TY - JOUR ID - 6214 TI - تحلیل نقش موقعیت در دانش‌های بلاغی و تحلیل انتقادی گفتمان با محوریت خسرو و شیرین نظامی JO - شعر پژوهی(بوستان ادب) JA - JBA LA - fa SN - 2008-8183 AU - امینی شلمزاری, زهرا AU - نصراصفهانی, محمدرضا AU - روضاتیان, سیده مریم AD - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه اصفهان AD - دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه اصفهان Y1 - 2021 PY - 2021 VL - 13 IS - 3 SP - 1 EP - 26 KW - واژه‌های کلیدی: بلاغت KW - تحلیل گفتمان انتقادی KW - توصیف KW - خسرو و شیرین KW - فرکلاف KW - موقعیت DO - 10.22099/jba.2020.35635.3686 N2 - چکیدهتحلیل گفتمان انتقادی رویکردی بین‌رشته‌ای است که در آن سعی می‌شود نقش تحولات اجتماعی در مطالعات زبانی برجسته شود. این شیوه در پی آن است که نقش گفتمان را در روابط اجتماعی به‌ویژه روابطی که قدرت نابرابر را نشان می‌دهد، آشکار کند. فرکلاف، زبان‌شناس و پژوهشگر بریتانیایی، با ارائه‌ی مدل سه‌بعدی (توصیف، تفسیر و تبیین) چارچوب گسترده‌تری را برای این نظریه ایجاد کرد، به‌گونه‌ای که نقش موقعیت و اجتماع در آن به‌نحوچشمگیری برجسته شده است. به‌سبب گسترده‌بودن مباحث تحلیل گفتمان فرکلاف، در این پژوهش کوشش شده است تا مباحث گفتمان‌شناسی تنها در بخش واژه‌ها1 با علوم معانی، بیان و بدیع مقایسه و برای تحلیل خسرو و شیرین نظامی به کار گرفته شود. هدف این پژوهش آن است که با مقایسه‌ی دانش‌های بلاغی و رویکرد فرکلاف، تحلیل روشن‌تری از این رویکرد ارائه شود. نقش موقعیت و مقتضای حال در علم معانی به‌طورکامل بررسی شده؛ اما در علم بیان و بدیع به‌جز تعریض موردتوجه قرار نگرفته است. در نظریه‌ی فرکلاف موقعیت به‌همراه قدرت در تبیین مسائل مختلف به کار می‌رود. باتوجه به برجسته‌بودن نقش موقعیت در علم معانی و تحلیل گفتمان فرکلاف، کوشش شده است که نقش موقعیت در مباحث علم بیان و بدیع نیز تحلیل شود. از دستاوردهای این پژوهش آن است که نظامی در خسرو و شیرین در هر سه حوزه یعنی معانی، بیان و بدیع به نقش موقعیت و مقتضای حال مخاطب توجه داشته است. به بیان دیگر کوشیده‌ایم تا نشان دهیم بیان و بدیع در منظومه‌ی خسرو و شیرین در ساخت موقعیت برجسته برای کنش‌های کنشگران نقش اساسی و بنیادین ایفا می‌کند.        UR - https://jba.shirazu.ac.ir/article_6214.html L1 - https://jba.shirazu.ac.ir/article_6214_21f82241428d43a84927591939b778b6.pdf ER -