TY - JOUR ID - 287 TI - ویژگی‌های روایات و طومارهای نقّالی JO - شعر پژوهی(بوستان ادب) JA - JBA LA - fa SN - 2008-8183 AU - آیدنلو, سجاد AD - دانشگاه پیام نور ارومیه Y1 - 2012 PY - 2012 VL - 3 IS - 1 SP - 1 EP - 28 KW - طومار . نقّالی. ادب پهلوانی. شاهنامه DO - 10.22099/jba.2012.287 N2 - ویژگی‌های روایات و طومارهای نقّالی    دکتر سجّاد آیدِنلو* دانشگاه پیام‌نور ارومیّه   چکیده طومار، مجموعه‌ی منثورِ مدوّنی است که مأخذ اصلی نقّالان برای داستان‌گویی آن‌ها به شمار می‌آید. حدودِ داستانیِ این متون غالباً از آغاز کار گیومرث تا پایان شهریاری بهمن، همای یا داراب است و نقّالانِ پیش‌کسوت برای تدوین آن‌ها، افزون بر روایات شاهنامه، از اخبار منظومه‌های پهلوانیِ پس از فردوسی، بعضی منابع تاریخی، طومارهای کهن‌تر و نیز اندوخته‌ها و برساخته‌های ذهنی خویش هم بهره گرفته‌اند. طومارهای نقّالی و داستان‌های متعدّد و پر شاخ و برگ آن‌ها از نظر ساختاری و موضوعی، ویژگی‌هایی دارد که مهم‌ترین آن‌ها عبـارت است از: 1.ساختن داستان‌های تازه و تغییر و تصرّف در روایات منابع پیشین؛ 2.الگوبرداری از داستان‌های شاهنامه، منظومه‌های پهلوانی و منابع تاریخی برای ساختن روایات جدید؛ 3. تکمیل نواقص و روشن کردن مبهمات داستانیِ ادب پهلوانی ایران؛ 4.عناصر سامی و اسلامی؛ 5. تأثیر زمان و مکان نقل و نگارش بر آن‌ها؛ 6. آشفتگی ترتیب و نظم روایی داستان‌ها؛ 7. جابه‌جایی اشخاص و داستان‌ها؛ 8. کم‌دقّتی، نادرستی و تناقض داستانی؛ 9. تغییر و تفاوت نام‌ها؛ 10. شخصیّت‌های نوظهور؛ 11. کسر/ پراکندگی شخصیّت؛ 12. تکرار یک بن‌مایه در روایات گوناگون؛ 13.تکرار یک داستان؛ 14. بازگویی یک موضوع در داستانی واحد؛ 15. وجه تسمیه‌سازی و ریشه‌تراشی برای نام‌ها؛ 16. انتساب گفتار کسان شاهنامه به اشخاص دیگر. در این مقاله هریک از موارد یاد شده با آوردن نمونه‌هایی از متون مختلف نقّالی، بررسی شده است.       *  استادیار زبان و ادبیّات فارسی aydenloo@gmail.com تاریخ دریافت مقاله: 22/12/88                تاریخ پذیرش مقاله: 22/10/89 UR - https://jba.shirazu.ac.ir/article_287.html L1 - https://jba.shirazu.ac.ir/article_287_9b3ad47d1970123e1506333c7faadf48.pdf ER -