TY - JOUR ID - 5310 TI - پژوهشی در قدمت و اصالت جنگنامه‌های محمد حنفیه JO - شعر پژوهی(بوستان ادب) JA - JBA LA - fa SN - 2008-8183 AU - فرج الهی, رحیم AU - شریفی ولدانی, غلامحسین AD - زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران AD - اصفهان - دانشگاه اصفهان - دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی - گروه زبان و ادبیات فارسی. Y1 - 2020 PY - 2020 VL - 12 IS - 3 SP - 159 EP - 186 KW - واژه‌های کلیدی: انتقامیه KW - جنگ‌نامه KW - طرسوسی KW - غلات KW - مبرد KW - محمد حنفیه DO - 10.22099/jba.2019.33137.3346 N2 - محمدبن علی‌بن ابی‌‌‌طالب، مشهور به محمدبن الحنفیه، به‌طور ناخواسته تبدیل به شخصیت محوری شماری از فرقه‌های غالیانه و افراطی از تشیع اعتدالی شده است. نخستین این‌ فرقه‌ها، فرقه‌ی کیسانیه است. فرقه‌های بعدی از این فرقه در مسایل عقیدتی الگو گرفته‌اند. آثار منظوم و منثور متعددی درباره‌ی سرگذشت داستانی محمد‌بن حنفیه در دست است که با عنوان کلی جنگ‌نامه‌های محمد حنفیه شناخته می‌شوند. نسخه‌های خطی این آثار بسیار متأخرند و حتی قراین موجود در متن آن‌ها نیز از روزگار صفوی فراتر نمی‌رود. با توجه به این نکته و نیز تحول‌های فرهنگی عصر صفوی، به‌گمان پژوهشگران، شکل‌گیری و رواج این گونه آثار معمولاً در عصر صفوی بوده است. با این‌ حال، در متون تاریخیِ فرقه‌نگاری و ادبی کهن، شواهد و منقولاتی دیده می‌شود که پیشینه‌ی داستان‌های محمد حنفیه را به چند سده پیش از صفویان می‌رساند. جستار حاضر در پی بررسی این شواهد و دیرینگی آن‌ها خواهد بود. به نظر نویسندگان دستاورد فعالیت فرقه‌های غلات، در پیوند آن‌ها با فرهنگ و ادبیات عامیانه مشخص می‌شود.   UR - https://jba.shirazu.ac.ir/article_5310.html L1 - https://jba.shirazu.ac.ir/article_5310_3668d6a6b9b0a01fc7a6f38ebcfed5d1.pdf ER -