسی مطرح شد. به‌عقیده‌ی آنان تکرار واژگان و ترکیبات کهن، زیبایی متن و به‌تبعِ آن رغبت مخاطب را تهدید کرده و لزوم بیگانه‌سازی را نمایان می‌سازد. جلوه‌های این هنر شاعری را بیش‌و‌کم در تمام ادوار شعر فارسی می‌توان دید؛ اما در عصر رواج سبک هندی، به دلایلی همچون گذرِ شعر، به‌ویژه قالب غزل، از ادوار پرشکوه و به‌تبع آن تکرار و ابتذال عناصر آن و تغییر پایگاه و مخاطبِ هنرِ شعر، این تجلّی نمایان‌تر است. عناصر دیوانی نیز به دلایلی همچون تعلقشان به دربار، به‌عنوانِ عظیم‌ترین مهد پرورش شعر و سنخیّت با ادبیات فاخر و کهن ، به‌قدری استفاده شده‌اند که در زمان ظهور سبک هندی، غبار تکرار و کهنگی دامانشان را گرفته ‌است؛ بنابراین، شاعر سبک هندی با انواع فنونِ آشنایی‌زدایی همچون توجه خیالی به حواشی عناصر، مخالف‌خوانی، مضمون‌تراشی، کاربرد تناقض‌آمیز و کاریکاتوری عناصر و همچنین بهره‌جستن از آن‌ها در بیگانه‌سازی کنایات مبتذل، درصدد نوسازی و نمایاندن دگرگونه‌ی آن‌ها در شعر خود برآمده ‌است. در این مقاله، ذیلِ شش عنوان، به تحلیل کاربرد این شگردها در غزل سبک هندی پرداخته‌ایم.

تجزیه و تحلیل گفتمانی و متنی رباعیات مولوی

احمد سنچولی

دوره 12، شماره 3 ، آذر 1399، ، صفحه 87-112

https://doi.org/10.22099/jba.2019.30958.3165

چکیده

در تجزیه و تحلیل گفتمانی رباعیات مولوی که برپایه‌ی ساخت گفتمانی و متنی پیشنهادی لطف‌الله یارمحمدی در خصوص رباعیات خیام صورت گرفته، نخست رباعیات مولوی به دو دسته‌ی متمکن و مغلوب تقسیم گردیده و سپس سازه‌های ... بیشتر در تجزیه و تحلیل گفتمانی رباعیات مولوی که برپایه‌ی ساخت گفتمانی و متنی پیشنهادی لطف‌الله یارمحمدی در خصوص رباعیات خیام صورت گرفته، نخست رباعیات مولوی به دو دسته‌ی متمکن و مغلوب تقسیم گردیده و سپس سازه‌های به‌کاررفته در آن‌ها بررسی و واکاوی شده است. بیشتر رباعیات مولوی به شیوه‌ی مغلوب است که غالباً در لحظه‌های وجد و حال و کشف و شهود بر زبان وی جاری شده است. در رباعیات مغلوب غالباً سخن از «او» در مقام حق، معشوق یا شمس تبریزی است و نوعی راز و نیاز عاشقانه و عارفانه در آن‌ها به‌چشم‌می‌خورد. درحالی‌که در رباعیات متمکن سخن از مسائل کلی و فلسفی در خصوص خدا، انسان و عالم هستی است. هرچند براساس سازه‌های تشکیل‌دهنده، هم رباعیات مغلوب و هم رباعیات متمکن مولوی سازه‌های یکسانی از قبیل توصیف، توصیه، تعلیل، تمنا، دعا و آرزو دارد، اما چارچوب فکری و محتوایی آن‌ها در این دو دسته از رباعیات متفاوت است. در هر دو نوع رباعی، سازه‌ی توصیف مهم‌ترین و محوری‌ترین سازه به‌حساب‌می‌آید و ازآن‌جا که در این سازه، شاعر خود در جایگاه فرستنده‌ی پیام قرار دارد و غالباً به بیان احوال خود، چه در لحظات آگاهی و چه در لحظات کشف و شهود پرداخته، جهت‌گیری پیام به سوی گوینده و کلام او از نوع عاطفی و غنایی است.

نقد و تحلیل روایت حکایت « زن صالحه که شوهرش به سفر رفته بود » در الهی‌نامه عطار بر اساس نظریه گرماس

محمد قدمیاری؛ سید محمود سید صادقی؛ سید جعفر حمیدی

دوره 12، شماره 2 ، شهریور 1399، ، صفحه 188-213

https://doi.org/10.22099/jba.2019.31812.3248

چکیده

آلزیرداس ژولینگریماس (algirdas julien greimas) یکی از نظریهپردازان حوزه‌ی روایت است که پس از پراپ در زمینه‌ی ساختارگرایی الگویی ارائه می‌کند که به الگوی کنشی معروف است. این الگو دربردارندهی مؤلفه‌هایی ... بیشتر آلزیرداس ژولینگریماس (algirdas julien greimas) یکی از نظریهپردازان حوزه‌ی روایت است که پس از پراپ در زمینه‌ی ساختارگرایی الگویی ارائه می‌کند که به الگوی کنشی معروف است. این الگو دربردارندهی مؤلفه‌هایی است که نشان می‌دهد ساختار بنیادی روایت و زبان یکی است. در این مدل، کنشگران در قالب سه جفت متضاد، پیرنگ ایجاد می‌کنند. مؤلفهی دیگر این نظریه، مربع معنایی است که مبتنیبر تقابل و ویژگی‌های متضاد است. پژوهش حاضر به بررسی و تحلیل ریخت‌شناسانه‌ی یکی از حکایت‌های الهی‌نامهی عطار براساس نظریهی گریماس می‌پردازد. نکتهی مهم این بررسی آن است که طرح کلی داستان و نحوه‌ی روایت‌گری و شخصیت‌پردازی قهرمانان داستان، تابع یک نظم و چهارچوب کلی است. این حکایت با معیارهای الگوی گریماس منطبق است. همچنین با کمک مربع معناشناسی می‌توان ساختار کلی حکایت را به اجزای مشخصی که با هم در تقابل و تضاد هستند تجزیه کرد و به شناخت دقیق‌تری از روایت رسید. کنشگران، برادر شوهر، مرد جوان، بازرگان و اهالی کشتی، حرکتی را از شهوت و امیال شیطانی به «نه- شیطانی» انجام می‌دهند و درنتیجه از جایگاه «نه- شهوت» به طرف پاکدامنی حرکت می‌کنند. واژه‌های کلیدی: آلزیرداس ژولینگریماس (algirdas julien greimas) یکی از نظریهپردازان حوزه‌ی روایت است که پس از پراپ در زمینه‌ی ساختارگرایی الگویی ارائه می‌کند که به الگوی کنشی معروف است. این الگو دربردارندهی مؤلفه‌هایی است که نشان می‌دهد ساختار بنیادی روایت و زبان یکی است. در این مدل، کنشگران در قالب سه جفت متضاد، پیرنگ ایجاد می‌کنند. مؤلفهی دیگر این نظریه، مربع معنایی است که مبتنیبر تقابل و ویژگی‌های متضاد است. پژوهش حاضر به بررسی و تحلیل ریخت‌شناسانه‌ی یکی از حکایت‌های الهی‌نامهی عطار براساس نظریهی گریماس می‌پردازد. نکتهی مهم این بررسی آن است که طرح کلی داستان و نحوه‌ی روایت‌گری و شخصیت‌پردازی قهرمانان داستان، تابع یک نظم و چهارچوب کلی است. این حکایت با معیارهای الگوی گریماس منطبق است. همچنین با کمک مربع معناشناسی می‌توان ساختار کلی حکایت را به اجزای مشخصی که با هم در تقابل و تضاد هستند تجزیه کرد و به شناخت دقیق‌تری از روایت رسید. کنشگران، برادر شوهر، مرد جوان، بازرگان و اهالی کشتی، حرکتی را از شهوت و امیال شیطانی به «نه- شیطانی» انجام می‌دهند و درنتیجه از جایگاه «نه- شهوت» به طرف پاکدامنی حرکت می‌کنند. واژه‌های کلیدی:

واکاوی«تأثیرات سراسربینی» و «خودسانسوری» در پرتو نقد هنر خویشتن

مهرداد نصرتی

دوره 12، شماره 1 ، خرداد 1399، ، صفحه 262-290

https://doi.org/10.22099/jba.2019.29697.3046

چکیده

در تاریخ ادبیات ملل جهان شواهد متعددی را می‌توان یافت که نشان می‌دهد گاهی پدیدآوران، به‌ناچار، از بیان مطلب و یا تصریح بر آن، پرهیز کرده‌اند و حتی اصول زیباشناختی را برای رعایت احتیاط و پوشیده‌گویی ... بیشتر در تاریخ ادبیات ملل جهان شواهد متعددی را می‌توان یافت که نشان می‌دهد گاهی پدیدآوران، به‌ناچار، از بیان مطلب و یا تصریح بر آن، پرهیز کرده‌اند و حتی اصول زیباشناختی را برای رعایت احتیاط و پوشیده‌گویی به‌کار گرفته‌اند. بر خلاف سانسور که معمولاً به‌دلایل مختلف مستقیماً توسط عوامل قدرت بر ادیب و آثار او تحمیل می‌شود، خودسانسوری به‌علت ملاحظات فردی، اجتماعی، اعتقادی و سیاسی، از جمله تأثیرات سراسربینی، توسط خود ادیب صورت می‌پذیرد. گاهی شاعران و نویسندگان، به‌صورتهای درون‌متنی و برون‌متنی، خود به اصل وقوع و نیز چگونگی رخداد خودسانسوری بر آثار و یا شخصیت ادبی خویش پرداخته‌اند. در این تحقیق پس از اشارتی به مفهوم دقیق خودسانسوری ادبی؛ زمینه‌ها و علل وقوع آن؛ مخالفت و موافقتها و خودانگیختگی یا دگرانگیختگی خودسانسوری؛ چگونگی تأثیر سرابینی بر متن ادبی و روش انتقادی پان‌اپتیکونیسم؛ تلاش شده است تا به این پرسش پاسخ داده شود که نظریات و شیوه‌های خودانتقادی ادبی به بررسی خودسانسوری در ادبیات چه کمکهایی می‌کند. تشخیص رابطۀ خودسانسوری با نام مستعار؛ عنوان اثر؛ تاریخ اثر؛ گزینش اشعار؛ ساختار اثر؛ زبان شعر و داستان؛ سامیزدات یا انتشار زیرزمینی؛ مسألۀ امید؛ و نهایتاً؛ رابطۀ خودسانسوری با سرنوشت اثر از جملۀ یافته‌هاست.

تحلیل نوستالژیِ وطن در میراثِ شعری بانوی تاجیک، گل‏رخسار صفی‏ اوا

ابراهیم خدایار

دوره 11، شماره 4 ، اسفند 1398، ، صفحه 47-70

https://doi.org/10.22099/jba.2019.30530.3123

چکیده

گل‏رخسار صفی‏ اوا (تولد 1947م) یکی از برجسته ‏ترین نمایندگان ملی‏ گرایِ شعرِ معاصر تاجیک است. وی با قرار گرفتن در فضای ناسیونالیسم فرهنگی و پناه بردن به خاطرات قومی ـ ملی، حسِ نوستالژیک عمیقی در مخاطب ... بیشتر گل‏رخسار صفی‏ اوا (تولد 1947م) یکی از برجسته ‏ترین نمایندگان ملی‏ گرایِ شعرِ معاصر تاجیک است. وی با قرار گرفتن در فضای ناسیونالیسم فرهنگی و پناه بردن به خاطرات قومی ـ ملی، حسِ نوستالژیک عمیقی در مخاطب نسبت به گذشتۀ مشترک ایجاد می‏کند. مسئلۀ اصلی پژوهش این است که شاعر در مسیر تحول اندیشگانی خود از دوران شوراها تاکنون (2016م)، چه تعریفی از وطن در ذهن خود داشته و این مفهوم چگونه در دیوان وی منعکس شده است؟ تحلیل اشعار شاعر براساس میراث بنیادهای نظری مکتب رمانتیسم نشان داد که شاعر سه مفهوم متفاوت و در عین حال درهم‏ تنیده از وطن در دستگاه اندیشگانی خود دارد: جغرافیایی، تاریخی و فرهنگی. شاعر در وطن جغرافیایی دلبستگی خود را به زادگاهش به ‏تصویر کشیده است. این تلقی از «وطنِ خرد»، جزئی جدانشدنی از جهان‏ وطنی سوسیالیستی در قاب اتحاد جماهیر شوروی بود که «وطنِ بزرگ» نامیده می‏شد. شاعر در وطن تاریخی که در دهۀ شصت و هفتاد سدۀ بیستم میلادی در ادبیات تاجیک رواج یافت، به تاریخ پیدایش قوم خود مراجعه کرد و مفهوم گسترده‏ای را که فرهنگ شورایی از آن گرفته بود، به وطن خود بازگرداند. شاعر در وطن فرهنگی که باید آن را ویژۀ دستگاه اندیشگانی این شاعر دانست و نگارنده در هیچ اثر دیگری نمود آن را نیافته است با تکیه‏بر شاهنامه به تلقی جدیدی از وطن دست می‏یازد. در این تلقی که ارتباط وثیقی با وطن تاریخی دارد، تمام فارسی‏زبانان در جایی به نام شاهنامه جا می‏گیرند و هم‏وطن می‏ شوند.

بازتاب شیوه استیلایی زمامداران غزنوی و سلجوقی در اشعار درباری آن دوره(با نیم نگاهی به اندیشه ماکیاولی)

محمد جواد سام خانیانی؛ احمدنور وحیدی

دوره 11، شماره 4 ، اسفند 1398، ، صفحه 113-138

https://doi.org/10.22099/jba.2018.27709.2863

چکیده

نظریه استیلایی قدرت در ایران پس از اسلام، در دوره‌هایی که مذهب تسنن رواج داشته و کارآمدی و مصلحت‌نگری را جزء اصلی اندیشه‌های سیاسی خویش قرار داده، نمود بیشتری داشته است. بدین ترتیب، در دوره‌ی استیلای ... بیشتر نظریه استیلایی قدرت در ایران پس از اسلام، در دوره‌هایی که مذهب تسنن رواج داشته و کارآمدی و مصلحت‌نگری را جزء اصلی اندیشه‌های سیاسی خویش قرار داده، نمود بیشتری داشته است. بدین ترتیب، در دوره‌ی استیلای ترکان غزنوی و سلجوقی که بر مذهب‌تسنن بوده‌اند، تئوری استیلایی بازتاب وسیعتری یافت. از دیگر سوی، آنچه مطمح‌نظر ماکیاولی، متفکر بزرگ سیاسی سده‌های پانزدهم و شانزدهم ایتالیا بوده است، این مهم بود که چگونه می‌توان روش‌های اجرایی و درست به-دست داد تا بدان دستاویز، ایتالیا و فلورانس را از هجوم ویرانی و تباهی نجات داد. بنابراین، ماکیاولی نیز به‌واقع‌گرایی و مصلحت‌اندیشی در نظریات خویش، به عنوان دو رکن اساسی در امور سیاسی توجه عمده نمود. در این نوشتار، پس‌از بررسی اندیشه‌های مبتنی بر قدرت سیاسی در اسلام، تفکرات سیاسی در ایران پس از اسلام و تأثیر آن بر فرهنگ و ادب فارسی سده-های چهارم تا هفتم‌هجری از نظر گذرانده می شود و سپس به اندیشه های ماکیاولی و وجوه شباهت و تفارق آن با نظریه استیلایی قدرت در اشعار درباری پرداخته خواهد شد. بالطبع، شعر درباری آن دوران، بهتر از هرچیز دیگری می‌توانسته محل بازتاب نظریه استیلایی باشد. برخی از وجوه این نظریه که در اشعار درباری نمود داشته است عبارتند از: قدرت بی‌ملاحظه و ارعاب، سیاست جنگ، استفاده ابزاری ازمذهب و...

تحلیل و نقد تصحیح دیوان مشتاق اصفهانی

محبوبه مجیدی نیا؛ علی اکبر احمدی دارانی

دوره 11، شماره 3 ، آذر 1398، ، صفحه 129-148

https://doi.org/10.22099/jba.2018.29863.3054

چکیده

میرسیّد علی مشتاق اصفهانی از شاعران بنام قرن دوازدهم و از تأثیرگذاران مکتب بازگشت است. روی‌گردانی از سبک هندی که همزمان با دورة فترت صفویان بود، زمینه‌ای را برای مشتاق و دوستانش فراهم کرد تا شیوة شاعران ... بیشتر

سبک شناسی گفتمان راوی در بوستان سعدی

مهدی شریفیان؛ سید شهاب الدین حسینی

دوره 11، شماره 2 ، شهریور 1398، ، صفحه 123-140

https://doi.org/10.22099/jba.2018.29195.2990

چکیده

چکیده پژوهش حاضر در پی ارائه‌ی تصویری از ماهیت راوی بوستان سعدی و به‌تبع آن مخاطبی است که راوی در انتظار اوست. هدف دیگر دریافتن سبک راوی بر اساس تحلیل زبانی کلام وی و پاسخ به این پرسش است که آیا راوی ... بیشتر

ساخت های گرافیکی و منطق ارجاع در غزل های حافظ

احمد گلی؛ هما رفیعی مقدم

دوره 11، شماره 1 ، خرداد 1398، ، صفحه 83-104

https://doi.org/10.22099/jba.2018.28558.2935

چکیده

ساخت هندسی غزل‌های حافظ، یکی از بارزترین ویژگی‌های شعر حافظ است که در تحقیقات حافظ ‌‌پژوهی بارها مورد توجه قرار گرفته است. اگرچه دربارۀ انسجام عمودی غزل‌های حافظ، دیدگاه‌های متفاوت و حتی متباینی ... بیشتر ساخت هندسی غزل‌های حافظ، یکی از بارزترین ویژگی‌های شعر حافظ است که در تحقیقات حافظ ‌‌پژوهی بارها مورد توجه قرار گرفته است. اگرچه دربارۀ انسجام عمودی غزل‌های حافظ، دیدگاه‌های متفاوت و حتی متباینی طرح شده است، در مورد ساختار افقی و نظم هندسی ابیات شعر او اتفاق نظر بیشتری وجود دارد. با این همه هنوز الگوهای ساختمند حافظ در شکل‌بخشی به ساختار ابیات، به شکل نظام‌یافته تبیین و صورت‌بندی نشده است. این مقاله می‌کوشد با تکیه بر آموزه‌های زبان‌شناسی متن و شعر، وجهی از نظام ارجاعی، نشانه-شناختی و رابطه‌ای ابیات غزل‌های حافظ را نشان دهد که چگونه ساخت گرافیکی یک بیت در سطح دو مصراع، با انواع ربط‌های دور و نزدیک و قرینه‌سازهای پیدا و پنهان ساخته می‌شود. این مقاله به این نتیجه رسیده‌است که حافظ ساختار عمودی غزل‌هایش را در شرایطی که ساخت روایی بر شعر حاکم است یا دارای وحدت موضوع است، کاملاً به خواننده نشان می‌دهد؛ اما در شرایط دیگر با دور کردن ساختار عمودی، ساختار افقی را با انواع رابطه‌های دور و نزدیک، بازی پیدا و پنهان نشانه‌ها و خلق ساخت‌های گرافیکی با تداعی‌ها و قرینه‌های رفت و برگشتی، به خواننده نزدیک می‌کند. در این شرایط نسبت ساختار عمودی با ساختار افقی دیالکتیکی است.

بررسی صور خیال شعر نابینایان با تأکید بر شعر شوریده شیرازی و مهین زورقی

یحیی کاردگر؛ فاطمه صادقی تبار

دوره 10، شماره 3 ، آذر 1397، ، صفحه 95-118

https://doi.org/10.22099/jba.2018.26764.2794

چکیده

صور خیال شعر شاعران نابینا، از موضوعاتی است که تاکنون مورد توجّه، نقد و بررسی قرار نگرفته است. در این مقاله، صور خیال این شاعران با توجّه به محرومیتشان از درک زیبایی‌های بصری، در روشی توصیفی-تحلیلی مورد ... بیشتر

تحلیل نظام شَوِشی در غزل کمال خجندی: رویکرد نشانه- معناشناختی

ابراهیم کنعانی

دوره 10، شماره 3 ، آذر 1397، ، صفحه 119-140

https://doi.org/10.22099/jba.2017.25530.2681

چکیده

کمال خجندی، غزل‌سرای نام‌آشنا و لطیف‌جان قرن هشتم و آغاز قرن نهم است. غزل های کمال، در مایه‌های عاشقانه، رندانه و ملامتی سروده شده است. ستایش عشق و رندی، تبیین فضاهای مربوط به عشق، عشق‌بازی و عشق‌باری ... بیشتر کمال خجندی، غزل‌سرای نام‌آشنا و لطیف‌جان قرن هشتم و آغاز قرن نهم است. غزل های کمال، در مایه‌های عاشقانه، رندانه و ملامتی سروده شده است. ستایش عشق و رندی، تبیین فضاهای مربوط به عشق، عشق‌بازی و عشق‌باری با حسی‌ترین وجه و تحقق نوعی فضای همدلی و هم‌حسی، از بارزترین ویژگی‌های این گونه غزل‌هاست. این ویژگی‌ها، غزل کمال را در ارتباط با گفتمان‌های مختلف شَوِشی، عاطفی، حسی و جسمانه‌ای قرار می‌دهد. مسأله‌ای که اینجا طرح می‌شود این است که راز معناپردازی و معناآفرینی غزل کمال چیست و کدام ساختار و محتوای شعرش، کمال را به کامیاب‌ترین فرهیختۀ مدرسۀ غزلسرایی سعدی تبدیل کرده است. بر اساس این، در پژوهش حاضر با رویکرد نشانه- معناشناسی گفتمانی، نظام شوشی حاکم بر یکی از غزل‌های کمال مورد بررسی و تحلیل قرار می‌گیرد. پرسش اصلی پژوهش این است که نظام گفتمانی شوشی بر اساس کدام ترفندها در غزل کمال ایفای نقش می‌کند و چگونه در فرایند معناپردازی و معنادهی اشعارش تأثیر می‌گذارد. در واقع این مقاله با اتخاذ روش توصیفی- تحلیلی، سعی دارد نظام شوشی را در غزل شمارۀ نوزده از دیوان کمال بررسی کند تا از این رهگذر بتواند نظام گفتمانی شعر او را معرفی کند. این پژوهش، نشان می-دهد که جریان‌های مختلف شوشی، سرایتی و ادراکی- حسی در شعر کمال ایفای نقش می‌کنند. این وضعیت از وجود نوعی نظام احساسی و عاطفی در زیرساخت غزل کمال، حکایت دارد.

بهره گیری ادبی از اصطلاحات و لغزش‌های عروض و قافیه در ساخت تصویر و مضمون شعر

مهدی دهرامی

دوره 10، شماره 2 ، شهریور 1397، ، صفحه 73-92

https://doi.org/10.22099/jba.2017.26942.2808

چکیده

شاعران فارسی در دوره‌های مختلف از حوزه‌های متنوعی جهت ساخت تصویر و مضمون بهره جسته‌اند. یکی از این موارد خلق مضمون و تصویر برپایة اصطلاحات شعری است. هدف این مقاله نشان دادن وجوه مختلف به‌کارگیری اصطلاحات ... بیشتر شاعران فارسی در دوره‌های مختلف از حوزه‌های متنوعی جهت ساخت تصویر و مضمون بهره جسته‌اند. یکی از این موارد خلق مضمون و تصویر برپایة اصطلاحات شعری است. هدف این مقاله نشان دادن وجوه مختلف به‌کارگیری اصطلاحات شعری با تاکید بر اصطلاحات عروض و قافیه است که با روش توصیفی تحلیلی با توجه به اشعار سی شاعر سنتی از دوره‌های مختلف تا دوره بازگشت ادبی، در دو محور مضمون‌سازی از اصطلاحات عروض و قافیه و ساخت توجیهات ادبی هنگام ارتکاب لغزش‌ در حوزة این علم، انواع خلاقیت‌های شاعران را در این حوزه نشان داده است. استفاده از اصطلاحات شعری در این حوزه که به صورت مواردی چون ذکر افاعیل عروضی، ویژگی‌های تقطیع و اشاره به اختیارات شاعری است، در خلق تصاویر و مضامین و پرورش معانی، ایجاد طنز، انتقال عاطفه و تقویت موسیقی انجام گرفته است. در حوزة دوم، شاعر با اشاره به انحرافات از هنجارها و ضوابط شعر، ضمن عذرخواستن، از آن به عنوان عنصری برای پروراندن معانی و ساخت مضمون بهره برده و از این طریق، نه تنها قبح لغزش را کم‌رنگ ساخته بلکه میدانی برای تخیل خود فراهم کرده است. هراس از ایراد خرده‌گیران و متهم‌شدن به ناتوانی از یکسو و محدودیت‌های ضوابط شعری در پرداخت معانی از سوی دیگر موجب شده شاعر با ذکر توجیهی ادبی هنگام لغزش، شیوه‌ای خلاقانه به کار گیرد و نشان دهد با آنکه شعر، در ظاهر قواعدی الزام‌آور دارد اما غیرقابل اغماض نیست و می‌توان رعایت نکرد و متهم به ناتوانی نشد.

تحلیل روانشناختی شخصیت "بهرام" در هفت پیکر نظامی با تکیه بر فرآیند قصه درمانی

مریم کهنسال

دوره 10، شماره 2 ، شهریور 1397، ، صفحه 109-128

https://doi.org/10.22099/jba.2017.23779.2515

چکیده

منظومه ی هفت پیکر به لحاظ ساختار داستانی و قصه گویی های پی در پی که در متن روایت اصلی رخ می دهند، روند ویژه ای را در شخصیت پردازی و حادثه آفرینی طی می کند. داستان های تو در تو بیش از آن که در پی رسیدن به آخرین ... بیشتر

مکاشفات پیشگویانه در اشعار حافظ شیرازی

نرگس اسکویی

دوره 9، شماره 4 ، اسفند 1396، ، صفحه 1-18

https://doi.org/10.22099/jba.2017.22836.2437

چکیده

ادبیات مکاشفه‌ای، به عنوان یک نوع ادبی در حوزۀ متون ادبیِ دینی و عرفانی مطرح است و با کارکرد امیدآفرینی و نویدبخشی برای "آینده"، در عین خبر دادن از اسرار و رموز "گذشته"، مورد توجه و استقبال بوده‌ است. این ... بیشتر

بررسی تطبیقی شخصیت «زن پارسا»ی عطار و «ورتا»ی پرده نئی از بهرام بیضایی براساس نظریه ارسطو

احسان زیورعالم؛ سید فضل الله میرقادری

دوره 9، شماره 4 ، اسفند 1396، ، صفحه 99-118

https://doi.org/10.22099/jba.2017.22098.2372

چکیده

متون ادبی فارسی منبع مناسبی برای نمایشنامه‌نویسان و فیلمنامه‌نویسان است تا دست‌مایه اثری نمایشی شوند؛ لیکن فقدان مولفه‌ها و جنبه‌های دراماتیک در آنها موجب می‌شود یا متون درخوری به نگارش درنیایند ... بیشتر

تأثیر مکرّرها در ایجاد لحن در غزلیّات شمس از دیدگاه فرمالیستی

فاطمه یاوری؛ عباسعلی وفایی

دوره 9، شماره 4 ، اسفند 1396، ، صفحه 163-180

https://doi.org/10.22099/jba.2017.25007.2633

چکیده

چکیده تحلیل بافت اثر ادبی و عناصر سازنده آن در این تحقیق از طریق واژه های مکّرر ، توازن ، تصویر سازی ، استعاره ، شیوۀ بیان ، درنگ ، تکیه و تأکید... ، لحن های حماسی ، ستایشی ، شادی ، غم ، نیایشی را در این ابیات ... بیشتر

دوره 16 (1403)

دوره 15 (1402)

دوره 14 (1401)

دوره 13 (1400)

دوره 12 (1399)

دوره 11 (1398)

دوره 10 (1397)

دوره 9 (1396)

دوره 8 (1395)

دوره 7 (1394)

دوره 6 (1393)

دوره 5 (1392)

دوره 4 (1391)

دوره 3 (1390)

دوره 2 (1389)

دوره 1 (1388)

موضوعات = نقد

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده