TY - JOUR ID - 5359 TI - نگاهی به چگونگی انواع من و ما در دیوان حافظ JO - شعر پژوهی(بوستان ادب) JA - JBA LA - fa SN - 2008-8183 AU - فرهمند, رویین تن AD - استادیار دانشگاه ولی عصر رفسنجان Y1 - 2020 PY - 2020 VL - 12 IS - 3 SP - 187 EP - 216 KW - واژه‌های کلیدی: پارادوکس KW - حافظ KW - عشق KW - ملامت KW - من و ما DO - 10.22099/jba.2019.33593.3390 N2 - حافظ، توانی شگرف در گزینش بهترین واژه‌ها، برای انتقال معانی دارد. بسامد معنادار انواع «من» و «ما» در شعر حافظ، بیانگر آن است که شاعر از این شیوه‌های خاص زبانی برای بیان گزاره‌های شخصی، اجتماعی، عرفانی، ملامتی، عاشقانه و دغدغه‌های جهان‌شمول بشری، بهره‌ می‌گیرد. حافظ، در پیوند با مضمون‌های اشاره‌شده، در حدود 200 بیت انواع «من» و «ما» را در همه سروده‌هایش بسیار هنرمندانه بازتاب داده است. عنصر عشق، به‌گونه‌ای پیدا و پنهان با «من» و «ما»پردازی‌های حافظ، پیوسته ‌است. در «ما» و «منِ» عشق‌باز و ملامتی حافظ، سرنوشت جاودانه‌ی بشر با همه‌ی فراز و نشیبش، جلوه می‌کند. بن‌مایه‌ی برجسته در «من» و «ما»های بشری حافظ عشق، ملامت و تقدیر است؛ راه‌پویی‌ای ناگزیر و گریزناپذیر. «ما» نیز در منطق و شیوه‌ی شاعری حافظ کاربردی چندگانه دارد و مضمون‌های آمده در انواع «من» را با بسامد کمتری، بازتاب می‌دهد. با توجه به رسالت شعر حافظ، بازتاب انواع «ما» و «من» توصیفی و اسنادی، مدخل‌هایی هستند که نگرش شاعر را به پسندها و ناپسندهای روزگار، غربت انسان و تناقض‌های وجودی‌اش، نشان می‌دهد. در «ما» و «من» غنایی حافظ، همه‌ی بالا و پست انسان، نمایان است. کاربرد صفات جمع جانشین اسم، تتابع اضافات، صفات پیاپی با واو عطف و صفات و اضافات پس از تخلّص شعری نشانه‌های دیگری هستند که به شناخت «ما» و «من» غنایی در اشعار حافظ کمک می‌کنند.   UR - https://jba.shirazu.ac.ir/article_5359.html L1 - https://jba.shirazu.ac.ir/article_5359_346c9a037be946bed6d81d9096e2d9e5.pdf ER -