ORIGINAL_ARTICLE
هنجارگریزی در شعر هوشنگ ایرانی
هنجارگریزی یکی از مؤثرترین روش­های برجستگی زبان و آشنایی­زدایی در شعر است که همواره، شاعران از آن استفاده کرده­اند. هوشنگ ایرانی یکی از شاعرانی است که در اشعارش به صورت گسترده، دست به هنجارگریزی زده است. نگارندگان در این جستار، در پی پرسش به این سوال بودند که ایرانی چگونه و در چه حوزه­هایی به هنجارگریزی دست یازیده است. بررسی­های به عمل آمده، نشانگر این موضوع است که هوشنگ ایرانی در اشعارش از انواع هنجارگریزی بهره برده است. اما این بهره­گیری به صورت یکسان نیست؛ یکی از هنجارگریزیهایی که در اشعار ایرانی بسیار دیده می­شود، هنجارگریزی نوشتاری است که به شکل­های گوناگون در اشعار او وارد شده است. هنجارگریزی زمانی یا باستانگرایی نیز در اشعارش بسامد بالایی دارد که شاعر هم در حوزه­ی نحو و هم در حوزه­ی واژگان، از آن بهره گرفته است. هنجارگریزی معنایی به صورت گسترده و در هیأت آرایه­های تشبیه، تشخیص، حسامیزی و تصاویر پارادوکسی در اشعار او نمود دارد. همچنین علاوه بر این، او در حوزه­ها­ی نحو، واژگان و آوا نیز به هنجارگریزی دست یازیده است.واژه­های کلیدی: آشناییزدایی، شعر نو، فرمالیسم، هوشنگ ایرانی، هنجارگریزی.
https://jba.shirazu.ac.ir/article_475_4b3c4fe3b1787593a5f8d9c87800ef2f.pdf
2013-02-19
1
22
10.22099/jba.2012.475
آشناییزدایی
شعر نو
فرمالیسم
هوشنگ ایرانی
هنجارگریزی
غلامرضا
پیروز
pirouz_40@yahoo.com
1
دانشگاه مازندران
AUTHOR
حسین
حسن پور
s
2
دانشگاه مازندران
AUTHOR
مراد
اسماعیلی
3
دانشگاه مازندران
LEAD_AUTHOR
احمدی، بابک. (1386). ساختار تأویل متن. تهران: مرکز.
1
اسکولز، رابرت. (1379). درآمدی بر ساختگرایی در ادبیات. ترجمه­ی فرزانه طاهری، تهران: آگاه.
2
ایرانی، هوشنگ. (1379). از بنفش تند تا به تو می­اندیشم. با مقدمهی منوچهر آتشی، تهران: نشر نخستین.
3
ایگلتون، تری. (1383). پیش­درآمدی بر نظریهی ادبی. ترجمهی عباس مخبر، تهران: مرکز.
4
برتنس، هانس. (1383). مبانی نظریه­ی ادبی. ترجمهی محمدرضا ابوالقاسمی، تهران: ماهی.
5
بیرانوند، احمد. (1389). شرح حاشیه؛ بررسی ساختار جریان­های حاشیه­ای شعر معاصر بعد از نیما. تهران: روزگار.
6
تسلیمی، علی. (1383).گزاره­هایی در ادبیات معاصر ایران (شعر). تهران: اختران.
7
چناری، امیر. (1377). متناقض­نمایی در شعر فارسی. تهران: فرزان روز.
8
حسنلی، کاووس. (1383). گونه­های نوآوری در شعر معاصر ایران. تهران: ثالث.
9
روحانی، مسعود و محمد عنایتی. (1388). «بررسی هنجارگریزی در شعر شفیعی کدکنی (م. سرشک)». پژوهشنامهی زبان و ادب فارسی (گوهر گویا)، سال 3، شمارهی 3، پیاپی 11، صص63-90.
10
روزبه، محمدرضا. (1381). ادبیات معاصر ایران (شعر). تهران: روزگار.
11
سمیعی، عنایت .(1384). «خیالپرداز افقهای باز». گوهران، شمارهی 7 و 8، بهار و تابستان، صص 91- 93.
12
شفیعی کدکنی، محمدرضا. (1368). موسیقی شعر. تهران: آگاه.
13
شمس لنگرودی، محمد. (1370). تاریخ تحلیلی شعر نو. تهران: مرکز.
14
شمیسا، سیروس. (1381). معانی. تهران: میترا.
15
شیری، قهرمان. (1386). «از جیغ بنفش تا موج نو؛ نگاهی به شعر هوشنگ ایرانی و احمدرضا احمدی، نمایندگان دو جریان شعری معاصر». کتاب ماه، ادبیات، شمارهی 10، پیاپی 124، صص 26-41.
16
صدیقی، مصطفی. (1384). جستوجوی خوش خاکستری. تهران: روشن مهر.
17
صفوی، کوروش. (1373). از زبانشناسی به ادبیات (نظم). تهران: چشمه.
18
طاهباز، سیروس. (1380). خروس جنگی بیمانند؛ دربارهی زندگی و هنر ایرانی. تهران: فرزان روز.
19
طاووس­آرانی، طیبه. (1386). «جریان­های حاشیه­ای شعر معاصر». مجله­ی رشد و ادب زبان فارسی، سال 18، شماره­ی 72، صص 44-52.
20
عباس­پور، هومن. (1376). «زبان ادبی». فرهنگ­نامه­ی ادبی فارسی. زیر نظر حسن انوشه، ج2، تهران: سازمان چاپ و انتشارات، صص 742- 756.
21
علایی، مشیت. (1385). «هوشنگ ایرانی و سورئالیسم ایرانی». صداهای پرشورتر؛ نقد و تحلیل شعر، تهران: اختران، صص 259- 270.
22
علوی مقدم، مهیار. (1377). نظریه­های ادبی معاصر. تهران: سمت
23
علی­پور، مصطفی. (1378). ساختار و زبان شعر امروز. ج1، تهران: فردوس.
24
عمران­پور، محمدرضا. (1386). «اهمیت عناصر و ویژگی­های ساختاری واژه در گزینش واژگان شعر». پژوهشنامهی زبان و ادب فارسی (گوهر گویا)، سال 1، شماره­ی 1، صص153-180.
25
کادن، جی. ای. (1380). فرهنگ توصیفی ادبیات و نقد. ترجمه­ی کاظم فیروزمند. تهران: شادگان.
26
محسنی، مرتضی و مهدی صراحتی جویباری. (1390). «گونه­­هایی از هنجارگریزی نحوی در شعر ناصرخسرو». بوستان ادب، سال 3، شماره­ی 1، پیاپی7، صص 179- 206.
27
موکاروفسکی، یان. (1377). «زبان معیار و زبان شعر». کتاب شعر، ترجمهی احمد اخوت، اصفهان: مشعل، صص 99- 110.
28
میرصادقی، میمنت. (1385). واژه­نامه­ی هنر شاعری. تهران: کتاب مهناز.
29
نفیسی، آذر. (1368). «آشناییزدایی در ادبیات». ماهنامهی کیهان فرهنگی، سال 6، شمارهی 2، صص34- 37.
30
هارلند، ریچارد. (1382). درآمدی تاریخی بر نظریه­ی ادبیات از افلاطون تا بارت. گروه ترجمه­ی شیراز، علی معصومی و دیگران، زیر نظر شاپور جورکش، تهران: چشمه.
31
ORIGINAL_ARTICLE
مرثیه ی شهر در شعر فارسی و عربی (بررسی تطبیقی از آغاز تا پایان خلافت عبّاسی)
مرثیه­ی شهرها یکی از انواع مرثیه است که شاعر در آن به توصیف شهرهای حادثه دیده و بیان دردها و رنج­های مردم آن شهرها که دستخوش خرابی و ویرانی گشته­اند می­پردازد. این پژوهش مطالعهای با رویکردی تاریخی- تطبیقی به این نوع ادبی در دو ادب فارسی و عربی است و این نکات را تبیین میکند که رثای شهرها در دو ادبیات دارای علل و اسباب مشترک سیاسی و داخلی، تجاوز و حمله­ی بیگانگان به قلمرو اسلامی است که شاعران ایرانی و عرب، حادثه را مصیبت امت اسلامی دانسته و بدون در نظر گرفتن محدوده­ی جغرافیایی و زبانی به رثای شهرهای اسلامی پرداخته­اند. همچنین مشترکات دینی و فرهنگی ادبای فارس و عرب موجب برخوردی یک­سویه در بسیاری از مضامین رثای شهر گشته است که نشان از پل­های ارتباطی موجود بین دو امت از قدیم تاکنون دارد. عاطفه­ی صادق و سخنان به­دور از تکلّف و تصنّع، سرشار بودن از حکمت­ها و پند و اندرزها، وجود مفاهیمی دینی چون قضا و قدر ویژگی بارز قصاید عربی و فارسی در این زمینه است. همچنین این مراثی بخشی از مصادر تاریخی شهرهای حادثه دیده محسوب میشوند.
https://jba.shirazu.ac.ir/article_477_8ad0d4d27ac3846fe2dc1fb73695cff3.pdf
2013-02-19
23
42
10.22099/jba.2012.477
ادب عربی
ادب فارسی
ادبیّات تطبیقی
عصر عباسی
مرثیه
محمود
حیدری
1
دانشگاه یاسوج
LEAD_AUTHOR
فاطمه
تقی زاده
2
دانشگاه یاسوج
AUTHOR
الآلوسی، جمال الدین. (1987). بغداد فی الشعر العربی من تاریخها و أخبارها الحضاریة. بغداد: المجمع العلمی العراقی.
1
ابن اثیر، علی بن محمد. (1387). الکامل فی التاریخ. بیروت: دار صادر.
2
ابن خرداد به، عبیدالله بنعبدالله. (1967). المسالک و الممالک. لیدن: مطبع بریل.
3
ابن رشیق، الحسن ابن رشیق. (بیتا). دیوان. بیروت: دارالثقافة.
4
ابن الرومی، أبوالحسن علی بن العباس بن جریح. (1973). دیوان. القاهرة: دار الکتب.
5
ابن المعتز، عبدالله بن محمد. (1977). دیوان. بغداد: وزارة الأعلام.
6
أبوعلی، نبیلخالد. (2000). «فن الرثاء بین العصرین، المملوکی و العثمانی». مجلهی الجامعة الاسلامیة، المجلد السابع عشر، العدد الثانی، صص1-21
7
اسامة بن منقذ. (1953). دیوان. القاهرة: الأمیریة.
8
اصفهانی، کمالالدین اسماعیل بن محمد بن عبدالرزاق. (1348). دیوان. تهران: دهخدا.
9
الأعشی، میمون بن قیس.(1993). دیوان. بیروت: دارالقلم.
10
امامی، نصرالله. (1369). مرثیهسرایی در ادبیات فارسی تاپایان قرن هشتم. اهواز: دفتر مرکز جهاد دانشگاهی.
11
انوری، محمد بن علی. (1337). دیوان. تصحیح سعید نفیسی، تهران: مؤسسه مطبوعاتی پیروز.
12
بوفلاقة، سعد. (1420). «بکاء القیروان فی الشعر المغربی القدیم». مجلّة التراث العربی، العدد 81-82، صص136-146.
13
تبریزی، قطران. (1333). دیوان. تبریز: چاپخانه شفق.
14
حدیدی، جواد. (1379). «شیوههای پژوهش در ادبیات تطبیقی». پژوهش زبانهای خارجی، ویژهنامهی ادبیات تطبیقی، شماره­ی 8، صص 4-11.
15
حسن، ابراهیم حسن. (1965). تاریخ الإسلام. القاهرة: دار إحیاء التراث العربی.
16
الحلّی، عبدالحسین عبّاس. (2008). الرثاء فی الشعر العربی. بیروت: دارالکتاب العربی.
17
الحموی، یاقوت بن عبدالله. (1374). معجم البلدان. بیروت: دار صادر.
18
خاقانی شروانی، ابراهیم بن علی. (1316). دیوان. تصحیح علی عبدالرسولی، تهران: چاپخانه سعادت.
19
الخریمی، أبویعقوب إسحاق بن حسان بن قوهی. (1971). دیوان. بیروت: دارالکتاب.
20
دهخدا، علیاکبر. (1373). لغتنامه. ج7، تهران: دانشگاه تهران.
21
الرفاء، السری بن أحمد. (1981). دیوان. بغداد: دار الرشیق.
22
سعدی، مصلح بن عبدالله. (1340). کلیات. تهران: چاپ دکتر مظاهر مصفا.
23
السودانی، عبدالله عبدالرحیم. (1999). رثاء غیرالانسان فیالعصرالعباسی. ابوظبی: المجتمع الثقافی.
24
السیوطی، جلال الدّین.(2003). تاریخ الخلفاء. بیروت: عالمالکتب.
25
الصولی.(1979). أخبار الشعراء المحدثین فی کتاب الأوراق. بیروت: دارالمصیرة.
26
ضیف، شوقی. (بیتا). الرثا. القاهره: دارالمعارف.
27
الطباع، عمر فاروق. (1992). فی الرّیاض الشعر العربی. بیروت: دارالقلم.
28
طبری، محمّدبن جریر. (1362). تاریخ الرّسل و الملوک. بیروت: دارصادر.
29
عبدالجلیل، عبدالمهدی.( 1989). بیت المقدّس فی الشعر الشامی زمن الحروب الصلیبیة. عمان: دارالبشیر.
30
فرغانی، سیف الدین.(1341). دیوان. تهران: دانشگاه تهران.
31
فصیح خوافی، احمد بن جلالالدین. (بیتا) مجمل فصیحی. ج2، مشهد: باستان.
32
گلبن، محمّد. (1351). بهار و ادب فارسی. تهران: فرانکلین.
33
المبرّد، ابوالعبّاس. (1976). التّعازی و المراثی. دمشق.
34
موتمن، زینالعابدین. (1364). شعر و ادب فارسی. تهران: زرین.
35
همایی، جلالالدین. (1375). تاریخ ادبیات ایران. تهران: مؤسّسه­ی نشر هما.
36
یوسفی، غلامحسین. (1347). نامه اهل خراسان. تهران: زوار.
37
ORIGINAL_ARTICLE
شورش در شعر امل دنقل و نصرت رحمانی
شعر معاصر عربی و فارسی، فرآیندی است که میکوشد جایی برای بازتاب همهی دغدغههای انسانی داشته باشد. عواطف، اهداف، پیروزمندیها، ناکامیها و همهی مسائل انسانی، جایگاهی قابل توجه را در گسترهی آن دارا میباشند. از جملهی مسائل انسانی در عصر جدید، وجود محدودیتهایی است که انسان را از رسیدن به تعالی موردنظر باز میدارد؛ این محدودیتها گاهی در شکل عناصری بروز میکنند که به شکل اعجابانگیز خود را به زندگی انسان تحمیل کردهاند و شگفتتر این که انسان نیز به وجود آنها عادت میکند اما در این بین جانهای گرم و سرهای پرشوری، ظهور مییابند که بیمحابا به استقبال این موانع سترگ میروند و به کارزار با آنها میپردازند، امل دنقل مصری و نصرت رحمانی پارسیگو از این گروهاند. این نوشته بر آن است تا ضمن ارائهی نمایی کلی از پدیدهی شورش در شعر دو شاعر به مصادیق برجستهی این محدودیتها از قبیل خود، اجتماع، زمان و دنیای جدید پرداخته فصل مشترک رویارویی دو شاعر را با آنها به نمایش گذارد. نتیجهی حاصله از پژوهش نشان از آن دارد که وجود انگیزههای مشترک در حوزهی دو زبان، باعث شکلگیری تقابل همسان دنقل و رحمانی با محدودیتها گردیده است.
https://jba.shirazu.ac.ir/article_472_118be54a72a201e5efeda11777dd481c.pdf
2013-02-19
43
64
10.22099/jba.2012.472
امل دنقل
انسان
شعر معاصر عربی و فارسی
شورش
نصرت رحمانی
فرهاد
رجبی
1
دانشگاه گیلان
LEAD_AUTHOR
ابوشادی، علی. (2009). أمل دنقل الإنجاز والقیمة. ط1، القاهرة: المجلس الأعلی للثقافة.
1
اکبریانی، محمدهاشم. (1388). نصرت رحمانی. تهران: ثالث.
2
بسیسو، عبدالرحمن. (1999). قصیدة القناع فی الشعر العربی المعاصر. ط1، بیروت: الموسسة العربیة للدراسات و النشر.
3
جحا، میشال خلیل. (1999). اعلام الشعرالعربی المعاصر. ط1. بیروت: دارالعودة.
4
خوری، رئیف. (1989). الأدب المسوول. ط2، دارالآداب.
5
دنقل، أمل. (لاتا). الأعمال الشعریة الکاملة. بیروت: دارالعودة.
6
الدوسری، احمد. (2009). أمل دنقل شاعر علی خطوط النار. ط1، قاهره: هقن للترجمة
7
رحمانی، نصرت. (1386). مجموعه اشعار. تهران: نگاه
8
زرقانی، سیدمهدی. (1384). چشمانداز شعر معاصر ایران. تهران: ثالث.
9
زرینکوب، عبدالحسین. (1369). نقد ادبی. ج2، تهران: امیرکبیر.
10
سلیمان، محمد. (2007). الحرکة النقدیة حول تجربة أمل دنقل الشعریة. عمان: الیازوری.
11
شادخواست، مهدی. (1384). در خلوت روشن. تهران: عطایی.
12
شایگانفر، حمیدرضا. (1386). نقدادبی. تهران: دستان.
13
شمس لنگرودی، محمد. (1387). تاریخ تحلیلی شعر نو. ج2، تهران: مرکز.
14
العظمة، نذیر. (2004). فضاءات الأدب المقارن. دمشق: منشورات وزارة الثقافة.
15
قمیحه، محمدمفید. (1982). الإتجاه الإنسانی فی الشعر العربی المعاصر. ط1، بیروت: دارالآفاق الجدیدة.
16
کامبل، روبرت. (1996). أعلام الادب العربی المعاصر. ط1، بیروت: جامعه القدیس یوسف.
17
المساوی، عبدالسلام. (1994). البنیات الدلاله فی شعر أمل دنقل. بیروت: اتحاد الکتاب العرب.
18
موحد، ضیاء. (1389). دیروز و امروز شعر فارسی. تهران: امیرکبیر.
19
نیکویه، محمود. (1379). از نقطه تا خط. رشت: طاعتی.
20
یوسف، داوداحمد. (1980). لغةالشعر. دمشق: وزارة الثقافة و الإرشاد القومی.
21
ORIGINAL_ARTICLE
تاثیرپذیری ملک الشعرای بهار از فردوسی
هدف این مقاله بررسی ثأثیر­پذیری ملک­الشعرا بهار از فردوسی است. به این منظور پس از بیان مختصری در مورد زندگی بهار در ارتباط با شاهنامه و شاهنامهپژوهی، تأثیرپذیری بهار از فردوسی در سه قسمت؛ ستایش فردوسی و شاهنامه، صحنه­پردازی­ها و توصیفات حماسی و کارکرد تلمیحات شاهنامه­ای در دیوانش بررسی شده است. شواهد تأثیرپذیری از دیوان استخراج شده و درصورت نیاز ارتباط آن با مسایل اجتماعی و سیاسی زمان سرایش اشعار واکاویده شده است. نتیجه این که بهار در دوره­های مختلف زندگیش مواضع و جهت­گیری­های مختلفی داشته و به­تبع آن، از شاهنامه تأثیرات گوناگونی پذیرفته است .
https://jba.shirazu.ac.ir/article_470_e8a8e53633637412d7029d709cd3d010.pdf
2013-02-19
65
86
10.22099/jba.2012.470
تصاویر شاهنامه ای
شاهنامه
فردوسی
ملک الشعرا بهار
هاشم
صادقی محسن آبادی
1
دانشگاه فردوسی مشهد
LEAD_AUTHOR
محمدجعفر
یاحقی
mgyahaghi@yahoo.co.uk
2
دانشگاه فردوسی مشهد
AUTHOR
آیدنلو، سجاد. (1382). «شهریار و شاهنامه». مجله­ی فرهنگ، سال 16، شماره­های 2 و 3، پیاپی46-47، تابستان و پاییز، صص1-53.
1
آیدنلو، سجاد. (1383). «کارنامهی شاهنامه­پژوهی ملک­الشعرای بهار». کتاب ماه ادبیات و فلسفه، فروردین، صص74-83.
2
آیدنلو، سجاد. (1383). «نکته­هایی دربارهی تلمیحات شاهنامه­ای خاقانی». فصلنامهی پژوهشهای ادبی، شمارهی 4، صص 7-36.
3
آیدنلو، سجاد. (1385). «بهار و تصحیح شاهنامه». ارج­نامهی ملک­الشعراء بهار، تألیف و تدوین علی میرانصاری. تهران: میراث مکتوب، صص281-295.
4
اردلانجوان، سیدعلی. (1367). تجلّی شاعرانهی اساطیر و روایات تاریخی و مذهبی در اشعار خاقانی. مشهد: آستان قدس رضوی.
5
بهار، محمدتقی. (1351). بهار و ادب فارسی: مجموعهی یکصد مقاله از ملک­الشعرا بهار. به کوشش محمد گلبن، با مقدمه­ی غلامحسین یوسفی، تهران: امیرکبیر، کتابهای جیبی: فرانکلین.
6
بهار، محمدتقی. (1357). تاریخ مختصر احزاب سیاسی در ایران. ج1، تهران: شرکت سهامی کتابهای جیبی.
7
بهار، محمدتقی. (1380). دیوان. به کوشش چهرزاد بهار (ویرایش دوم‍)، تهران: توس.
8
بهار، محمدتقی. (1345). «شعرهای دخیل و تصحیفها در شاهنامه». فردوسی­نامه بهار، به کوشش محمد گلبن، تهران: سپهر.
9
بهبهانی، سیمین. (1379). «حدیث دوست نگویم مگر به حضرت دوست». فصل­نامهی کرمان، سال 10، شمارهی 37-38، صص61-71.
10
رستگارفسایی، منصور. (1384). فردوسی و شاعران دیگر. تهران: طرح نو.
11
سپانلو، محمدعلی. (1382). بهار، محمدتقی ملک­الشعرا. تهران: طرح نو.
12
شفیعی کدکنی، محمدرضا. (1368). «فروزانفر و شعر». مجموعه اشعار بدیعالزمان فروزانفر، به اهتمام عنایتالله مجیدی، تهران: کتابخانهی طهوری.
13
شفیعیکدکنی، محمدرضا. (1372). مفلس کیمیافروش. تهران: سخن.
14
شفیعیکدکنی، محمدرضا. (1389). «تلقی قدما از وطن». بخارا، فروردین- تیر، شمارهی 75، صص 15-45.
15
عرفانی، عبدالمجید. (1335). شرح احوال و آثار ملکالشعرا محمدتقی بهار، تهران: کتابفروشی ابنسینا.
16
فردوسی، ابوالقاسم. (1386). شاهنامه. به کوشش جلال خالقی مطلق و محمود امید سالار، دفتر 5 و 6. تهران: دایره المعارف بزرگ اسلامی.
17
متینی، جلال. (1366). «صدمین سال ولادت بهار». ایران­نامه، سال 5، شماره­ی 4 (تابستان)، صص549- 595.
18
مولایی، محمدسرور. (1379). «این­که در شهنامه­ها آورده­اند». ز دفتر نبشته گه باستان، به کوشش گروه رجال و مفاخر فرهنگی خراسان. مشهد: آستان قدس رضوی.
19
میرانصاری، علی. (1385). «دیدگاههای مرحوم بهار در تصحیح متون». ارج­نامهی ملک الشعرا بهار، تألیف و تدوین علی میرانصاری، تهران: میراث مکتوب،صص155-163.
20
یوسفی، غلامحسین. (1341). فرخی سیستانی: بحثی در شرح احوال و روزگار شعر او. مشهد: کتابفروشی باستان.
21
ORIGINAL_ARTICLE
اندیشه ی آرمانشهری و شکست یا پیروزی در رخنه کردن به جهان فراواقعی
مهمترین اندیشه­ی نهفته در شعر «مانلیِ» نیما و «رکسانا»ی شاملو، جسجوی جهان آرمانی در آنسوی واقعیت، نگرش بدبینانه و نفرتانگیز به جهان واقعی و تلاش برای آفرینش و القای دنیایی پر از آرامش و کامرانی است تا روح از اضطراب و آشفتگی و درد و رنج این جهان بیاساید. از آنجا که نیما در اشعار خود، متأثر از سمبولیستهای قرن نوزدهم فرانسه است نگارندگان برآنند که وی در اعتقاد به جهان آرمانی و جنبه­ی سمبولیسم متعالینیز نمیتواند از آنان متأثّر نبوده باشد. این نوشته به بررسی و مقایسه­ی دو شعر مذکور از نظر پیوند و شباهت میان آنها و چگونگی نگرش شاملو و نیما به دنیای واقعیت، جهان آرمانی و خلق آن در شعر خویش و نیز پیشینه­ی این اعتقاد و علت پیدایش آن میپردازد، در پایان نیز نشان میدهد که نیما در کار خود مصممتر و امیدوارتر است و در جهان آرمانیاش پا مینهد اما شاملو در آن تردید دارد و در تلاش خود برای رخنه در فراسوی واقعیت شکست میخورد.
https://jba.shirazu.ac.ir/article_478_9d7d084f4af24b9c3a5e6c7fc7e699ab.pdf
2013-02-19
87
112
10.22099/jba.2012.478
جهان آرمانی
رکسانا
سمبولیسم
شاملو
مانلی
نیما
ناصر
علیزاده
dr.alizadeh46@yahoo.com
1
دانشگاه آذربایجان
AUTHOR
رضا
صادقی شهپر
r.s.shahpar@gmail.com
2
دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان
LEAD_AUTHOR
افشاری، مهران. (1379). «پری». دانشنامهی جهان اسلام، ج5، تهران: بنیاد دایره المعارف اسلامی.
1
افشاری، مهران و مداینی، مهدی. (1377). هفت لشگر (طومار جامع نقّالان). تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
2
انجوی شیرازی، سیدابوالقاسم. (1382). گل به صنوبر چه کرد (قصههای ایرانی). تهران: امیرکبیر.
3
براهنی، رضا. (1371). طلا در مس. ج 2، تهران: تهران.
4
پاشایی، ع. (1378). نام همهی شعرهای تو (زندگی و شعر احمد شاملو). تهران: ثالث.
5
پورنامداریان، تقی. (1375). رمز و داستانهای رمزی در ادب فارسی. تهران: علمی و فرهنگی.
6
پورنامداریان، تقی. (1381). خانهام ابری است. تهران: سروش.
7
تاواراتانی، ناهوکو. (1381). «قصهی اوراشیما». کیهان فرهنگی، سال 19، شماره 188، صص68-73.
8
جعفری، مسعود. (1386). سیر رمانتیسم در ایران از مشروطه تا نیما. تهران: مرکز.
9
چدویک، چارلز. (1375). سمبولیسم. ترجمهی مهدی سحابی، تهران: مرکز.
10
حمیدیان، سعید. (1383). داستان دگردیسی؛ روند دگرگونیهای شعر نیما یوشیج. تهران: نیلوفر.
11
درویشیان، علیاشرف. (1381). فرهنگ افسانههای مردم ایران. تهران: نشر کتاب و فرهنگ.
12
دیچز، دیوید. (1379). شیوههای نقد ادبی. ترجمهی محمدتقی صدقیانی و غلامحسین یوسفی، چاپ پنجم، تهران: علمی.
13
ذوالفقاری، محسن. (1382). «تحلیل ساختار و محتوا در منظومهی مانلی». مجلهی زبان و ادبیات فارسی دانشکدهی ادبیات و علوم انسانی دانشگاه اصفهان، شمارهی 34 و 35، صص 199-222.
14
رضی، هاشم. (1381). دانشنامهی ایران باستان. ج1، تهران، سخن.
15
سرکاراتی، بهمن. (1378). «پری، تحقیقی در حاشیه اسطوره شناسی تطبیقی». سایههای شکار شده، تهران: قطره، صص 1-25.
16
سلاجقه، پروین. (1387). امیرزادهی کاشیها. تهران: مروارید.
17
سّیدحسینی، رضا. (1381). مکتبهای ادبی. تهران: نگاه.
18
شاملو، احمد. (1384). مجموعه­ی آثار. دفتر یکم، شعرها. تهران: نگاه.
19
شفیعی کدکنی، محمدرضا. (1380). ادوار شعر فارسی از مشروطیت تا سقوط سلطنت. تهران: سخن.
20
شوالیه، ژان و گربران، آلن. (1379). فرهنگ نمادها. ج2، ترجمهی سودابه فضایلی، تهران: جیحون.
21
صادقی شهپر، رضا. (1389). «نیما یوشیج و یک قصهی پریوار» (بررسی و مقایسهی ساختاری شعر «پیِ دارو چوپان» با قصههای پریوار). فصلنامهی جستارهای ادبی دانشگاه آزاد واحد تهران شمال، سال 2، شمارهی 7، صص139-159.
22
لوفلر- دلاشو.م. (1366). زبان رمزی قصههای پریوار. ترجمه جلال ستاری، تهران: توس.
23
محجوب، محمدجعفر. (1382). ادبیات عامیانهی ایران (مجموعه مقالات دربارهی افسانهها و آداب و رسوم مردم ایران). به کوشش حسن ذوالفقاری، تهران: چشمه.
24
مولوی، جلالالدین محمد. (1363). کلیات شمس. تصحیح بدیعالزمان فروزانفر، تهران: امیر کبیر.
25
نیما یوشیج. (1375). مجموعهی کامل اشعار. تدوین سیروس طاهباز، تهران: نگاه.
26
ولک، رنه و وارن، آوستن. (1382). نظریهی ادبیات. ترجمه ضیاء موحّد و پرویز مهاجر، تهران: علمی و فرهنگی.
27
هنرمندی، حسن. (1350). بنیاد شعر نو در فرانسه و پیوند آن با شعر فارسی. تهران: زوّار.
28
Abrams, M.H. (1993). A Glossary of Literary Terms, 6 ed, cornell University.
29
Chadwick , Charles. (1971). symbolism, 2 ed , Great Britain.
30
Coddon, J.A. (1979). A Dictionary of literary Terms, penguin Books.
31
Jones, Alison. (1995). Larousse Dictionary of world Folklore,larousse plc.
32
Shipley, Joseph. (1968). Dictionary of world literary Terms, London.
33
The New Encyclopedia Britannica. (1990). Volume11, Chicago.
34
ORIGINAL_ARTICLE
پژوهشی در روایت های متفاوت مرگ بهمن و کشته شدن او در نبرد با اژدها
بیتردید بررسی تطبیقی روایتهای مختلف و مقایسهی اجزای داستانهای حماسی و بویژه مقایسهی آنها با منابع شفاهی و مردمی، میتواند به تحلیلهای دقیقتری در شناخت ابعاد مختلف این داستانها بیانجامد. یکی از داستانهای حماسی ایران که با روایتهای گوناگونی نقل شده، داستان پایان زندگی بهمن فرزند اسفندیار است. از آنجا که در این داستان برای نخستین بار یکی از قهرمانان منظومههای حماسی ایران در نبرد با اژدها کشته میشود؛ جستوجو در چگونگی و علل این امر بیسابقه و مهم، میتواند بسیاری از نکتههای مبهم و تاریک را روشن کند. زیرا اژدهاکشی از دیرباز یکی از محوریترین اصول پهلوانی و قهرمانی، در میان اقوام و ملل جهان بوده است. در مقالهی حاضر برای فراهم آوردن زمینهای مناسب برای تحلیل علل این پدیده، نخست قهرمانان اژدهاکش درحماسههای ایرانی جستوجو شده و برحسب ویژگیهای اساسیشان همچون برخورداری از فرّه، دستهبندی شدهاند. سپس روایتهای گوناگون مرگ بهمن که در منابع کتبی و شفاهی به ثبت رسیده استخراج و در سه دستهی کلّی تقسیمبندی شدهاست. تحلیل دقیقتر مرگ بهمن در نبرد با اژدها و حضور آذربرزین نوهی رستم در این آوردگاه با دو کارکرد متفاوت، نشان میدهد که علل احتمالی ابداع این سرانجام شوم و بیافتخار برای فرزند اسفندیار، چگونه و از کجا میتواند سرچشمه گرفته باشد.
https://jba.shirazu.ac.ir/article_473_d69be95f63341798ecdb97bd1da4dc09.pdf
2013-02-19
113
132
10.22099/jba.2012.473
آذربرزین
اژدها
بهمن
فرامرز
رضا
غفوری
reza_ghafouri1360@yahoo.com
1
دانشگاه شیراز
LEAD_AUTHOR
محمدرضا
امینی
mza130@gmail.com
2
دانشگاه شیراز
AUTHOR
اسدیتوسی. (1354). گرشاسبنامه. به کوشش حبیب یغمایی، تهران: طهوری.
1
امیدسالار، محمود. (1384). اژدها، مندرج در دانشنامه زبان و ادبیات فارسی. ج1، به کوشش اسماعیل سعادت، تهران: فرهنگستان زبان و ادب فارسی. صص 357-358.
2
انجوی شیرازی، سیدابوالقاسم. (1369). مردم و شاهنامه. تهران: علمی.
3
انجوی شیرازی، سیدابوالقاسم. (1369). مردم و فردوسی. تهران: علمی.
4
انجوی شیرازی، سیدابوالقاسم. (1369). مردم و قهرمانان شاهنامه. تهران: علمی.
5
آیدنلو، سجّاد. (1383). «بررسی فرامرزنامه». نامهی پارسی، تهران: سال 9، شمارهی 2. صص 175- 198.
6
آیدنلو، سجّاد. (1390). «ویژگی روایات و طومارهای نقّالی». بوستان ادب. سال 3 شمارهی 1، صص1-28.
7
رانشان ابنابیالخیر. (1370). بهمننامه. تصحیح رحیم عفیفی، تهران: علمی و فرهنگی.
8
ببر بیان. مندرج در نسخهیخطی شاهنامه موزه بریتانیا به شماره or.2926 .
9
بلعمی، ابوعلی. (1386). تاریخ بلعمی. تصحیح محمدتقی بهار- محمد پروین گنابادی، تهران: هرمس.
10
بهار، مهرداد. (1381).پژوهشی در اساطیر ایران. ویراستار کتایون مزداپور، تهران: آگه.
11
بیغمی، محمد.(1388). فیروزشاهنامه. بهکوشش ایرج افشار- مهران افشاری، تهران: چشمه.
12
توکّل بیگ. (1384). تاریخ دلگشای شمشیرخانی. به کوشش طاهره پروین اکرم، اسلامآباد: مرکز تحقیقات فارسی ایران و پاکستان.
13
ثعالبی نیشابوری، عبدالملک بن محمد. (1368). تاریخ ثعالبی. ترجمهی محمد فضایلی، تهران: نقره.
14
خالقیمطلق، جلال. (1361). «فرامرزنامه». ایراننامه، آمریکا: سال 1، شمارهی پاییز، صص 22-45.
15
خالقیمطلق، جلال. (1372). «ببر بیان». گل رنج هایکهن، بهکوشش علیدهباشی، تهران: نشر مرکز. صص 275-342.
16
خواجوی کرمانی. (1386). سامنامه. تصحیح میترا مهرآبادی، تهران: دنیای کتاب.
17
داستان پتیاره. مندرج در نسخهیخطی شاهنامه موزه بریتانیا به شماره or.2926 .
18
داستان گرشاسب، تهمورس و جمشید گلشاه و متنهای دیگر. (1378). گزارش کتایون مزداپور، تهران: آگه.
19
دوستخواه، جلیل. (1384). اوستا کهنترین سرودهای ایرانیان. تهران: مروارید.
20
دینوری، ابوحنیفه. (1364). اخبارالطّوال. ترجمهی محمد مهدی دامغانی، تهران: نی.
21
رستگارفسایی، منصور. (1374). «روایتی دیگر در مرگ رستم». مجموعه مقالات نمیرم از این پس که من زندهام، به کوشش غلامرضا ستوده، تهران: دانشگاه تهران. صص 921- 934.
22
رستگارفسایی، منصور. (1379). اژدها در اساطیر ایران. تهران: توس.
23
سرکاراتی، بهمن. (1385). پهلوان اژدرکش در اساطیر و حماسهی ایران. مندرج در کتاب سایههای شکار شده، تهران: طهوری، صص237-249.
24
سیستانی، ملک شاه حسین. (1344). احیاءالملوک. بهاهتمام منوچهر ستوده، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
25
شالیان، ژرار. (1385).گنجینهی حماسههای جهان. ترجمهی علیاصغر سعیدی، تهران: چشمه.
26
شاهنامه طومار نثر نقالی. نسخهی خطی کتابخانه مجلس شورای اسلامی به شماره 90069
27
صد در نثر و صد در بندهش. (1909). به کوشش دابار. بمبئی.
28
طبری، ابوجعفرمحمدبن جریر. (1384). تاریخ الرسل و الملوک. ترجمهی صادق نشات، تهران: علمی و فرهنگی.
29
طرسوسی ابوطاهر محمد. (1374). دارابنامه، بهکوشش ذبیحالله صفا، تهران: علمی و فرهنگی.
30
عطایی. برزونامهیجدید. نسخهیکتابخانهیپاریس به شمارهی 1189.
31
فرامرزنامه. (1324). به کوشش رستم سروش تفتی، بمبئی: چاپخانه فیضرسان.
32
فرامرزنامه. (1382). تصحیح مجید سرمدی، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
33
فردوسی، ابوالقاسم. (1386). شاهنام. تصحیح جلال خالقیمطلق، تهران: مرکز دایرهالمعارف بزرگ اسلامی.
34
فرنبغدادگی. (1380). بندهش. گزارنده مهرداد بهار، تهران: توس.
35
کوسج، شمسالدین. (1387). برزونامهی کهن. تصحیح اکبر نحوی، تهران: میراث مکتوب.
36
گریمال، پیر. (1378). فرهنگ اساطیر یونان و روم. ترجمهی احمد بهمنش، تهران: امیرکبیر.
37
مادح، قاسم. (1380). جهانگیرنامه. بهکوشش ضیاءالدین سجادی، تهران: موسسه مطالعات اسلامی دانشگاه تهران- دانشگاه مکگیل.
38
مجملالتواریخ. (1383). تصحیح محمدتقی بهار، تهران: دنیای کتاب.
39
مختاری، عثمان. (1377). شهریارنامه. بهکوشش غلامحسین بیگدلی، تهران: پیک فرهنگ.
40
مسعودی، علیبنحسین. (1382). مروجالذّهب. ترجمهی ابوالقاسم پاینده، تهران: علمی و فرهنگی.
41
مسکویه، ابوعلی. (1369). تجاربالامم. ترجمهی ابوالقاسم امامی، تهران: سروش.
42
مشتاقمهر، رحمان و آیدنلو، سجّاد. (1386). «که آن اژدها زشت پتیاره بود». گوهر گویا، سال 1، شمارهی 2، صص143-166.
43
مشکین، حسینبابا. (1386)، مشکیننامه. به اهتمام داوود فتحعلیبیگی، تهران: نمایش.
44
مقدسی، مطهربن طاهر. (1386). آفرینش و تاریخ. ترجمهی محمدرضاشفیعی کدکنی، تهران: آگاه.
45
مینوی خرد. (1380). ترجمهی احمد تفضّلی، بهکوشش ژاله آموزگار، تهران: توس.
46
نحوی، اکبر. (1381). «ملاحظاتی دربارهی فرامرزنامه و سرایندهی آن». مجلهی دانشکدهی ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، دوره 52، شمارهی 164، صص 119-136.
47
نوری اژدری. (1381). غازاننامه. تصحیح محمود مدبّری، تهران: بنیاد موقوفات محمود افشار.
48
هفتلشکر. (1377). تصحیح مهران افشاری- مهدی مداینی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
49
هماینامه. (1383). تصحیح محمد روشن، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
50
همدانی، محمدابن محمود. (1375). عجایبنامه. ویرایش جعفر مدرس صادقی، تهران: مرکز.
51
KhaleghiMotlagh, Jalal. (1989). "Aždaha in Persian Literature". Encyclopedia Iranica. Edited by Ehsan Yarshater, New York, Vol3, PP.199-203
52
ORIGINAL_ARTICLE
نگاهی دوباره به بیت نخست داستان رستم و سهراب
بیت آغازین داستان «رستم و سهراب»، از ابیات بحثبرانگیز شاهنامهی فردوسی است. محققان دربارهی نوع خوانش دو کلمهی قافیه و معنی قافیه نخست، واژهی کنج، نظرات گوناگونی ارائه دادهاند. نگارنده در گفتار حاضر، ابتدا به نقل امهات اقوال شارحان این بیت پرداخته؛ سپس با عنایت به برخی نکات ادبی و زبانشناختی کوشیده است تا ثابت کند «کنج» را میتوان هم به فتح و هم به ضم کاف خواند و معنای آن، احتمالاًچین و شکن دامن کوه و بازهی کوه است.
https://jba.shirazu.ac.ir/article_469_9cc00321d3746e950ee6c01ba16381e8.pdf
2013-02-19
133
146
10.22099/jba.2012.469
رستم و سهراب
شاهنامه
فردوسی
کنج
مهدی
فاموری
1
دانشگاه آزاد اسلامی، واحد یاسوج
LEAD_AUTHOR
ابنخلف تبریزی، محمّد حسین. (1362). برهان قاطع. به تصحیح محمّد معین، تهران، انتشارات امیرکبیر.
1
اخوان زنجانی، جلیل. (1377). «اگر تندبادی برآید ز کنج» (در ضمن «ارجنامهی ایرج»). به کوشش محسن باقرزاده، تهران: توس، صص82-87.
2
امیدسالار، محمود. (1381). جستارهای شاهنامهشناسی و مباحث ادبی. تهران: بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار.
3
امیری، منوچهر. (1357). «کنج و ترنج در بیتی از شاهنامه». یغما، سال 358، شمارهی 4، صص248-250.
4
باقری، مهری. (1370). «کنج یا کنج (توضیح بیتی از شاهنامه)». مجلهی دانشکدهی ادبیات تبریز، سال 34، شمارهی 138 و 139، صص76-87.
5
بسحق اطعمه شیرازی، جمال­الدین. (1382). کلیات. به تصحیح منصور رستگار فسایی، تهران: میراث مکتوب.
6
تتوی، ملاعبدالرشید. (1386). فرهنگ رشیدی. به تصحیح اکبر بهداروند، تهران: سیمای دانش.
7
جلیلیان (ئاکو)، عباس. (1385). فرهنگ باشور (کردی- کردی- فارسی). تهران: پرسمان.
8
جوینی، عزیزالله. (1382). داستان رستم و سهراب. تهران: دانشگاه تهران.
9
خالقی مطلق، جلال. (1389). یادداشت های شاهنامه (بخش یکم). تهران: مرکز دائرهی المعارف بزرگ اسلامی.
10
داراشکوه، محمّد. (1381). سرّ اکبر (ترجمهی اوپانیشاد). به تصحیح و تعلیقات محمّدرضا جلالی نایینی و تارا چند، تهران: علمی.
11
دبیرسیاقی، محمد. (1356). «کنج». یغما، سال 30، شمارهی 354، صص741-745.
12
رستگار فسایی، منصور. (1372). حماسهی رستم و سهراب. تهران: جامی.
13
رودکی، ابوعبدالله جعفر. (1388). دیوان اشعار. به کوشش سعید نفیسی، تهران: نگاه.
14
شاد، محمد پادشاه. (بی تا). فرهنگ آنندراج. ج5. به تصحیح محمّد دبیر سیاقی، تهران: کتابخانهی خیام.
15
فردوسی، ابوالقاسم. (1378). شاهنامه. بر اساس چاپ مسکو (زیر نظری. ا. برتلس)، تهران: ققنوس.
16
قوام فاروقی، ابراهیم. (1386). شرفنامهی منیری. به تصحیح حکیمهی دبیران، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
17
ماهیار نوابی، یحیی. (1355). «واژهای از شاهنامه (کنج)». (در ضمن «مجموعهی مقالات»). به کوشش محمود طاووسی، شیراز: موسسهی آسیایی دانشگاه شیراز. صص355-366.
18
مسعود سعد سلمان، سعیدالدوله. (1318). دیوان. به تصحیح رشید یاسمی، تهران: شرکت کتابفروشی ادب.
19
منصوری، یدالله و حسن زاده، جمیله. (1387). بررسی ریشهشناختی افعال در زبان فارسی. تهران: فرهنگستان زبان و ادب فارسی.
20
منصوری، یدالله و حسنزاده، جمیله. (1384). بررسی ریشهشناختی فعلهای زبان پهلوی. تهران: فرهنگستان زبان و ادب فارسی.
21
مولوی، جلالالدین محمد. (1379). مثنوی. به تصحیح محمّد استعلامی، تهران: سخن.
22
مینوی، مجتبی. (1352). داستان رستم و سهراب. تهران: بنیاد شاهنامهی فردوسی.
23
نظامی گنجوی، الیاس بن یوسف. (1378). اقبالنامه. به تصحیح حسن وحیددستگردی، به کوشش سعید حمیدیان، تهران: قطره.
24
نظامی گنجوی، الیاس بن یوسف. (1378). شرفنامه. به تصحیح حسن وحیددستگردی، به کوشش سعید حمیدیان، تهران: قطره.
25
نظامی گنجوی، الیاس بن یوسف. (1380). لیلی و مجنون. به تصحیح حسن وحیددستگردی، به کوشش سعید حمیدیان، تهران: قطره.
26
یاحقی، محمدجعفر. (1379). بهیننامهی باستان. مشهد: آستان قدس رضوی.
27
ORIGINAL_ARTICLE
اسطوره اژدهاکشی و طرح آن در شاهنامه
شاهنامه اثری است حماسی، متشکّل از عناصر اسطورهای و تاریخی که در قالب روایت داستانی بیان شده است. آمیختگیِ اسطوره و تاریخ در شاهنامه، و تحوّل و دگرگونیِ داستانهای آن تا زمان منظوم شدن بهدست فردوسی، پیچیدگیِ خاصّی به ساختار داستانهای آن، داده است، چنانکه ما احساس میکنیم با مجموعهای از داستانهایی متعدّد و متنوّع روبرو هستیم. امّا در پسِ این تکثّرها و تنوّعهای روساختی، ژرفساختهای مشترکی را میتوان استخراج کرد. اسطورهی اژدهاکشی با گسترهی جهانیاش، یکی از معدود ژرفساختهای موجود در ساختار داستانهای شاهنامه است. در این مقاله، با بررسی شاهنامهی فردوسی، هفده داستان با ژرفساخت اژدهاکشی استخراج شده است. پس از بررسی ساختار رواییِ داستانها، با استفاده از ساختارگرایی استروس، اسطوره- واجهای تشکیلدهندهی ساختار داستانها را استخراج کردهایم. یافتههای این پژوهش نشان میدهد اسطورهی اژدهاکشی در ژرفساخت برخی داستانهای بهظاهر بیارتباط با این اسطوره نیز وجود دارد؛ چون ژرفساخت همهی داستانها مبتنی بر تقابل باروری طبیعت با سترونی است.
https://jba.shirazu.ac.ir/article_474_0463eced13c902a06baa68de0eae92b8.pdf
2013-02-19
147
171
10.22099/jba.2012.474
اسطوره اژدهاکشی
تقابلهای دوگانه
ژرفساخت
شاهنامه
تیمور
مالمیر
1
دانشگاه کردستان
AUTHOR
فردین
حسین پناهی
2
دانشگاه کردستان
LEAD_AUTHOR
احمدی، بابک. (1386). ساختار و تأویل متن. تهران: مرکز.
1
اِرداز، ریچاردو آلفونسو اُرتیز. (1388). اسطورهها و افسانههای سرخپوستان آمریکا. ترجمهی ابوالقاسم اسماعیلپور، تهران: چشمه.
2
استروس، کلود لوی. (1386). نقد ادبی نو(ارغنون 4). ترجمهی بهار مختاریان و فضلالله پاکزاد، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
3
اسکولز، رابرت. (1383). درآمدی بر ساختارگرایی در ادبیات. ترجمهی فرزانه طاهری،تهران: آگه.
4
الیاده، میرچا. (1382). اسطوره، رؤیا، راز. ترجمهی رؤیا منجم، تهران: علم.
5
بهار، مهرداد. (1374). جستاری چند در فرهنگ ایران. تهران: فکر روز.
6
بهار، مهرداد. (1387). پژوهشی در اساطیر ایران. ویراستار: کتایون مزداپور، تهران: آگه.
7
بیرونی، ابوریحان محمّد بن احمد. (1386). آثار الباقیه عن القرون الخالیه. ترجمهی اکبر دانا سرشت، تهران: امیرکبیر.
8
پیاژه، ژان. (1384) ساختارگرایی. ترجمهی رضاعلی اکبرپور، تهران: کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی.
9
خالقی مطلق، جلال.(1372) گل رنجهای کهن: برگزیدهی مقالات دربارهی شاهنامهی فردوسی. بهکوشش علی دهباشی، تهران: مرکز.
10
رستگار فسایی، منصور.(1379) اژدها در اساطیر ایران. تهران: توس.
11
رضایی دشتارژنه، محمود.(1388). «رستم اژدهاکش و درفش اژدهاپیکر». فصلنامهی پژوهشهای ادبی، سال 6، شمارهی 24، صص 53ـ79.
12
سرکاراتی، بهمن. (1378). سایههای شکار شده: گزیده مقالات فارسی. تهران: قطره.
13
فردوسی، ابوالقاسم. (1374). شاهنامه. بهکوشش سعید حمیدیان، تهران: قطره و داد.
14
فردوسی، ابوالقاسم. (1385). شاهنامه. به تصحیح ژول مل، بهکوشش عبدالله اکبریان راد، تهران: الهام.
15
فردوسی، ابوالقاسم. (1386). شاهنامه. به تصحیح جلال خالقی مطلق، تهران: مرکز دایرة المعارف بزرگ اسلامی.
16
فریزر، جیمز جرج. (1386). شاخهی زرّین؛ پژوهشی در جادو و دین. ترجمهی کاظم فیروزمند، تهران: آگاه.
17
قائمی، فرزاد. (1389). «تفسیر انسانشناختی اسطورهی اژدها و بنمایهی تکرارشوندهی اژدهاکشی در اساطیر». جستارهای ادبی، سال 43، شمارهی 171، صص1-26
18
قرشی، امان الله. (1389). آب و کوه در اساطیر هند و ایرانی. تهران: هرمس.
19
کریستنسن، آرتور اِمانوئل. (1383). داستان بهرام چوبین. ترجمهی منیژه احدزادگان آهنی، تهران: طهوری.
20
گزیدهی سرودهای ریگودا: قدیمترین سند زندهی مذهب و جامعهی هندو. (1385). تحقیق و ترجمهی محمّد رضا جلالی نایینی،تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
21
مالمیر، تیمور. (1388). «پایان ناتمام مثنوی». مجلهی زبان و ادب فارسی، سال52، شمارهی 209، صص99-113.
22
مشتاقمهر، رحمان و سجاد آیدنلو. (1386). «...که آن اژدها زشت پتیاره بود(ویژگیها و اشارات مهمّ بنمایهی اژدها و اژدهاکشی در سنّت حماسی ایران)». پژوهشنامهی زبان و ادب فارسی(گوهر گویا)، سال 1، شمارهی2، صص143-169.
23
یشتها. (1377). ترجمه و تفسیر ابراهیم پورداوُد، ج1، تهران: اساطیر.
24