TY - JOUR ID - 6150 TI - مقاله کوتاه: در باب دو تعبیر از دیوان خاقانی JO - شعر پژوهی(بوستان ادب) JA - JBA LA - fa SN - 2008-8183 AU - مهدوی فر, سعید AU - قاسمی پور, قدرت AD - دانشگاه شهید چمران اهواز AD - اهواز، دانشگاه شهید چمران، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، گروه زبان و ادبیات فارسی Y1 - 2021 PY - 2021 VL - 13 IS - 3 SP - 287 EP - 300 KW - واژه‌های کلیدی: دیوان خاقانی KW - سه‌سرهنگ KW - انگشت‌های قلم‌گیر KW - میان‌خانه KW - ترکان خیمه‌نشین DO - 10.22099/jba.2020.37676.3818 N2 - در باب دو تعبیر از دیوان خاقانی چکیدهدیوان خاقانی شروانی به‌عنوان یکی از امّهات ادب پارسی از حیث دربرداشتن تعابیر و ترکیبات  نو و گونه‌گون، اهمیت ویژه‌ای دارد. همین تعمد و پرمایگی زبانی سبب شده تا دیوان وی از دیرباز یکی از منابع مهم و اساسی فرهنگ‌نویسان قلمداد شود. ازآنجاکه بسیاری از این ترکیبات زاده‌ی قدرت شگرف تخیل و طریق غریب او در سخنوری است، نه‌تنها گزارش بلکه حتی گردآوری آن‌ها نیز از کاستی‌ها و لغزش‌های متعدد برکنار نمانده است. در این جستار بر آن بوده‌ایم تا با توجه به سبک شخصی شاعر و قراین اجتماعی زمان خاقانی، تحلیلی استوار از دو تعبیر «سه‌سرهنگ» و «میان‌خانه» در دیوان او ارائه کنیم. در این پژوهش نشان داده می‌شود که برخلاف نظر فرهنگ‌نویسان و شارحان، «سه‌سرهنگ» به‌معنای سه‌اختر زحل، مشتری و مریخ نیست و مراد از آن سه انگشتی است که به گاه کتابت، قلم را نگاه می‌دارد. همچنین خاقانی تعبیر «میان‌خانه» (خانه و اتاق میانی) را از ترکان چادرنشین و ساختار خیمه‌های ایشان گرفته و در تصاویر شاعرانه‌ی خود به کار برده است.   UR - https://jba.shirazu.ac.ir/article_6150.html L1 - https://jba.shirazu.ac.ir/article_6150_b513bf6d2d822f3bba9848c1776b26cd.pdf ER -