ORIGINAL_ARTICLE
بررسی تحلیلی عشق عذری در لیلی و مجنون مکتبی شیرازی
مکتبی شیرازی از شاعران پایان قرن نهم و اوایل قرن دهم هجری و یکی از معروفترین نظیرهپردازان لیلی و مجنون نظامی است. مشخصة بارز اثر او، چگونگی طرح خصوصیّات عشق عذری در میان برترین مقلّدان نظامی و حتّی خود نظامی است. عشق عذری با توجه به حدیث مشهور پیامبر (ص) سه ویژگی عمده دارد: عشق پاک و عفیف به دور از هرگونه هوای نفسانی 2- مکتوم نهادن راز عشق 3- مرگ عشاق در راه عشق. از دیگر ویژگیهای آن، عبارت است از: شدّت گرفتن عشق با گذشت ایّام، کوشش برای دیدار معشوق حتّی به قیمت از دست دادن جان، وجود عوامل بازدارنده، شدّت شور و عشق عاشقانه، وجود یاریگران، طاعنان و حاسدان، پندناپذیری عشّاق، به جنون کشیدن کار عشق ودر پایان مرگ عاشق و معشوق. علاوه بر موارد ذکر شده، از دیگر خصوصیّات منحصر به فرد روایت مکتبی در مورد عشق عذری: ذاتی بودن این عشق در وجود عاشق و معشوق از آغاز تولّد، تحمّل غیر را نداشتن و در مواردی نزدیک شدن عشق عذری به عشق حقیقی و کیهانی است.
https://jba.shirazu.ac.ir/article_3523_26d516281045538bf8136d96c0e283cb.pdf
2016-08-22
1
26
10.22099/jba.2016.3523
عشق عذری
لیلی
مجنون
مکتبی
حسین
آقاحسینی
h.aghahosaini@gmail.com
1
دانشگاه اصفهان
AUTHOR
آزاده
پوده
m.hemmatiyan@gmail.com
2
دانشگاه اصفهان
LEAD_AUTHOR
آقاحسینی، حسین. (1378). نقد و بررسی فرزانگی و دیوانگی در آثار بزرگان ادب فارسی. رسالهی دکتری دانشگاه تهران.
1
افلاطون. (1374). چهار رساله (منون، فدروس، ته تتوس، هیپیاس بزرگ). ترجمهی محمود صناعی، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
2
ــــــــ (1357). دوره کامل آثار افلاطون. ج 5 (فایدروس)، ترجمهی محمدحسن لطفی، ترجمه از متون آلمانی و فرانسه، تهران: خوارزمی.
3
ابن­داود اصفهانی، ابوبکر محمّد. (1406ه.ق و1985م). الزهره. حققه و قدّم له و علّق علیه ابراهیم السامرایی، الاردن: مکتبه المنار.
4
اصفهانی، ابوالفرج. (1407ه.ق و 1986م). الاغانی. شرحه و کتب علیه هوامشه عبدالله علی مهنّا، بیروت: دارالفکر.
5
تابنده گنابادی، سلطان حسینی. (1327). فلسفهی فلوطین. تهران: چاپخانهی دانشگاه.
6
دستگردی، وحید. (1318). گنجینهی گنجوی یا دفتر هفتم حکیم نظامی گنجوی، سخن­سالار شعرای عراق. تهران: موسسه مطبوعات علمی.
7
دهخدا، علی­اکبر. (1377). لغت­نامه. زیر نظر محمد معین و سیدجعفر شهیدی، تهران: دانشگاه تهران.
8
ستاری، جلال. (1354). پیوند عشق میان شرق و غرب. تهران: وزارت فرهنگ و هنر.
9
ــــــــــــــ (1366). حالات عشق مجنون. تهران: توس.
10
صادقی­گیوی، مریم. (1381). سیمای دو عاشق لیلی و مجنون از دیدگاه نظامی گنجوی و عبدالرحمان جامی. تهران: سایه.
11
صفا، ذبیح­الله. (1373). تاریخ ادبیات در ایران. ج4، تهران: فردوسی.
12
صفوی، سام­میرزا. (1314). تحفه سامی. تهران: ارمغان.
13
عشق­پور، مجتبی. (1361). تحقیق در مثنوی لیلی و مجنون نظامی. تهران: دهخدا.
14
عطار، فریدالدین. (1346). تذکره الاولیا. بررسی، تصحیح متن، توضیحات و فهارس از محمد استعلامی، تهران: کتابخانه زوار.
15
کراچکوفسکی، ا.ا. (1373). لیلی و مجنون، پژوهشی در ریشه­های تاریخی و اجتماعی داستان. ترجمهی کامل احمدنژاد، تهران: زّوار.
16
مدی، ارژنگ. (1371). عشق در ادب فارسی از آغاز تا قرن ششم. تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
17
مسعودی، ابوالحسن علی بن حسین. (1365). مروجالذهب. ج2، ترجمهی ابوالقاسم پاینده، تهران: علمی و فرهنگی.
18
مکتبی شیرازی (1373). لیلی و مجنون. پیش­گفتار و تصحیح جوره­بیک نذری، تهران: مرکز مطالعات ایرانی.
19
اختیاری، زهرا. (1389). «لیلی و مجنون قاسمی گنابادی و مقایسه با لیلی و مجنون­های برجستهی سدهی نهم». جستارهای ادبی، سال 43، شماره 171، صص169-203.
20
پورجوادی، نصـرالله. (1370). «بادهی عشق (3)/ سیـر تحـوّلات معنـای عشق (عشق حقیقـی، عشق مجـازی)». نشر دانش، سال 12، شماره68، صص 6-15.
21
دُرپر، مریم و یاحقی، محمّدجعفر. (1389). «تحلیل روابط شخصیّت­ها در منظومهی لیلی و مجنون». بوستان ادب، سال 2،دوره 2، شماره 3، پیاپی، 1/59، صص65-90.
22
رحیمیان، سعید. (1370). «عشق حقیقی و عشق مجازی». کیهان اندیشه، سال 6، شماره37، صص100-111.
23
غلامحسیـن­زاده، غلامحسین. (1390). «بررسـی تطبیقی مضامیـن عاشقانـهی داستـان ورقه و گلشاه با اصل روایت عـربی». پژوهش­های زبان و ادبیات تطبیقی، سال 2، دوره 2، شماره 1، صص43-69.
24
نجاریان، محمدرضا. (1386). «چهار روایت از عشق مجنون لیلی». ادب و زبان کرمان، سال 15، شماره22 (پیاپی19)، صص 259-289.
25
نصیری، علی. (1386). «عشق مجازی و رابطهی آن با عشق حقیقـی از دید عـرفان اسلامی». کتـاب نقد، سال 10، شماره 43، صص57-88.
26
یاسمی، رشید. (1304). «لیلی و مجنون مکتبی»، تقلید ادبی، ایرانشهر، سال 3، شماره7، صص 482-489.
27
ORIGINAL_ARTICLE
غیبت بهرام گور (بررسی مضمونی حماسی- اساطیری در روایاتِ پایانِ زندگیِ بهرام پنجم ساسانی)
این مضمون که کسی به غار، چاه، گودال، قبر، زیر زمین و... می رود و در آنجا عروج می کند و غایب می شود یا زندگانی ابدی می یابد و تا رستاخیز زنده می ماند/ می خوابد تا در آخرالزمان ظاهر شود، نمونه های مختلفی در روایات حماسی- اساطیری، آیینی- اعتقادی و تاریخی دارد. بهرام پنجم ساسانی (ملقّب به بهرام گور) هم- که ظاهراً به مرگ طبیعی درگذشته- در داستانهای متعدّدِ پایانِ کارش در غار یا گنبدی ناپدید می شود و یا به چاه و مرداب یا شوره زار می افتد و پیکرش را نمی یابند. احتمالاً این روایات نیز مبتنی بر بن مایۀ مذکور است و ایرانیان که می پنداشتند بهرام گور پس از اتمامِ شهریاریِ دادگرانه اش غایب شده و زنده به آسمان رفته است تا در روز رستاخیز باز گردد و برای پیروزیِ فرجامینِ نیکی بستیزد، افسانه هایی پرداخته اند که در آنها بهرام همچون کیخسرو و دیگر همتایانِ منجی و جاویدانش در غار یا چاه ناپدید می شود. شاید تصوّرِ چنین سرنوشتِ داستانی و آیینی برای او به دو دلیل بوده است. نخست تبدیلِ شخصیّتِ تاریخیِ بهرام گور به شاه- پهلوانی حماسی- اساطیری و محبوب در روایات و معتقدات ایرانیان که هم دلیر بوده است و هم رعیّت پرور و دیگر، هم نامیِ او با یکی از نجات بخشانِ رستاخیزیِ زرتشتی یعنی بهرام ورجاوند و جابه جاییِ برخی خویشکاری هایِ بهرام های نامدار در سنّتِ داستانی و تاریخیِ ایران که موجبِ انتقالِ نقشِ آخرالزمانیِ بهرام ورجاوند به بهرام گور شده است.
https://jba.shirazu.ac.ir/article_3537_4db560fbdacb47cd7a6be63030e64ffc.pdf
2016-08-22
27
60
10.22099/jba.2016.3537
بهرام گور
غار
چاه
غیبت
جاودانگی
منجیِ آخرالزمانی
سجاد
آیدنلو
aydenloo@gmail.com
1
دانشگاه پیام نور ارومیه
LEAD_AUTHOR
آتشی، منوچهر. (1390). مجموعه اشعار. تهران: نگاه.
1
آیدنلو، سجّاد. (1388). «نکتههایی از روایات پایان کار ضحّاک». کاوشنامهی زبان و
2
ادبیّات فارسی، سال 10، شماره 18، صص9- 48.
3
آیوازیان، ماریا (ترزیان). (1391). اشتراکات اساطیری و باورها در منابع ایرانی و ارمنی. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
4
ابن الاثیر، ابوالحسن. (1407). الکامل فی التاریخ. تحقیق ابیالفدا عبدالله القاضی، بیروت: دارالکتب العلمیه.
5
ابن بلخی، . (1385). فارسنامه. تصحیح گای لیسترانج و رینولد آلن نیسکلسون، تهران: اساطیر.
6
ابن خلدون، ابوزید عبدالرحمان. (1383). العبر: تاریخ ابن خلدون. ترجمهی عبدالمحمّد آیتی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
7
ابن ندیم، محمّد بن اسحاق. (1381). الفهرست. ترجمهی محمّدرضا تجدّد، تهران: اساطیر، با همکاری مرکز بینالمللی گفتوگوی تمدّنها.
8
اصفهانی، علی بن حفص. (1382). تحفهالملوک. تصحیح علیاکبر احمدی دارانی، تهران: میراث مکتوب.
9
اعتمادالسلطنه، محمّدحسنخان. (1368). مراۃ البلدان. به کوشش عبدالحسین نوایی و میرهاشم محدّث، تهران: دانشگاه تهران.
10
الیاده، میرچا. (1376). رساله در تاریخ ادیان. ترجمهی جلال ستّاری، تهران: سروش.
11
امیری هروی، جلال الدین یوسف . (1393). دیوان. تصحیح امید سروری وعبّاسبگ جانی، تهران: بنیاد فرهنگی شکوهی.
12
انجوی، سیّد ابوالقاسم. (1369). فردوسینامه. تهران: علمی.
13
انوشه، حسن. (1391). «جمکران». دایرهالمعارف تشیّع، ج5، تهران: حکمت، صص441 و442.
14
اویسی، جواد. (1392). «کوه مزدا (کوه خواجه) در دین مزدیسنا». پژوهشهای ایرانشناسی، ج12، به کوشش ایرج افشار و کریم اصفهانیان، تهران: بنیاد موقوفات محمود افشار، صص140- 247.
15
بردسیری کرمانی، میرزا عبدالحسین خان. (1389). آیینهی سکندری. به اهتمام علیاصغر حقدار، تهران: چشمه.
16
بری، مایکل. (1385). تفسیر مایکل بری بر هفتپیکر نظامی. ترجمهی جلال علوینیا، تهران: نی.
17
بلعمی، ابوعلی محمّد. (1385). تاریخ بلعمی. تصحیح محمّدتقی بهار، به کوشش محمّد پروین گنابادی، تهران: زوّار.
18
بناکتی، فخرالدین. (1378). تاریخ بناکتی. به کوشش جعفر شعار، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
19
بورلند، سی.ای.(1387). اسطورههای حیات و مرگ. ترجمهی رقیّه بهزادی، تهران: علم.
20
بویل، جان اندرو. (1385). «صخرهی زاغ: یک غار مهری در فولکلور ارمنی». دین مهر در جهان باستان، ترجمهی مرتضی ثاقبفر، تهران: توس، صص89- 103.
21
بیضاوی، قاضی ناصرالدین. (1382). نظام التواریخ. به کوشش میرهاشم محدّث، تهران: بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار.
22
تفضلی، احمد. (1376). تاریخ ادبیّات ایران پیش از اسلام. به کوشش ژاله آموزگار، تهران: سخن.
23
ثعالبی، ابومنصور. (1900). غرر اخبار ملوک الفرس و سیرهم. به کوشش ه. زتنبرگ، پاریس.
24
جعفری قنواتی، محمّد. (1393). «بهرام گور». دانشنامهی فرهنگ مردم ایران. ج2، تهران: مرکز دایرهالمعارف بزرگ اسلامی ، صص260- 263.
25
حاجمنوچهری، فرامرز. (1385). «اصحاب کهف». دایره المعارف بزرگ اسلامی، ج9، تهران: مرکز دایره المعارف بزرگ اسلامی، صص140- 145.
26
حافظ، شمسالدین محمّد. (1387). دیوان. تصحیح محمد قزوینی و قاسم غنی، تهران: اساطیر.
27
حبیب خراسانی، حاجمیرزا. (1388). دیوان. به کوشش علی حبیب، تهران: زوّار.
28
حسینی قزوینی، شرف الدین فضلالله. (1383). المعجم فی آثار ملوک العجم. به کوشش احمد فتوحینسب، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
29
حسینی منشی، محمّد میرک بن مسعود. (1385). ریاض الفردوس خانی. تصحیح ایرج افشار و فرشته صرّافان، تهران: بنیاد موقوفات محمود افشار.
30
حماسهی جاوید دلاوران ساسون. (1347). به نثر فارسی از گیورگیس آقاسی و آلکساندر پادماگریان، تهران: پیک.
31
خالقی مطلق، جلال. (1386). «از شاهنامه تا خداینامه: جستاری دربارهی مآخذ مستقیم و غیرمستقیم شاهنامه (با یک پیوست: فهرست برخی متون ازدسترفته به زبان پهلوی)». نامهی ایران باستان، سال7، شماره1 و 2، (پیاپی 13 و14)، صص3- 119.
32
خطیبی، ابوالفضل. (1390). «گرشاسپ». فردوسی و شاهنامهسرایی، تهران: فرهنگستان زبان و ادب فارسی، صص399- 422.
33
خواندمیر. (1372). مآثر الملوک. تصحیح میرهاشم محدّث، تهران: رسا.
34
خیّام، ابوالفتح عمر. (1373). رباعیّات. تصحیح و تحشیهی محمّدعلی فروغی و قاسم غنی، تهران: اساطیر.
35
دریایی، تورج. (1393). شاهنشاهی ایران، پیروزی عربها و فرجامشناختی زرتشتی. ترجمهی شهرام جلیلیان، تهران: توس.
36
دهلوی.، امیرخسرو. (1362). خمسه. تصحیح امیراحمد اشرفی، تهران: شقایق.
37
دینوری، ابوحنیفه. (1368). اخبار الطوال. تحقیق و تصحیح عبدالمنعم عامر و جمالالدین شیال، قم: منشورات الرضی.
38
ــــــــــــــــــــــــــــــ. (1384). اخبار الطوال. ترجمهی محمود مهدوی دامغانی، تهران: نی.
39
ذکاوتی، علیرضا. (1381). «سردابیه». دایرهالمعارف تشیّع، ج9، تهران: شهید سعید محبّی، ص140.
40
ذوالفقاری، حسن. (1389). فرهنگ جامع ضرب المثلهای فارسی. تهران: معین.
41
راشد محصّل، محمّدتقی. (1381). نجاتبخشی در ادیان. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
42
رضی، هاشم. (1381). دانشنامهی ایران باستان. تهران: سخن.
43
روزنبرگ، دونا. (1379). اساطیر جهان (داستانها و حماسهها). ترجمهی عبدالحسین شریفیان، تهران: اساطیر.
44
روایت پهلوی. (1390). گزارش مهشید میرفخرایی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
45
زجّاجی،. (1383). همایوننامه. تصحیح علی پیرنیا، تهران: فرهنگستان زبان و ادب فارسی، نیمه دوم.
46
زرینکوب، روزبه. (1383). «بهرام گور». دایره المعارف بزرگ اسلامی، ج13، تهران: مرکز دایره المعارف بزرگ اسلامی، صص151- 153.
47
زرینکوب، عبدالحسین. (1382). تاریخ مردم ایران. تهران: امیرکبیر.
48
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ. (1383). پیر گنجه در جستوجوی ناکجاآباد. تهران: سخن.
49
زند بهمنیسن. (1370). تصحیح و توضیح محمّدتقی راشد محصّل، تهران: موسّسهی مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
50
زیدری نسوی، شهابالدین محمّد خرندزی. (1381). نفثه المصدور. تصحیح و توضیح امیرحسین یزدگردی، تهران: توس.
51
ستّاری، جلال. (1386). پیوندهای ایرانی و اسلامیِ اسطورهی پارزیفال. تهران: ثالث.
52
ــــــــــــــــــــــ. (1388). پژوهشی در قصّهی اصحاب کهف (داستان هفتخفتگان). تهران: مرکز.
53
سجّادی، احمد. (1391). «غارهای اَنجُدان». دایره المعارف تشیّع، ج12، تهران: حکمت، صص13 و14.
54
سرکاراتی، بهمن. (1378 الف). «بازشناسی بقایای افسانهی گرشاسب در منظومههای حماسی ایران». سایههای شکار شده، تهران: قطره، صص251- 286.
55
ـــــــــــــــــــــــــ. (1378 ب). «پهلوان اژدرکش در اساطیر و حماسهی ایران». سایههای شکارشده، تهران: قطره، صص237- 249.
56
شاپور شهبازی، علیرضا. (1389). تاریخ ساسانیان (ترجمهی بخش ساسانیان از کتاب تاریخ طبری و مقایسهی آن با تاریخ بلعمی). تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
57
شبانکارهای، محمّد بن علی. (1381). مجمع الانساب. تصحیح میرهاشم محدّث، تهران: امیرکبیر.
58
شفرد، راونا و راپرت. (1393). 1000 نماد (در هنر و اسطوره، شکل به چه معناست؟). ترجمهی آزاده بیداربخت و نسترن لواسانی، تهران: نی.
59
شکوهی، فریبا. (1386). «بهرام ورجاوند». دانشنامهی زبان و ادب فارسی، ج2، به سرپرستی اسماعیل سعادت، تهران: فرهنگستان زبان و ادب فارسی، صص77 و78.
60
شکوهی، یلدا. (1388). «زند وهمنیسن» دانشنامهی زبان و ادب فارسی، ج3، به سرپرستی اسماعیل سعادت، تهران: فرهنگستان زبان وادب فارسی،صص541- 544.
61
شوالیه، ژان و گربران، آلن. (1385). فرهنگ نمادها. ج4، ترجمهی سودابه فضایلی، تهران: جیحون.
62
شیروانی، زین العابدین. (1361). ریاض السیاحه. به کوشش حسین بدرالدین و اصغر حامد ربّانی، تهران: سعدی.
63
صائب، محمّدعلی. (1387). دیوان. به کوشش محمّد قهرمان، تهران: علمی و فرهنگی.
64
الطبری، ابوجعفر محمّد بن جریر. (1881- 1879). تاریخ الرسل و الملوک. به کوشش دخویه، لیدن.
65
_________. (1374). تاریخنامهی طبری. گردانیدهی منسوب به بلعمی، تصحیح محمّد روشن، تهران: سروش.
66
طرطوسی، ابوطاهر. (1380). ابومسلمنامه. به اهتمام حسین اسماعیلی، تهران: معین، قطره و انجمن ایرانشناسی فرانسه.
67
عارف قزوینی، ابوالقاسم. (1389). دیوان. به کوشش مهدی نورمحمّدی، تهران: سخن.
68
عبدیبیگ شیرازی. (1974). هفتاختر. به کوشش ابوالفضل هاشم اوغلی رحیموف، مسکو: اداره انتشارات دانش.
69
عطّار، فریدالدین. (1387). الهینامه. تصحیح محمّدرضا شفیعی کدکنی، تهران: سخن.
70
ــــــــــــــــــــــــــ. (1390). منطق الطیر. تصحیح محمود عابدی و تقی پورنامداریان، تهران: سمت.
71
عهد جدید (بر اساس کتاب مقدّس اورشلیم). (1387). ترجمهی پیروز سیّار، تهران: نی.
72
فردوسی، ابوالقاسم. (1386). شاهنامه. تصحیح جلال خالقی مطلق، دفتر ششم با همکاری محمود امیدسالار و دفتر هفتم با همکاری ابوالفضل خطیبی، تهران: مرکز دایره المعارف بزرگ اسلامی.
73
فرنبغ دادگی. (1369). بندهش. گزارش مهرداد بهار، تهران: توس.
74
قائم مقام فراهانی، میرزاابوالقاسم. (1366). دیوان اشعار. تصحیح و تحشیهی بدرالدین یغمایی، تهران: شرق.
75
قنبری عدیوی، عبّاس. (1393). «پیر غار». دانشنامهی فرهنگ مردم ایران، ج2، تهران: مرکز دایرهالمعارف بزرگ اسلامی، صص497- 499.
76
کاتب یزدی، احمد بن حسین. (1386). تاریخ جدید یزد. به کوشش ایرج افشار، تهران: امیرکبیر.
77
کتاب مقدّس (عهد عتیق و عهد جدید). (1383). ترجمهی فاضلخان همدانی، ویلیام گرن و هنری مُرتِن، تهران: اساطیر.
78
کریستنسن، آرتور. (1384). ایران در زمان ساسانیان. ترجمهی رشید یاسمی، ویراستاری حسن رضایی باغبیدی، تهران: صدای معاصر.
79
ــــــــــــــــــــــــــــــ. (1387). کیانیان. ترجمهی ذبیحالله صفا، تهران: علمی و فرهنگی.
80
کمونی قزوینی، زکریّا بن محمّد .(1390). عجایب المخلوقات و غرایب الموجودات. به کوشش یوسفبیگ باباپور و مسعود غلامیّه، قم: مجمع ذخایر اسلامی.
81
کوپر، جی. سی. (1390). فرهنگ نمادهای آیینی. ترجمهی رقیّه بهزادی، تهران: علمی.
82
گرانت، مایکل و هیزل، جان. (1384). فرهنگ اساطیر کلاسیک (یونان و روم). ترجمهی رضا رضایی، تهران: ماهی.
83
گردیزی، ابوسعید عبدالحی. (1384). زین الاخبار. به اهتمام رحیم رضازاده ملک، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
84
لسترنج، گای. (1377). جغرافیای تاریخیِ سرزمینهای خلافت شرقی. ترجمهی محمود عرفان، تهران: علمی و فرهنگی.
85
لوفلر- دلاشو، م. (1386). زبان رمزی قصّههای پریوار. ترجمهی جلال ستّاری، تهران: توس.
86
متنهای پهلوی. (1382). گردآوری جاماسب جی دستور منوچهر جی جاماسب آسانا، پژوهش سعید عریان، تهران: سازمان میراث فرهنگی.
87
مجمل التواریخ و القصص. (1383). تصحیح محمدتقی بهار، تهران: دنیای کتاب.
88
محجوب، محمّدجعفر .(1361). «گور بهرام گور». ایراننامه، سال اول، شماره 2، صص147- 163.
89
ــــــــــــــــــــــــــــــ. (1382). «داستان عوامانهی هفتپیکر بهرام گور». ادبیّات عامیانهی ایران، به کوشش حسن ذوالفقاری، تهران: چشمه، صص739- 765.
90
مدبّری، محمود. (1368). «بهرام گور و رباط زبیده در سفرنامهی ناصرخسرو». چیستا، سال 7، شماره 62، صص215- 218.
91
مستوفی، حمدالله. (1364). تاریخ گزیده. به اهتمام عبدالحسین نوایی، تهران: امیرکبیر.
92
ــــــــــــــــــــــــــ. (1381). نزهت القلوب. تصحیح محمّد دبیرسیاقی، قزوین: حدیث امروز.
93
مستوفی بافقی، محمّد مفید. (1385). جامع مفیدی. به کوشش ایرج افشار، تهران: بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار.
94
مسعودی، علی بن حسین. (1970). مروج الذهب و معادن الجواهر. باعتنا الاستاذین باربیه دمینار و پاوه دکورتل، تهران: موسّسه مطبوعاتی اسماعیلیان.
95
مسکویه الرازی، ابوعلی. (1366). تجاربالامم. حقّقه و قدّم له الدکتور ابوالقاسم امامی، طهران: دار سروش للطباعه و النشر.
96
معصومی، بهرام. (1382). «شاهنامه در قفقاز». دانشنامهی ادب فارسی، ج5، به سرپرستی حسن انوشه، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، صص306- 320.
97
منهاج سراج. (1342). طبقات ناصری. تصحیح عبدالحی حبیبی، کابل: پوهنی مطبعه.
98
میرخواند. (1380). تاریخ روضهالصفا. تصحیح و تحشیهی جمشید کیانفر، تهران: اساطیر.
99
میرزایی، محمّد. (1387). «بهرام گور و گور بهرام گور در اقلید». حافظ، شماره 53، مرداد ماه، صص16- 18.
100
میرعابدینی، سیّدابوطالب و صدیقیان، مهیندخت. (1386). فرهنگ اساطیری- حماسی ایران. ج2، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
101
مینوی خرد. (1385). ترجمهی احمد تفضّلی، تهران: توس.
102
ناصرخسرو، ابومعین حمیدالدین. (1372). سفرنامه. به کوشش نادر وزینپور، تهران: شرکت سهامی کتابهای جیبی با همکاری انتشارات امیرکبیر.
103
نرمافزار تاریخ ایران اسلامی «متن 276 کتاب». قم: مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
104
نرمافزار تراث 2، «متن 283 کتاب». قم: مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
105
نرمافزار جغرافیای جهان اسلام 2، (متن 414 کتاب). قم: مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
106
نرمافزار دُرج 4، «بزرگترین کتابخانهی الکترونیک شعر و ادب فارسی، 236 اثر نظم و نثر ادبی». (1390). تهران: موسّسهی فرهنگی مهر ارقام ایرانیان.
107
نرمافزار عرفان 3، «متن 805 کتاب». قم: مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
108
نظامی، نظامالدین. (1387). خمسه. (بر اساس چاپ مسکو- باکو)، تهران: هرمس.
109
نولدکه، تئودور. (1378). تاریخ ایرانیان و عربها در زمان ساسانیان. ترجمهی عبّاس زریاب خویی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
110
نهایه الارب فی تاریخ الفرس و العرب. (1374). تصحیح محمّدتقی دانشپژوه، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
111
واعظ هروی، عطاالله بن حسام. (1384). مختارنامه. ویراستاری علیرضا سیفالدینی، تهران: ققنوس.
112
ورمازرن، مارتن. (1375). آیین میترا. ترجمهی بزرگ نادرزاد، تهران: چشمه.
113
هاتفی خرجردی، عبدالله بن محمّد. (1392). هفتمنظر. تصحیح حسن ذوالفقاری وسیاوش مرشدی، تهران: رشدآوران.
114
یعقوبی، ابن واضح. (1362). تاریخ یعقوبی. ترجمهی محمّدابراهیم آیتی، تهران: علمی و فرهنگی.
115
Abrahanian, Levon .(2006). “Hero Chained in a Mountain: On the Semantic and Landscape Transformation of Proto- Caucasian Myth“. Aramazd (Armanian Journal of Near Esatern Studies), vol. 1, pp. 221- 298.
116
Algar, Hamid .(1993). “Dajjâl“. Encyclopedia Iranica, edited by Ehsan Yarshater, New York: Vol. 6, pp. 603- 606.
117
Coleman, J.A. (2007). The Dictionary of Mythology. London: Arcturs.
118
Dixon- Kennedy, Mike. (1998). Encyclopedia of Russian & Slavic Myth and Legend. California: Santa Barbara.
119
Hanaway, W.L. (1989). “Bahrām V Gōr in Persian Legend and Literature“. Iranica, vol. 3, p. 519.
120
Jones, Alison .(1995). Larousse Dictionary of World Folklore. Britian: Larousse plc.
121
Klima, O .(1989).“Bahrām V Gōr“. Iranica, vol. 3, pp.518- 519.
122
Russell, J. (1989). “Armanian Aždahāk“. Iranica, vol. 3, pp. 204- 205.
123
Shapur Shahbazi, A.(1989). “Bahrām VI Čōbin“. Iranica, vol. 3, pp. 519- 522.
124
Shapur Shahbazi, A .(2004). ((Hārut and Mārut)), Iranica, vol. 12, pp. 20- 22.
125
The Zand Î Wahman Yasn .(1995). Carlo . G. Cereti, Roma: Is. M.E.O.
126
Thompson, S .(1955- 1958). Motif- Index of Folk- Literature, Bloomington: India University Press.
127
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی تداوم زمان در منظومۀ آرش کمانگیر
منظومۀ آرش کمانگیر، یکی از شاهکارهای برجسته در حوزۀ منظومههای روایی است. سیاوش کسرایی با به کارگیری شگردهای زمان روایی، اسطورۀ آرش را در حوزۀ ادب معاصر تا ابد زنده نگه داشت. این جستار با بررسی تداوم زمان در این منظومه و انواع شگردهای روایی در بخش تداوم که دربرگیرندۀ حذف، درنگ، چکیده و صحنه میشود، بر اساس نظریۀ ژرار ژنت پرداخته و در نهایت از دادههای به دست آمده، نتیجهگیری شده است. در این منظومه، بیش از همه از شگرد حذف، استفاده شده است. پانزده مورد حذف در کلّ منظومه، بیانگر اهمیّت و عدم اهمیّت برخی رویدادها نسبت به دیگری است. همچنین این عامل بیانگر صدا، انگیزه و محرّک اصلی راوی آن است. بیشترین شگرد روایی تداوم از آن حذف است امّا از هشت مورد توصیف، پنج مورد چکیده و صحنه نیز بهره گرفته شده است. هر چند که بسامد حذف از توصیف بیشتر است امّا در نهایت اعمال توصیفات ایستا و مقتدرانه بر حذفها و چکیدهها میچربد. دو شگرد حذف و چکیده با ابزار دیگری تحت عنوان ایجاز با یکدیگر خلط شده و سبب شتاب مثبت در رویدادهای بیاهمیّت یا کماهمیّت روایت شدهاند. توصیفات اغلب برای آشناسازی خواننده با فضا و صحنه است. هر چه توصیف یک رویداد طولانیتر است، نشاندهندۀ اهمیّت آن رویداد در پیکرۀ کلّ روایت است. اهمیّت سرعت/پویایی رویدادها سبب تمرکز ما بر برخی رویدادها میشود و بیاهمیّتی نسبت به برخی رویدادها. بسامد مکرّر و توصیفات در نهایت سبب بخشیدن شتاب منفی به روایت شدهاند.
https://jba.shirazu.ac.ir/article_3526_b462834dc83c36a6fa060ad59ab2ea71.pdf
2016-08-22
61
82
10.22099/jba.2016.3526
آرش کمانگیر
تداوم
حذف
روایت
زمان
خدابخش
اسداللهی
kh.asadollahi50@gmail.com
1
دانشگاه محقق اردبیلی
LEAD_AUTHOR
بنت الهدی
خرم آبادی
hoda_khoramabadi@yahoo.com
2
دانشجوی دکتری تخصصی
AUTHOR
بیژن
ظهیری ناو
zahirinav@yahoo.com
3
عضو هیئت علمی
AUTHOR
اخوّت، احمد. (1371). دستور زبان داستان. اصفهان: فردا.
1
اسکولز، رابرت. (1379). درآمدی بر ساختارگرایی در ادبیّات. ترجمهی فرزانه طاهری، تهران: آگه.
2
پرینس، جرالد. (1391). روایت­شناسی (شکل و کارکرد روایت). ترجمهی محمّد شهبا، تهران: مینوی خرد.
3
تایسن، لوئیس. (1387). نظریه­های نقد ادبی معاصر. ترجمهی مازیار حسین­زاده و فاطمه حسینی، ویرایش حسین پاینده، تهران: نگاه امروز؛ حکایت قلم نوین.
4
ریکور، پل. (1383). زمان و حکایت (کتاب دوم؛ پیکربندی زمان در حکایت داستانی). ترجمهی مهشید نونهالی، تهران: گام نو.
5
ریمون کنان، شلومیت. (1387). روایت داستانی: بوطیقای معاصر. ترجمهی ابوالفضل حرّی، تهران: نیلوفر.
6
ژنت، ژرار. (1384). «حکایت قصوی و حکایت واقعی». ترجمهی انوشیروان گنجیپور، مجلّهی زیبا­شناخت، شماره 12، صص 75-96.
7
صافی پیرلوجه، حسین. (1392). «تبیین مرزشکنی در داستان­های نوین فارسی». مجلّهی زبان­شناخت، سال 4، شماره1، 59-83.
8
کسرایی، سیاوش. (1383). گزینهی اشعار. تهران: مروارید.
9
گیلمت، لوسی (1395). «روایت شناسی ژرار ژنت»، ترجمهی محمّدعلی مسعودی، سایت مدّ و مه.
10
مارتین، والاس. (1391). نظریه­های روایت. ترجمهی محمّد شهبا، تهران: هرمس.
11
نیکوبخت، ناصر؛ طاهری قدرت­الله و مددیان پاک، طاهره. (1387). «بررسی عنصر زمان در منظومه­های روایی معاصر». مجلّهی علوم انسانی دانشگاه الزهرا، دورهی 52، شماره 74، صص 203- 224.
12
هارلند، ریچارد. (1381). درآمدیتاریخیبرنظریهیادبیازافلاطونتابارت. ترجمهی علی معصومی، ناهید اسلامی و غلامرضا امامی؛زیر نظر شاپور جورکش، تهران: چشمه.
13
Genette, Gerard. )1972). Figures III. Paris: Seuil. P. 128.
14
Genette , Gerard .(2000). Order in Narrative in Narrative Reader.Martin Macquillan. London and New York: Routledge.
15
Genette, Gerard and else. (1990). Fictional Narrative; Factual Narrative. Poetics Today, Vol. 11; No. 4; Narratologhy Revisited II; pp. 755-774; Duke University Press.
16
ORIGINAL_ARTICLE
معانی القایی شعر «نشانی» بر پایهی همنشینی نشانهها
چکیده:شـعر نشـانی، یکی از اشعار سهراب سپهری است که منتـقدان بیـش از هر شعر دیگر وی به آن توجه داشتهاند؛ اما علیرغم تعدد نقدهای نوشتهشده، خواننده به تفسیر قانعکنندهای از این شعر دست نمییابد. هدف از نوشتن این مقاله، نقد و بررسی شعر نشانی برای دستیافتن به تفسیری است که مبتنی بر کلیت انداموار اثر باشد. نگارندگان با اتکا بر متن شعر سعـی دارند با استفاده از روش تحلیل گفتمان و بر اسـاس رابطهی همنشینی نشانه-ها از این شعر خوانشی دیگر ارائه کنند. بدین منظور از میان نشانههای شعر، نشانههای کلیدیتر برگزیدهشده و پیوند آنها با سایر نشانههای شعر در محور افقی بررسی گردیده است.در نقد حاضر تفسیری روشن از شعر نشانی ارائه گردیده است؛ بررسـی شعر نشان میدهد این اثر دارای بنمایهای فلسفی و روانکاوی است. حرکت سوار به روزگار پیشابلوغی(بلوغ) و پیشازبانی(خشخش) نشان میدهد شناخت سپهری از انسان و جهان با نگاه فلسفی و روانکاوی فروید و لکان شباهت دارد. تعبیر «شاخهی نوری که به لب داشت»، القاکننده-ی زبان است که در تعبیرات لکان در رشد روانی سوژه، مبین «امر نمادین» در رشد کودک است. «بلـوغ»، که با «نام پدر» در تعبیـرات لکان منطبق است، در کنار «کودک» نظریهی فاز آینهی لکان را تداعی میکند. همچنین، همین موارد و واژهی «اساطیر» که به نوعی به انسان تاریخی و یا ناخودآگاه جمعی انسان ارتباط دارد، راه را بر نقد این شعر از منظر روانکاوی فروید و یونگ نیز باز میکند.
https://jba.shirazu.ac.ir/article_3568_bdffcd2fcf0c489f567b511e1b9c2077.pdf
2016-08-22
85
106
10.22099/jba.2016.3568
"سهراب سپهری"
"همنشینی"
"طبیعت پیشازبانی"
"زبان"
"مدرن"
سعید
حسام پور
shessampour@yahoo.com
1
دانشگاه شیراز
AUTHOR
عبدالرضا
سعیدی
reza.saeedi84@gmail.com
2
دانشگاه آزاد اسلامی واحد لامرد
LEAD_AUTHOR
احمدی، بابک. (1371). از نشانه­های تصویری تا متن. تهران: مرکز.
1
براهنی، رضا. (1380). طلا در مس. تهران: زریاب.
2
پاینده، حسین. (1388). نقد ادبی و دموکراسی. تهران: نیلوفر.
3
حق­شناس، علی­محمد و لطیف عطاری. (1386). «نشانه­شناسی شعر». مجله­ی دانشکدهی ادبیات دانشگاه تهران، شماره­ی 183، صص 45-19.
4
لیدر، داریان و جودی گروزر.(1387). لاکان. ترجمه­ی محمدرضا پرهیزگار، تهران: نظر.
5
دینه­سن، آنه­ماری. (1380). درآمدی بر نشانه­شناسی. برگردان مظفر قهرمان، آبادان: پرسش.
6
رازق­پور، مرتضی. (1389). «رمان اجتماعی و جست و جوی تباه ارزشها». فصل­نامه­ی اندیشه­های ادبی، دوره­ی جدید، سال 2، شماره­ی 3، صص 183-202.
7
سپهری، سهراب. (1378). هشت کتاب. تهران: کتاب­خانه­ی طهوری.
8
سپهری، پریدخت. (1376). سهراب مرغ مهاجر. تهران: کتاب­خانه­ی طهوری.
9
سجودی، فرزان. (1377). «درآمدی بر نشانه­شناسی». فصل­نامه­ی فارابی، شماره­ی 30. صص241-212.
10
سجودی، فرزان. (1388). نشانه­شناسی: نظریه و عمل. تهران: علم.
11
سرلو، خوان ادواردو. (1389). فرهنگ نمادها. تهران: دستان.
12
شاملو، احمد. (1385). مجموعه­ی آثار. ج1، تهران: نگاه.
13
شریفیان، مهدی. (1385). «نقد عرفانی شعر نشانی سهراب سپهری». فصل­نامه­ی علمی – پژوهشی علوم انسانی دانشگاه الزهرا، سال 16 و 17، شماره­ی 61 و 62، زمستان 1385 و بهار 1386. صص 181-157.
14
شمیسا، سیروس. (1382). نگاهی به سپهری. تهران: صدای معاصر.
15
ضیمران، محمد. (1385). «امبرتو اکو و نشانه­شناسی». بخارا، شماره­ی 52، صص217-226.
16
قائمی­نیا، علیرضا. (1385). «نشانه­شناسی و فلسفه­ی زبان». فصل­نامه­ی ذهن، شماره­ی 27. صص24-3.
17
گیرو، پی­یر. (1380). نشانه­شناسی. ترجمه­ی محمد نبوی، تهران، موسسه­ی آگاه.
18
مایرس، تونی. (1385). اسلاوی ژیژک. ترجمه­ی فتاح محمدی، زنجان: هزاره­ی سوم.
19
مکاریک، ایرنا ریما. (1390). دانش­نامه­ی نظریه­های ادبی معاصر. ترجمه­ی مهران مهاجر و محمد نبوی، تهران: نشر آگه.
20
هومر، شون. (1388). ژاک لاکان. ترجمه­ی محمدعلی جعفری و سیدمحمد ابراهیم طاهایی، تهران: ققنوس.
21
وارد، گلن. (1389). پست­مدرنیسم، ترجمه­ی قادر فخر رنجبری و ابوذر کرمی، تهران: ماهی.
22
یوسفیان، شهروز. (1385). «مناقشه­ی بازنمایی و خوانش­های نشانه­شناسی ساخت­گرا». فصل­نامه­ی خیال، شماره­ی 18، صص 109-96.
23
ORIGINAL_ARTICLE
کاربرد آرای پیرس در مطالعة نشانههای الفبایی دیوان شاعران (مطالعة موردی: دیوان انوری)
در مقالهی حاضر، نگارنده، نخست جنبههای نشانهشناسی چارلز سندرس پیرس را تبیین میکند، آنگاه بر پایهی آرای وی به نشانهشناسی نگرشهای الفبایی انوری میپردازد و همه-ی سرودههای حروفی او را گزارش و تحلیل میکند. نظریّهی نشانهشناسی پیرس با دانش نقد بلاغی رایج در زبان فارسی پیوند تنگاتنگی دارد، امّا از توانش تفسیری بالاتری در مقایسه با آن برخوردار است و رسیدن به نتیجهای علمیتر را میسّر میکند. در این پژوهش، سهگانههای مشهور شمایل، نمایه و نماد پیرس و فرآیند تکامل نشانگی آنها در دیوان انوری بررسی شده است. فرآیندهای نشانگی متفرّد، خطّی و متداخل، سهگونهی سیر نشانگی هستند که نگارنده آنها را از یکدیگر بازشناخته است. نگارنده در پایان نتیجه میگیرد که نشانههای شمایلی، بسیار بیشتر از نشانههای نمایهای و نمادین با بلاغت سنّتی زبان فارسی مشابهت دارند؛ همچنین، فرایند نشانگی حروف الفبا در دیوان انوری، دارای نسبت بسیار آسان با موضوع و تفسیر خود است.همچنین، فرایند نشانگی حروف الفبا در دیوان انوری، دارای نسبت بسیار آسان با موضوع و تفسیر خود است.
https://jba.shirazu.ac.ir/article_3535_a1f2e9037488a669e5ecb3558d9e771e.pdf
2016-08-22
107
130
10.22099/jba.2016.3535
"انوری
چارلز سندرس پیرس
حروف الفبا
نشانهشناسی"
مرتضی
حیدری
mortezaheydari.58@gmail.com
1
استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه پیام نور
LEAD_AUTHOR
احمدی، بابک. (1388). از نشانه­های تصویری تا متن. تهران: مرکز.
1
استم، رابرت. (1383). مقدّمه­ای بر نظریّه­ی فیلم. ترجمهی گروه مترجمان به سرپرستی احسان نوروزی، تهران: سوره مهر.
2
اکو، امبرتو. (1389). نشانه­شناسی. ترجمه­ی پیروز ایزدی، تهران: ثالث.
3
الام، کِر. (1392). نشانه­شناسی تئاتر و درام. ترجمه­ی فرزان سجودی، تهران: قطره.
4
انوری ابیوردی، اوحد الدّین محمّد. (1364). دیوان. به کوشش سعید نفیسی، تهران: سکّه ـ پیروز.
5
چندلر، دانیل. (1387). مبانی نشانه­شناسی. ترجمه­ی مهدی پارسا، تهران: سوره­ مهر.
6
حاجیان­نژاد، علی­رضا. (1380). «نوعی تشبیه در ادب فارسی (تشبیه حروفی)». مجلّه­ی دانشکده­ی زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه تهران، صص387- 402.
7
حیدری، مرتضی. (1387). «تشبیهات حروفی (نگرش حروفی) در دیوان شاعران تا قرن هشتم هجری». پایان­نامه­ی دانشگاه علّامه طباطبایی تهران.
8
دهخدا، علی­اکبر. (1387). لغتنامه (لوح فشرده). تهران: دانشگاه تهران.
9
دینه­سن، آنه­ماری. (1389). درآمدی بر نشانه­شناسی. ترجمه­ی مظفّر قهرمان، تهران: پرسش.
10
ذوالفقاری، محسن و کمالی­نهاد، علی­اکبر. (1392). «کارکردهای هنری و تصویری حروف در شعر (با تأکید بر شعر خاقانی)». مجلّه­ی فنون ادبی، دوره­ی 5، شماره 2، صص 49- 66.
11
ساسانی، فرهاد. (1389). معناکاوی: به سوی نشانه­شناسی اجتماعی. تهران: علم.
12
سجودی، فرزان. (1388). نشانه­شناسی: نظریّه و عمل. تهران: علم.
13
ــــــــــــــ.. (1393). نشانه­شناسی کاربردی. تهران: علم.
14
شعیری، حمیدرضا و وفایی، ترانه. (1388). راهی به نشانه ـ معناشناسی سیّال. تهران: علمی و فرهنگی.
15
شهیدی، سیّد جعفر. (1376). شرح مشکلات دیوان انوری. تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
16
کابلی، پال و یانتس، لیتزا. (1391). نشانه­شناسی. ترجمه­ی محمّد نبوی، تهران: پردیس دانش.
17
کالر، جاناتان. (1390). در جستوجوی نشانه­ها. ترجمه­ی لیلا صادقی و تینا امراللهی، تهران: علم.
18
گیرو، پیر. (1387). نشانه­شناسی. ترجمه­ی محمّد نبوی، تهران: آگه.
19
مکاریک، ایرنا ریما. (1388). دانش­نامه­ی نظریّه­های ادبی معاصر. ترجمه­ی مهران مهاجر و محمّد نبوی، تهران: آگه.
20
یوهانسن، یورگن دینس و لارسن، سوند اریک. (1388). نشانه­شناسی چیست؟ ترجمهی علی میر­عمادی، تهران: ورجاوند.
21
Abrams, M.H. and Harpham, Geoffrey Galt. (2009). A Glossary of Literary Terms. Boston: Wadsworth Cengage Learning.
22
Brown, Keith. ed. (2004). Encyclopedia of Language and Linguistics. Amsterdam: Elsevier.
23
Bussmann, Hadumod.(2006). Routledge Dictionary of Language and Linguistics. translated and edited by Gregory Trauth and Kerstin Kazzazi, London & New York: Routledge.
24
Carter, David. (2006). Literary Theory. Herts: Pocket Essentials.
25
Coyle, Martin et al. eds. (1993). Encyclopedia of Literature and Criticism. Cardiff: University of Wales.
26
Crystal, David. (2008). A Dictionary of Linguistics and Phonetics. 6th ed., Singapore:Blackwell Publishing.
27
Cudden, J. A. (1999). Dictionary of Literary Terms & Literary Theory. 4th ed., Penguin Books.
28
Green, Keith & LeBihan, Jill. (1996). Critical Theory and Practice. London &New York: Routledge.
29
Jakobson, Roman. (1980). The Framework of Language. Michigan studies in the humanities.
30
Malmkjær, Kirsten; ed. (2002). The Linguistic Encyclopedia. London & NewYork: Routledge.
31
Peirce, C.S. (1932). Collected Papers. Cambridge: Harvard University Press.
32
Quinn, Edward. (2006). Dictionary of Literary and Thematic Terms. 2nd ed., New York: Facts on File.
33
Strazny, Philipp; ed. (2005).Encyclopedia of linguistics. Vol. 1, New York & Oxon: Fitzroy Dearborn.
34
Tyson, Lois. (2006). Critical Theory Today. 2 nd ed., London & NewYork: Routledge.
35
Wolfreys, Julian et al. (2006). Key Concepts in Literary Theory. 2nd ed., Edinburgh University Press.
36
ORIGINAL_ARTICLE
تحلیل روابط قدرت در قصیده ترسائیه خاقانی
چکیدهدر تحلیل روابط قدرت با تکیه بر تحلیل انتقادی گفتمان، متن ادبی یک کنش اجتماعی و بهطورکلی نشان دهندة شکلی از روابط قدرت است که در قالب گفتمان خود را عرضه میکند. در این مقاله با استفاده از نظریة فوکو درباب قدرت و همچنین تحلیل انتقادی گفتمان ، قصیدة ترسائیة خاقانی بررسی شدهاست. این بررسی نشان میدهد که خاقانی با تکیه برشناخت گسترده از مذهب مسیحیت از سویی و مناسبات گوناگون قدرت در جامعه و درباراز سویی دیگر، گفتمان حاکم را در ابعاد مدهبی، ادبی و سیاسی به چالش میکشد و شعر خود را ابزار و استراتژی مبارزه با قدرتی میکند که افراد را به سوژههایی منقاد تنزل میدهد و با نظام خاصی از معرفت و دانش پیوند دارد . خاقانی قصد دارد، ضمن آشکار کردن قدر و منزلت علمی و ادبی خود در برابر رقیبان، دستگاه انضباطی و نظام سیاسی را وادار به پذیرش خواست آزادی خود کند.
https://jba.shirazu.ac.ir/article_3564_c19c14eb224bd5ba81f973472abb68d6.pdf
2016-08-22
131
150
10.22099/jba.2016.3564
"تحلیل انتقادی گفتمان"
"خاقانی
روابط قدرت"
"فوکو"
" قصیدة ترسائیه"
"مسیحیت"
محسن
ذوالفقاری
mahyar_1974@yahoo.com
1
دانشگاه اراک
AUTHOR
حجت الله
کرمی
farhadkarami97@gmail.com
2
دانشگاه اراک
LEAD_AUTHOR
آقاگلزاده، فردوس. (1385). تحلیل گفتمان انتقادی: تکوین تحلیل و گفتمان در زبانشناسی. تهران: علمی و فرهنگی.
1
پاینده، حسین. (1390). داستان کوتاه در ایران. ج3،تهران: نیلوفر.
2
تاجیک، محمدرضا. (1383). گفتمان، پادگفتمان و سیاست. تهران: مؤسسهی تحقیقات و توسعهی علوم انسانی.
3
خاقانی، افضلالدین بدیل بن علی نجار. (1374). دیوان اشعار. تصحیح ضیاءالدین سجادی، تهران: زوّار.
4
دریفوس، هیوبرت و رابینو، پل.­(1384). میشل فوکو: فراسوی ساختگرایی و هرمنوتیک. ترجمهی حسین بشیریه، تهران: نی.
5
دلوز، ژیل. (1389). فوکو. ترجمهی نیکو سرخوش و افشین جهاندیده، تهران: نی.
6
ریپکا، یان. (1342). «سخنرانی پروفسور ریپکا دربارهی خاقانی». مجلهی دانشکدهی ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، سال 10، شماره 40، صص397-405.
7
زرینکوب، عبدالحسین. (1378). دیدار با کعبهی جان. تهران: سخن.
8
فالر، راجر و دیگران. (1369). زبانشناسی و نقد ادبی. ترجمهی حسین پاینده و مریم خوزان، تهران: نی.
9
فرشیدورد، خسرو. (1384). دستور مفصّل امروز. تهران: سخن.
10
فروزانفر، بدیع الزّمان. (1369). سخن وسخنوران. تهران: خوارزمی.
11
فوکو، میشل. (1378). مراقبت و تنبیه؛ تولد زندان. ترجمهی نیکو سرخوش و افشین جهاندیده، تهران: نی.
12
ــــــــــــ (1392). اراده به دانستن. ترجمهی نیکو سرخوش و افشین جهاندیده، تهران: نی.
13
ــــــــــــ (1390). تئاتر فلسفه. ترجمهی نیکو سرخوش و افشین جهاندیده، تهران: نی.
14
ضیمران، محمد. (1390) میشل فوکو؛ دانش و قدرت. تهران: هرمس.
15
ماهیار، عباس. (1376). خارخار بند و زندان. تهران: قطره.
16
محبتی، مهدی. (1388). از معنا تا صورت؛ طبقهبندی و تحلیل ریشهها، زمینه­ها، نظریهها، جریان­ها، رویکردها، اندیشهها و آثار مهم نقد ادبی در ایران و ادبیات فارسی. ج 2، تهران: سخن.
17
ــــــــــــــ (1392). نقد ادبی در ادبیات کلاسیک فارسی. تهران: سخن.
18
معدنکن، معصومه. (1378). بزم دیرینه عروس (شرح پانزده قصیده از دیوان خاقانی). تهران: نشردانشگاهی.
19
نظری، علیاشرف. (1391). سوژه، قدرت و سیاست. تهران: آشیان.
20
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی نه رباعی خیامانهی عطار
در میان پژوهشهای مربوط به خیام، تحقیق در رباعیّات خیامانۀ دیگر شاعران، بهویژه رباعیّات خیامانۀ عطار مغفول ماندهاست. از میان آثار متعدد منسوب به عطار، نه اثر به عنوان آثار مسلم الصدور او شناخته شده است و مختارنامه از آن جمله است. با این که عطار شاعر و عارفی بزرگ و صاحب سبک بود اما آن چه در اشعار و آثار منثور دیده میشود اقتفا از سبک پیشینیان است. به همین ترتیب، در رباعیات مختارنامه نیز بهرهگیری از سبک سرایش سنایی، خیام و برخی دیگر از رباعیات عرفانی پیش از قرن ششم مشهود است. علاوه بر زبان، در برخی از رباعیات عطار، خصوصاً باب چهل و چهارم مختارنامه که در قلندریات و خمریات است، حتی محتوا هم به مضامین رباعیات اصیل خیام نزدیک میشود. فراتر از این بخش، ابوابی که بر اساس موضوعاتی همچون شکایت از نفس، مردم، دنیا و دیگر امور زندگی وحتی پیرامون یادکرد مرگ فصل بندی شده است، دارای رباعیاتی است که سیاق خیامی دارند. از میان رباعیاتی که مشترکاً هم به خیام و هم به عطار منسوب شدهاند، نه رباعی در این مقاله به لحاظ نسخه شناختی، سبکی و محتوایی تحلیل شده است و انتساب آنها به خیام رد و تعلق آنها به عطار اثبات گردیده است.
https://jba.shirazu.ac.ir/article_3505_e357cbe238344c45fb9a3b21415323a4.pdf
2016-08-22
151
170
10.22099/jba.2016.3505
خیام
عطار
رباعیات
مختارنامه
نسخهپژوهی
سبک شناسی
طه
صادری
tahasaderi@yahoo.com
1
دانشگاه تبریز
LEAD_AUTHOR
اسدالله
واحد
assadollahvahed@yahoo.com
2
دانشکده ادبیات و زبان های خارجه دانشگاه تبریز
AUTHOR
استعلامی، محمد. (1382). «از روایت تا واقعیت (در مطالعهی سرگذشت و آثار فریدالدین عطار)». مجلهی ایرانشناسی، سال 15، شماره 57. صص85-93.
1
برتلس، یوگنی؛ علیف، رستم و نوری عثمانوف، محمد . (1959م). رباعیات عمر خیام. ترجمهی پیشگفتار و حواشی روسی، مسکو: انستیتو خاورشناسی.
2
جاجرمـــی، محمد بن بــدر. (1350). مونسالاحرار فی دقائقالاشعار. ج2، مقدمــهﻱ
3
محمد قزوینی، به اهتمام میرصالح طبیبی، تهران: انجمن آثار ملی.
4
خیام، عمر بن ابراهیم. (1332ق). نسخهﻱ چاپ سنگی رباعیات عمر خیام. به اهتمام بابو منو هرلال، لکهنو: مطبع منشی نولکشور.
5
خیام، عمر بن ابراهیم. (1373). رباعیّات خیّام. با مقدمه فروغی و غنی، تهران: ناهید.
6
دانش، حسین. (1340). رباعیات عمر خیام. با تحلیل فلسفی رضا توفیق، تهران: اقبال.
7
دانشفر، حسن. (1354). درباره رباعیات خیام. با مقدمهﺍی از مجتبی مینوی، تهران: اسکندری.
8
دشتی، علی. (1381). دمی با خیام. تهران: امیر کبیر.
9
رشیدی تبریزی، یاراحمد بنحسین. (1372). طربخانه. تصحیح جلالالدّین همایی، تهران: هما.
10
زرینکوب، عبدالحسین. (1378). صدای بال سیمرغ. تهران: سخن.
11
ساداتناصری، حسن. (1352). «نقش رهبری در منطقالطیر عطار نیشابوری». مجلهی هنر و مردم، شماره 135 صص2-19.
12
شروانی، جمال خلیل. (1366). نزههالمجالس. تصحیح محمدامین ریاحی، تهران: زوار.
13
شوشتری، نورالله. (1377). مجالسالمؤمنین. تصحیح سیداحمد عبدمنافی، تهران: اسلامیه.
14
صفا، ذبیح الله. (1369). تاریخ ادبیات در ایران. تهران: فردوسی.
15
عطار نیشابوری، فریدالدین محمد. (1322ق). تذکرهالاولیا. تصحیح رنولد نیکلسون، مقدمهی محمد قزوینی، لیدن: مطبعهی بریل.
16
ــــــــــــــــ . (1375). مختارنامه. تصحیح محمدرضا شفیعی کدکنی، تهران: سخن.
17
ــــــــــــــــ . (1387). الهینامه. تصحیح محمدرضا شفیعی کدکنی، تهران: سخن.
18
غلامرضایی، محمد. (1381). سبکشناسی شعر پارسی. تهران: ناشر مؤلف.
19
فروزانفر، بدیعالزمان. (1353). شرح احوال و نقد و تحلیل آثار شیخ فریدالدین محمد عطار نیشابوری. تهران: دهخدا.
20
فولادوند، محمدمهدی. (1379). خیامشناسی. تهران: الست فردا.
21
کریستنسن، آرتور. (1374). بررسی انتقادی رباعیات خیام. ترجمهی فریدونبدرهﺍی، تهران: توس.
22
مرتضوی، منوچهر. (1344). مکتب حافظ. تهران: ابن سینا.
23
میرافضلی، سیدعلی. (1379). «آیا مختارنامه از عطار است؟». مجلهی نشر دانش (متعلق به مرکز نشر دانشگاهی)، سال 17، شماره 1، صص32-43.
24
ــــــــــــــــــ . (1382). رباعیات خیام در منابع کهن. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
25
میر انصاری، علی. (1382). کتابشناسی شیخ فریدالدین عطار نیشابوری. تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
26
نفیسی، سعید. (1344). تاریخ نظم و نثر در ایران و در زبان فارسی، 2 جلد، تهران: فروغی.
27
ـــــــــــــ . (1384). زندگینامه شیخ فرید الدین عطار نیشابوری. تهران: اقبال.
28
هدایت، جهانگیر. (1381). خیام صادق. تهران: چشمه.
29
هدایت، صادق. (1356). ترانهﻫﺎی خیّام. تهران: جاویدان.
30
یارمحمدی، لطفالله. (1371). «ساخت گفتمانی و متنی رباعیات خیام و منظومه فیتزجرالد». فصلنامه مترجم، سال2، شماره8، صص3-16.
31
یکانی، اسمعیل. (1342). نادره ایام، حکیم عمر خیام و رباعیات او. تهران: انجمن آثار ملی.
32
Heron Allen, Edward (1898). The Ruba'iyat of Omar Khayyam. A Facsimile of the MS in the Bodleian Library, Edited by Edward Heron Allen, H. S. Nichols, London: LTD.
33
Mahfuz-ul-Haq, M.(1939). The Ruba'iyat of Umar-i-Khayyam. Calcutta: Baptist Mission Press.
34
Nicolas, Jean-Baptiste. )1869(. Les Quatrains de Kheyam., Paris: Imprimerie Imperiale.
35
Pascal, Pierre. (1959). Les Roba'iyyat D'Omar Khayyam de Neyshaboor., Rome: di Campo Marzio.
36
Tirtha, Swami Govinda.(1941). The Nectar of Grace: Omar Khayyam's Life and Works. Hyderabad: Government Central Press.
37
Thompson, Eben Francis. (1906). The Quatrains of Omar Khayyam of Nishapur., Massachusetts: The Commonwealth Press.
38
Whinfield, E. H. (1883). The Quatrains of Omar Khayyam., London: Trübne & Co.
39
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی، نقد و چند پیشنهاد در کمّیّت صامتها، مصوّتها و هجاهای عروض فارسی
چکیدهیکی از مهمترین دستاوردهای عروض جدید، استفاده از واحد آوایی «هجا» به جای واحدهای «سبب»، «وتد» و «فاصله» است که در عروض قدیم مورد استفاده قرار می گرفت. «هجا» از دو واحد آوایی کوچکتر به نامهای «صامت» و «مصوّت» تشکیل شده، براساس تعداد و نحوهی ترکیب این واحدها در آن، به چند نوع تقسیم میشود.با اندکی تأمّل در تقسیمبندی رایج هجاها و کمّیّتسنجی آنها در عروض معاصر میتوان به یافتههای جدیدی دست یافت که گاهی با یافتههای قبلی در تعارض است. قوانین ریاضی نیز که بنای عروض بر آن است، صحّت یافتههای جدید را اثبات میکند. در مقالهی حاضر ابتدا منابع معتبر مربوطه مورد مطالعه قرار گرفته، تعاریف و اصول به ظاهر قطعی واحدهای آوایی استخراج و بر اساس قوانین ریاضی، با یکدیگر مقایسه شدهاند. در این تحقیق سعی شده است ضمن تعیین دقیق کمّیّت هجاها و تقسیم بندی صحیح انواع آن، به سؤالات زیر نیز به صورتی استدلالی پاسخ داده شود:1- آیا «صامت»ها نیز مثل «مصوّت»ها دارای امتداد هستند یا خیر؟ اگر دارای امتداد هستند این امتداد به چه میزان است وآیا امتداد «صامت»ها نیز مثل «مصوّت»ها متفاوت است؟ 2- آیا فرض تساوی کمّیّت «یک هجای بلند» با کمّیّت «دو هجای کوتاه» صحیح است؟3- آیا کمّیّت «هجای کشیده» با کمّیّت «یک هجای بلند و یک هجای کوتاه» یکسان است؟
https://jba.shirazu.ac.ir/article_3566_68b787015e75067ee5c63b88dff51f87.pdf
2016-08-22
171
190
10.22099/jba.2016.3566
کمّیّت
صامت
مصوّت
هجا
عروض
حسن
عبداله زاده
abdollahzadeh88@ms.tabrizu.ac.ir
1
دانشجوی دکترای رشته زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تبریز
LEAD_AUTHOR
معصومه
معدن کن
madancan@.tabrizu.ac.ir
2
استاد دانشگاه تبریز
AUTHOR
اسداله
واحد
assadollahvahed@yahoo.com
3
استاد دانشگاه تبریز
AUTHOR
ابنسینا، ابوعبدالله حسین. (1348). مخارج الحروف. تصحیح و ترجمهی پرویز ناتل خانلری، تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
1
باقری، مهری. (1387). مقدمات زبانشناسی. تهران: قطره.
2
تهماسبی، ارشد. (1386). وزنخوانی واژگانی. تهران: مؤسسه فرهنگی هنری ماهور.
3
ثمره، یدالله. (1383). آواشناسی زبان فارسی. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
4
حافظ، شمسالدین محمد. (1378). دیوان حافظ. بر اساس نسخه غنی قزوینی، تهران: پارسا.
5
دهلوی، حسین. (1381). پیوند شعر و موسیقی. تهران: مؤسسه فرهنگی هنری ماهور.
6
شمیسا، سیروس. (1385). عروض و قافیه. تهران: دانشگاه پیام نور.
7
طلایی، داریوش. (1383). ردیف میرزا عبدالله. تهران: کارا پیام.
8
طوسی، خواجه نصیرالدین. (1369). معیار الاشعار. تصحیح و اهتمام جلیل تجلیل، تهران: جامی و ناهید.
9
کابلی، ایرج. (1376). وزنشناسی و عروض. تهران: آگه.
10
مشکوهالدینی، مهدی. (1385). ساخت آوایی زبان. مشهد: دانشگاه فردوسی.
11
ناتل خانلری، پرویز. (1345). وزن شعر فارسی. تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
12
نجفی، ابوالحسن. (1387). مبانی زبانشناسی. تهران: نیلوفر.
13
وحیدیان کامیار، تقی. (1370). بررسی منشأ وزن شعر فارسی. مشهد: مؤسسه چاپ و انتشارات آستان قدس رضوی مشهد.
14
ــــــــــــــــــــ . (1380). وزن و قافیه شعر فارسی. تهران: مرکز نشر دانشگاه.
15
شمیسا، سیروس. (1390). «میز گرد عروض». وزن شعر فارسی از دیروز تا امروز، به کوشش امید طبیبزاده، تهران: فرهنگستان زبان و ادب فارسی، صص307-337.
16
فرشیدورد، خسرو. (1353). «وزن کلمه در فارسی». مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، سال 21، شماره 2، صص 59-110.
17
نجفی، ابوالحسن. (1355). «یک قاعدهی منسوخ عروضی». مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی، سال 12، شماره3، صص 578-589.
18
ـــــــــــــــــ . (1390). «میزگرد عروض». وزن شعر فارسی از دیروز تا امروز، تهران: فرهنگستان زبان و ادب فارسی، صص307-337.
19
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی چند اشارهی نادر و یگانه در منظومهی زرّینقبانامه
زرّینقبانامه منظومهای است حماسی که موضوع آن آمدن فرستادهای از سوی سلیمان نبی(ع) به دربار کیخسرو برای خواندن ایرانیان به دین خدایی است. سپس جنگهایی میان پهلوانان ایران با زرّینقبا درمیگیرد و در دنبالهی داستان، حوادث بسیاری برای رستم و فرزندانش روی میدهد. شیوهی بیان این منظومهی بلند که از نظر شمار ابیات، سومین منظومهی حماسی شناخته شده در زبان فارسی است، به صورت داستان در داستان است که همان شیوهی رایج بیان روایت، در بسیاری از طومارهای نقّالی و داستانهای عامیانه است. این منظومه اخیرا به همّت یکی از پژوهشگران، پیرایش و تصحیح شده است. آنچنان که مصحّح محترم، در مقدّمهی کتاب یادآور شدهاند در زرّینقبانامه گاهی به اختصار به روایتهایی اشاره میشود که گزارش مفصّل آنها در طومارهای و روایات شفاهی و عامیانهای که تا به امروز چاپ شدهاند نیست و در حال حاضر، جزییات روایت آنها مبهم است؛ سپس ایشان به شانزده روایت، در این منظومه اشاره نمودهاند که در جای دیگری دیده نشدهاست. در این مقاله به بررسی یکی از منظومههای همعصر زرّینقبانامه یعنی برزونامهیجدید و برخی دستنویسهای روایات حماسی دیگر میپردازیم و چند روایت مبهم زرّینقبانامه را روشن میسازیم.
https://jba.shirazu.ac.ir/article_3534_3844fb3283b16db7136c53edee3b3534.pdf
2016-08-22
191
214
10.22099/jba.2016.3534
"زرّینقبانامه"
"برزونامهی جدید"
"عطایی"
"هفتخان جهانبخش"
رضا
غفوری
reza_ghafouri1360@yahoo.com
1
دانشگاه حضرت نرجس (س) رفسنجان
LEAD_AUTHOR
آیدنلو، سجّاد. (1392الف). «برخی نکات و بنمایههای داستانی منظومهی پهلوانی-
1
عامیانهیزرّینقبانامه». فرهنگ و ادب عامه، دانشگاه تربیت مدرس، سال1، دوره 1، شماره 1، صص 1- 40.
2
ــــــــــــ (1392ب). «چند واژهی نادر و نویافته در منظومهی پهلوانی زرّینقبانامه».
3
متنشناسی ادب فارسی، دانشگاه اصفهان، سال 5، شماره 2، صص 21- 38.
4
ــــــــــــ (1390). دفتر خسروان. تهران: سخن.
5
انجویشیرازی، سیّدابوالقاسم. (1369). فردوسینامه. 3 جلد، تهران: علمی.
6
ایرانشاه بن ابیالخیر. (1370). بهمننامه. تصحیح رحیم عفیفی، تهران: علمی و فرهنگی.
7
حماسهی برزونامه. ( 1384). تصحیح علی محمّدی، همدان: دانشگاه بوعلیسینا.
8
خالقیمطلق، جلال. (1386). حماسه. تهران: مرکز دایرهالمعارف بزرگ اسلامی.
9
ــــــــــــــــــ (1361). «فرامرزنامه». ایراننامه، آمریکا، سال 1، شماره پاییز، صص 22-45.
10
ـــــــــــــــــ (1389). یادداشتهای شاهنامه. تهران: مرکز دایرهالمعارف بزرگ اسلامی.
11
ریاحی، محمّدامین. (1387). فردوسی. تهران: طرح نو.
12
زرّینقبانامه. (1393). تصحیح سجّاد آیدنلو، تهران: سخن.
13
سامنامه. (1392). تصحیح وحید رویانی، تهران: میراث مکتوب.
14
سرکاراتی، بهمن. (1385). «سلاح مخصوص پهلوان در روایات حماسی هند و اروپایی». سایههای شکارشده، تهران: طهوری.
15
شکوهی، فریبا. (1384). «برزونامه». دانشنامهی زبان و ادب فارسی. ج1، به سرپرستی اسماعیل سعادت، تهران: فرهنگستان زبان و ادب فارسی.
16
شیرویهی نامدار. (1384). ویراستار علیرضا سیفالدّینی، تهران: ققنوس.
17
طومار شاهنامهی فردوسی. (1381). به کوشش احمد هاشمی- سیّدمصطفی سعیدی، تهران: خوشنگار.
18
طومار کهن شاهنامهی فردوسی. (1390). به کوشش جمشید صداقتنژاد، تهران: دنیای کتاب.
19
طومار نقّالی شاهنامه. (1391). ویرایش سجّاد آیدنلو، تهران: بهنگار.
20
صفا، ذبیح الله. (1352). حماسهسرایی در ایران. تهران: امیرکبیر.
21
عطایی. (بیتا الف). برزونامهیجدید. دستنویس کتابخانهیپاریس، به شماره 1189.
22
ـــــــ (بیتا ب).. برزونامهی جدید. نسخهی آنکتیل دوپرون، به شماره R.9 .804.
23
ـــــــ (بیتا ج). برزونامهی جدید. نسخهی کتابخانه مجلس شورای اسلامی، به شماره 62855.
24
ــــــــ (1394). «بیژننامه». هفت منظومهی حماسی، تصحیح رضا غفوری، تهران: میراث مکتوب.
25
غفوری، رضا. (1393). «بیژن در روایتهای حماسی ایران و نکتههایی دربارهی منظومهی بیژننامه». شعر پژوهی، سال6، شماره3، صص135- 156.
26
فرامرزنامه. (1324). به کوشش رستم سروش تفتی، بمبئی: چاپخانه فیضرسان.
27
فردوسی، ابوالقاسم. (1386). شاهنامه. تصحیح جلال خالقیمطلق، تهران: مرکزدایرهالمعارف بزرگ اسلامی.
28
قصّهی حسین کرد شبستری. (1388). بهکوشش ایرج افشار و مهران افشاری، تهران: چشمه.
29
کریمان، حسین. (1375). پژوهشی در شاهنامه. تهران: سازمان اسناد ملّی ایران.
30
کوسج، شمسالدّین. (1387). برزونامهی کهن. تصحیح اکبر نحوی، تهران: میراث مکتوب.
31
منوچهرخان حکیم. (1384). اسکندرنامه. به کوشش علیرضا ذکاوتی قراگزلو، تهران: میراث مکتوب.
32
ـــــــــــــــــ (1388). اسکندرنامه. به کوشش علیرضا ذکاوتی قراگزلو، تهران: سخن.
33
مول، ژول. (1345). دیباچهی شاهنامه. ترجمهی جهانگیر افکاری، تهران: سازمان کتابهای جیبی.
34
نثر نقّالی شاهنامه. (1394). تصحیح رضا غفوری، شیراز: سیوند.
35
نحوی، اکبر. (1391). «فرامرزنامه». دانشنامهی زبان و ادب فارسی، ج4، تهران: فرهنگستان زبان و ادب فارسی.
36
ــــــــــــ (1380). «ناگفتههایی دربارهی برزونامه». مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد، سال 34، شمارههای 1و 2، صص 371-388.
37
نولدکه، تئودور. (1384). حماسهی ملّی ایران. ترجمهی بزرگ علوی، تهران: نگاه.
38
هفت لشکر. (1377). تصحیح مهران افشاری و مهدی مداینی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
39
هنوی، ویلیام. (1376). «برزونامه». دانشنامهی جهان اسلام، ج3، تهران: بنیاد دایرهالمعارف اسلامی.
40