TY - JOUR ID - 1473 TI - جایگاه تخلص در غزلیات مدحی حافظ JO - شعر پژوهی(بوستان ادب) JA - JBA LA - fa SN - 2008-8183 AU - حیدری, علی AU - دژم, مهرنوش AD - عضو هیئت علمی AD - مربی Y1 - 2014 PY - 2014 VL - 5 IS - 4 SP - 67 EP - 90 KW - حافظ KW - غزل KW - مدح KW - ممدوح DO - 10.22099/jba.2014.1473 N2 - پس از روند گسترش غزل و افول قصیده سرایی، چون پیوند شعر و شاعری با دربار منقطع نگشته بود، غزل تا حدی، وظیفه‌ی اصلی قصیده را (مدح ممدوح) بر دوش کشید. مدیحه سراییِ در غزل، غالباً در دیوان شاعرانی ملموس‌تر است که جز غزل در قالب دیگری شعر نگفته‌اند. (یا در قوالب دیگر بسیار کم شعر گفته‌اند) حافظ شیرازی نیز مانند بسیاری از شاعران در غزل به مدح بعضی از پادشاهان، وزرا و... پرداخته است. اما مدایح او رنگ و بویی دیگر دارد. در بسیاری از مواقع ابیات مدح با دیگر ابیات غزل گره نخورده و تصنعی می‌نماید. او تا حدود زیادی از طریق ذکر نام ممدوح و تخلص خود، که گاهی با هم در یک بیت می‌آیند و گاهی یکی بر دیگری مقدم می‌شود، عظمت و شأن ممدوح را تلویحاً مشخص کرده‌ است. شاید به همین دلیل است که در بعضی از غزل‌های مدحی گاهی تخلص در بیت آخر و گاهی در بیت ماقبل آمده‌ است و احیاناً به جای تخلصِ به نام خود، به نام ممدوح تخلص کرده و گاهی پس از اتمام غزل از ممدوح یاد می‌کند. به طور کلی در این مقاله سعی شده با توجه به جای‌گیری تخلص و ممدوح در غزل‌های مدحی حافظ تا حدی شأن و منزلت آنان در نظر حافظ مشخص شود. کلمات کلیدی: حافظ، غزل، مدح، ممدوح. UR - https://jba.shirazu.ac.ir/article_1473.html L1 - https://jba.shirazu.ac.ir/article_1473_186b063e29a3f8b118ef635bcd4bdacc.pdf ER -