2024-03-28T17:13:34Z
https://jba.shirazu.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=497
شعر پژوهی(بوستان ادب)
بوستان ادب
2008-8183
2008-8183
1393
6
2
بررسی گونهای نو از موسیقی کناری در قصاید خاقانی
سیداحمد
پارسا
موضوع پژوهش حاضر بررسی گونهای از موسیقی کناری در قصاید خاقانی است که تاکنون از نظر مغفول مانده است. خاقانی با بکارگیری حروف قافیه به شیوهی اعنات در قصاید خود و استفاده از آنها در کنار ردیف، ضمن رعایت تناسب با موضوع بیت و افزایش موسیقی کناری، به گونهای هنرمندانه پیام خود را در ذهن خواننده تداعی میکند و با این کار بر موضوع مورد نظر خود نیز تأکید میورزد؛ به عبارت دیگر، شاعر در محور افقی موضوع موردنظر خود را بیان میکند و در محور عمودی با استفاده از موسیقی کناری حاصل از تکرار حروف قافیه و ردیف، بر القای موضوع موردنظر خود تأکید میکند.روش پژوهش توصیفی است و دادهها با استفاده از تکنیک تحلیل محتوی، تحلیل گردیده است. نتیجه نشان میدهد بسامد استفادهی خاقانی از ایجاد این نوع موسیقی کناری، موجب پدید آمدن یک ویژگی سبکی در قصاید وی گردیده است که تاکنون بدان توجه نشده است.
خاقانی
موسیقی کناری
اعنات
حروف قافیه
ردیف
2014
08
23
1
14
https://jba.shirazu.ac.ir/article_1852_dc4c87eed66e2cdac779b4160cca3e21.pdf
شعر پژوهی(بوستان ادب)
بوستان ادب
2008-8183
2008-8183
1393
6
2
مبانی زیباییشناسی و چگونگی کارکرد عوامل انسجام در شعر با بررسی «کتیبه» اخوان ثالث و «خوابی در هیاهو» از سهراب سپهری
مریم
درپر
مسألهای که پژوهش حاضر بدان میپردازد، تأثیر مبانی زیباییشناسی بر چگونگی کارکرد عوامل انسجام در شعر است؛ در الگوی انسجام متنی هالیدی و حسن، ارجاع، جایگزینی، حذف، عوامل ربطی و انسجام واژگانی ابزارهای انسجام و دریافت پیام از متن برشمرده شده است. حال در پژوهش حاضر، این پرسشها مطرح است که در شعر و کارکرد ادبی زبان چه عواملی میتواند سبب انسجام و دریافت پیام شود؟ و در شعرهایی که فاقد انسجام به نظر میآیند، دریافت پیام از متن چگونه صورت میگیرد؟ همچنین به این پرسش اساسی میپردازیم که مبانی زیباییشناسی چه تأثیری بر کارکرد عوامل انسجام در شعر دارند؟به منظور پاسخ به پرسشهای فوق، شعر «کتیبه» از اخوان ثالث و «خوابی در هیاهو» از سهراب سپهری از نظر کارکرد عوامل انسجام مورد بررسی قرار گرفته است؛ کارکرد قوی عوامل انسجام در «کتیبه» و ضعف یا فقدان آنها در «خوابی در هیاهو» نشان داده شده و این نتیجه به دست آمده که شعر اخوان با اصول زیباییشناسی کلاسیک که هنر را عبارت از هماهنگی، تناسب و اعتدال میداند، همسو است و در پرتو این نگرش به انسجامی نیرومند دست یافته اما شعر «خوابی در هیاهو»ی سپهری و اشعاری مانند آن در مجموعههای «زندگی خوابها» و «آوار آفتاب» با اصول زیبایی شناسی مدرن و هنر سوررئالیستی همجهت است.
شعر
مبانی زیباییشناسی
انسجام
کتیبه
خوابی در هیاهو
2014
08
23
15
38
https://jba.shirazu.ac.ir/article_1874_6738241e65e317c263ca8fc9283741aa.pdf
شعر پژوهی(بوستان ادب)
بوستان ادب
2008-8183
2008-8183
1393
6
2
چیستی و اقسام مرگ از منظر عطار
علی محمد
ساجدی
محبوبه
جباره ناصرو
چیستی و اقسام مرگ از منظر عطار چکیده مرگ از جمله رویدادهای رازآلود بشر از آغاز آفرینش بوده است. از آن­جا که بشر همیشه خود را با این پدیده مواجه ­دیده و از آن گریزان و ترسان بوده، دغدغه­ای همیشگی برای شناختن و شناساندن آن داشته است. بررسی اندیشه­ی مرگ از دیدگاه عطار، عارف توانمند قرن ششم هجری، توجه به این دغدغه­ی مشترک بشری است. مرور و تأمل بر کاربردهای واژه­ی مرگ و مترادف­های آن در آثار عطار، نشان می­دهد که عطار به مرگ، بینشی چند جانبه دارد و هرگز در پی محدود کردن آن به معنایی خاص برنیامده؛ بلکه به فراخور موقعیت، هربار به یکی از معانی و جوانب آن پرداخته است؛ از این رو با توسعه­ در معنای مرگ، دو نوع مرگ را مطرح می­کند: مرگ طبیعی و مرگ ارادی (عارفانه­ی عاشقانه). برجسته­ترین معنایی که عطار در آثار خویش برای مرگ آورده است، معنای اخیر است که در مقابل آن علاوه بر جسم و جان، بهشت نیز رنگ می­بازد و حجاب راه به حساب می­آید. از سوی دیگر، وی مرگ را امری همگانی و یک­سان برای تمام موجودات عالم هستی می­داند و همین به رخ کشیدن حادثه­ای است که همواره بر آدمی فاتح و غالب است و مانند سدّی عظیم و حادثه­ای گریزناپذیر در برابر خواسته­های بی­پایان آدمی رخ می­نماید. از این رو بشر نه تنها نمی­تواند هیچ تدبیری در مواجهه با آن بیندیشد؛ بلکه حتی هیچ علم و آگاهی نیز در این باره ندارد و تنها راه درمان این درد، تسلیم و خموشی است. از طرف دیگر؛ دنیا کاروان­سرایی است که بشر مدتی محدود در آن زندگی می­کند و سپس آن را در اختیار دیگران قرار می­دهد. پس بشر باید بیدار بماند و آماده­ی شنیدن آوای درای کاروان باشد. واژه­های کلیدی: مرگ، عطار، عارف، ناپایداری، دنیا، زندگی، آخرت. 3/2/93
"آخرت"
"دنیا"
"زندگی"
"عارف"
"عطار"
"مرگ"
2014
08
23
39
66
https://jba.shirazu.ac.ir/article_1953_e8522cef6b834cd2e0eb7c439f0872fb.pdf
شعر پژوهی(بوستان ادب)
بوستان ادب
2008-8183
2008-8183
1393
6
2
بررسی رباعیات خیام از منظر گفتمان شناسی انتقادی با بهره گیری از مؤلفه های جامعه شناختی-معنایی گفتمان مدار
مریم
شریف
لطف الله
یارمحمدی
با وجود روش های متعدد تحلیل گفتمان انتقادی در زبان انگلیسی٬ هنوز چارچوب تحلیلی مناسبی جهت مطالعه منابع غنی شعر و ادب فارسی در این زبان تعبیه نشده است. لذا٬ پژوهش حاضر کوششی است در چارچوب گفتمان شناسی انتقادی به منظور تحلیل گزیده ای از رباعیات خیام با بهره گیری از الگوی تحلیلی پیشنهادی توسط یارمحمدی(۱۳۹۱) که خود برگرفته از الگوی تحلیل گفتمان انتقادی ون لیوون (١٩٩۶) می باشد. در این پژوهش٬ علاوه بر تحلیل کیفی ٤٠ رباعی از رباعیات خیام که بصورت تصادفی انتخاب گردیده اند٬ از روش- های تحلیل کمّی نظیر محاسبه فراوانی و آزمون مربع خی نیز استفاده شده است. نتایج بررسی های کمّی حاکی از آن است که در میان مؤلفه های گفتمان مدار موجود در الگوی مورد نظر٬ اظهار با قرینه فحوایی در مقایسه با اظهار با قرینه لفظی از فراوانی معناداری برخوردار است. همچنین٬ نتایج این پژوهش مؤید کارایی الگوی تحلیل گفتمان انتقادی مذکور در بررسی متون ادبی به ویژه انواع شعر می باشد. امید است نتایج به دست آمده از این پژوهش توانسته باشد با اراﺋﻪ چارچوبی تحلیلی که در زبان فارسی تازگی دارد گام ﻣﺆثری در جهت ارائه الگوهای تحلیل گفتمان شناختی جامع و نظام مند به منظور تحلیل متون مختلف در زبان فارسی بردارد.
ساختارهای گفتمان مدار
گفتمان شناسی انتقادی
مؤلفه های جامعه شناختی-معنایی
مؤلفه های گفتمان مدار
2014
08
23
67
82
https://jba.shirazu.ac.ir/article_1952_2912478e548347f4199bd2048c4c9b37.pdf
شعر پژوهی(بوستان ادب)
بوستان ادب
2008-8183
2008-8183
1393
6
2
سید علی صالحی، شعرِ گفتار و سمبولیسم
ناصر
علیزاده
عباس
باقی نژاد
سید علی صالحی، شناخته شدهترین نمایندهی شعر گفتار است که در زبان محاوره، ظرفیت و قابلیتهای تازه و شاعرانهای را جُستوجو کردهاست. شناختِ مناسبی که وی از زبان محاوره دارد و توفیقی که در بهرهمندی خلاقانه از آن یافته، منجر به ارائهی گونهی تازه و متفاوتی از شعرِ نو شده که خواص گفتاری را به عنوان اصلیترین مختصهی خود، حفظ می کند. صالحی زبان عامیانه را به بستری برای کُنشهای شاعرانه تبدیل کرده؛ طوری که شگردهای شعری و هنریِ او به صورتِ بخشی از زبان محاوره درآمده و از روابطِ این زبان تبعیت میکنند. صمیت، جذابیت و عاطفیِ بودن، مختصههایی بارز در کلامِ صالحی هستند که به واسطهی لحنِ تخاطبی و استفادهی فراگیر او از شگردهای روایت و گفتار، مثلِ دیالوگ، تکگویی درونی و بیرونی، همچنین به کارگیری حالات و رفتارهای گفتاری، مانند لحنِ شکوه و شکایت، سفارش و توصیه، یادآوری، سرزنش و غیره به وجود آمده و ارتباطِ عاطفی و نزدیکی را با مخاطب دامن زده است. سمبولیسمِ صالحی در حقیقت، برآیندی از تلفیق بیانِ گفتاری و عناصر و نشانههایی عینی و ذهنی است که عواطف و اندیشههای وی را نمایندگی میکند. در این مقاله، ضمنِ اشاره به ابعادِ بهرهمندی صالحی از امکانات و عناصر زبان گفتاری، کیفیت نمادپردازی و تکوینِ بیانِ سمبولیک وی در اشعارش تبیین شدهاست.
واژه های کلیدی: صالحی
شعرگفتار
زبان محاوره
سمبول
عاطفه
مخاطب
2014
08
23
83
106
https://jba.shirazu.ac.ir/article_1957_0ce69cfd471cd7be566fcb89a4e5b2c9.pdf
شعر پژوهی(بوستان ادب)
بوستان ادب
2008-8183
2008-8183
1393
6
2
ابزارهای آفریننده انسجام متنی و پیوستارهای بلاغی در ویس و رامین
مسعود
فروزنده
امین
بنی طالبی
برخی از نظریه های زبانشناسی امکانات مفیدی را برای تحلیلِ متون ادبی پیش می نهند. یکی از این نظریه ها، نظریه هلیدی و حسن است. در این نظریه ارتباط معنایی، لفظی، نحوی یا منطقی جمله های یک متن «انسجام» نامیده شده است. از این دیدگاه، انسجام در زبان معیار عواملی دارد که عبارتند از: دستوری، واژگانی، پیوندی. و هر کدام از این عوامل دربردارندهی عوامل جزئی تر هستند. هدف این مقاله بررسی هر یک از این عوامل انسجام در مثنوی ویس و رامین فخرالدین اسعد گرگانی است و در انتها، نتیجه نشان می دهد که در میان گونه های متنوع انسجام، انسجام واژگانی بخصوص تکرار و تضاد، و انسجام پیوندی بویژه ارتباط اضافی، بیشترین تأثیر را در پیوستگی و یکپارچگیِ بیت های ویس و رامین به خود اختصاص داده است. از سوی دیگر سایر عوامل انسجامی در سخن فخرالدین به طور محسوس، برجستگی دارد که می توان این موارد را همراه با کوتاهی جمله های ویس و رامین از دلایل سادگی و فهم پذیری شعر فخرالدین دانست. روش پژوهش توصیفی است و نتایج با استفاده از تحلیل بیت ها، به شیوه کتابخانه ای و سندکاوی بررسی شده اند و هر کدام از عوامل انسجام با ذکر نمونه بیت و بسامد تکرار، مورد بررسی قرار می گیرد.
انسجام متنی
انسجام دستوری
انسجام واژگانی
انسجام پیوندی
ویس و رامین
2014
08
23
107
134
https://jba.shirazu.ac.ir/article_1873_191d357acceaf019d3b78f5958b92b37.pdf
شعر پژوهی(بوستان ادب)
بوستان ادب
2008-8183
2008-8183
1393
6
2
بازتاب جنبه هایی از فرهنگ و ادبیات هند در شعر صائب
یحیی
کاردگر
چکیده پیوند فرهنگی و ادبی ایران و هند در طول تاریخ، پیوندی استوار و غیر قابل انکار بوده و با فراز و فرودهای بسیار در گسترهی روزگاران استمرار داشته است. این پیوند در عصر صفویان ایران و گورگانیان هند به اوج خود رسیده که شعر و ادبیات این عصر، آیینهی تمامنمای آن است. شعر صائب که نقطهی اوج شعر این عصر است، با هنرمندیهای بسیار، تعامل فرهنگی و ادبی این دو سرزمین را به تصویر کشیده به گونهای که در آمیختگی فرهنگ و ادبیات ایران و هند یکی از ویژگیهای بارز آن به شمار می آید: استقبال از شعر پارسی گویان هند، بهرهگیری از سنّتهای ادبی این سرزمین، بهکارگیری زبان شعری شاعران پارسی گوی هند، تأثیر-پذیری از عاشقانههای ادبیات هند و سرانجام بازتاب فرهنگ، اعتقادات، آداب و رسوم هندوان، از جلوههای بارز پیوند فرهنگی و ادبی ایران و هند در شعر صائب است که درک و فهم شعر او و گرهگشایی پیچیدگیهای آن، بدون آگاهی از موارد مذکور، چندان آسان نیست. این مقاله با جستجو در دیوان صائب و استخراج ابیات مرتبط با موضوع و نقد و تحلیل و دستهبندی موارد استخراج شده و بهرهگیری از پژوهشهای این حوزه کوشیده است با معرفی برخی از جلوههای فرهنگ و ادبیات هند در شعر صائب، راهی برای ورود به دنیای پر رمز و راز شعر او بگشاید. واژههای کلیدی: ادبیات، ایران، شعر، صائب، فرهنگ، هند.
ادبیات
ایران
شعر صائب
فرهنگ
هند
2014
08
23
135
160
https://jba.shirazu.ac.ir/article_1853_13120269e8791e41581d78e63e4b3659.pdf
شعر پژوهی(بوستان ادب)
بوستان ادب
2008-8183
2008-8183
1393
6
2
لزومِ تصحیحِ دوبارهی غزلیاتِ شمس
محمدیوسف
نیری
الهام
خلیلی جهرمی
شیرین
رزمجو بختیاری
تصحیح متون کهن همواره موردِ توجّه ادب دوستانی بوده که دغدغهشان فراهم کردن ِمتنی منقّح و نزدیک به گفتارِ مؤلف است. یکی از متونِ بحث برانگیز از لحاظ تصحیح، کلیّاتِ شمس تبریزی از جلالالدّین محمّد مولوی است. این اثر سترگ به دلیل حجمِ گستردهی آن و مشوّش بودنِ نسخِ موجود از آن، هنوز متنِ کاملاً قابلِ اعتمادی از جهتِ تصحیح ندارد، در سال 1344ـ1336 توسط مولویشناسِ گرانقدر استاد بدیعالزمانِ فروزانفر به شکلِ انتقادی تصحیح شده و همواره موردِ بحثِ پژوهشگرانِ مختلف قرار گرفتهاست. در این پژوهش، تحتِ عنوانهای زیر، برآنیم که لزوم تصحیحِ دوبارهی غزلیاتِ شمس و نقد تصحیحهای موجود را مورد بررسی قرار دهیم و آرایِ بزرگانِ ادب را در این مورد برشماریم؛ این عناوین عبارتند از: 1. مقدّمه و پیشینهی تصحیح غزلیات شمس، 2. تصحیحِ استاد فروزانفر و نقد آن، 3. تصحیح دکتر توفیق سبحانی و نقد آن، 4. نکاتی دربارهی دیوان مصحَّح استاد فروزانفر و دکتر توفیق سبحانی.
غزلیات شمس
مولوی
نسخِ خطی دیوان شمس
توفیق سبحانی
فروزانفر
2014
08
23
161
186
https://jba.shirazu.ac.ir/article_1956_dda8f2df5b214d70358eb7f79b8722eb.pdf