ریخت‌شناسی حکایت‌های کلیله و دمنه‌ی نصراللّه منشی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه کردستان

2 دانشگاه گیلان

چکیده

دکتر سیّداحمد پارسا *           لاله صلواتی**
دانشگاه کردستان
چکیده
هدف پژوهش حاضر، بررسی «ریخت‌شناسی حکایت‌های کلیله و دمنه‌ی نصراللّه منشی» بر اساس الگوی ولادیمیر پراپ (1970 - 1895م.) است. تعیین ساختار حکایت‌های کلیله و دمنه، شناخت بهتر ساختار حکایت‌های هندی، درک بهتر ساختار کلیله و دمنه و تشخیص ساختار حکایت‌های هندی از ایرانی، از اهداف پژوهش حاضر محسوب می‌شود. اهمّیّت نثر کلیله و دمنه‌ی نصراللّه منشی، نقش آن در پیدایش و روند نثر فنّی، تقلیدهای فراوان از این اثر و مواردی از این دست، از دلایل انتخاب این اثر به شمار می‌رود. روش پژوهش، توصیفی است و نتایج بر اساس تکنیک تحلیل محتوا، به شیوه‌ی کتابخانه‌ای و بر اساس روش پراپ، تجزیه و تحلیل شده است. نتیجه‌، بیان‌گر این است که پنجاه و هفت حکایت این اثر، دارای سی و چهار خویشکاری و صد حرکت است و سادگی یا پیچیده بودن حکایت‌ها به ترکیب حرکت‌ها بستگی دارد. همچنین بررسی‌ها نشان می‌دهد که ساختار دو حکایت اصلی باب «بازجست کار دمنه» و «زاهد و مهمان او» با حکایت‌های دیگر متفاوت است. با توجّه به نبودن این حکایت‌ها در پنچه‌تنتره و تفاوت ساختاری آن‌ها با کلیله و دمنه، به نظر می‌رسد این داستان‌ها در ایران، به ترجمه‌ی کتاب افزوده شده‌اند.
 
 
*  دانشیار زبان و ادبیات فارسیdr.ahmadparsa@gmail.com.
** دانشجوی کارشناسی ارشد زبان و ادبیّات فارسی laleh.salavati@gmail.com. (نویسنده‌ی مسؤول)
تاریخ دریافت مقاله: 1/12/88                   تاریخ پذیرش مقاله: 17/9/89

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Morphology of the Tales of "Kalilah-O-Demnah Written by Nasrollah Monshi"

چکیده [English]

A. Parsa*        L. Salavati**

      Kurdistan University     Islamic Azad University, Sanandaj Brench
 The Purpose of this study was to investigate the morphology of the tales of "Kalilah-O-Demnah" written by Nasrollah Monshi, on the basis of the model proposed by Vladimir Propp's (1895-1970 B.C). Among the main aims of the present study, the following can be enumerated: determining the structure of tales of "Kalilah-O-Demnah"; a better understanding of the structure of Indian tales; a better understanding of the structure of "Kalilah-O-Demnah"; and distinguishing between the structure of Indian tales and their Iranian counterparts. The reason for choosing "Kalilah-O-Demnah" for the present study is its role in the emergence and the trend of the technical prose, numerous imitations of this masterpiece, and the like. The study adopted a descriptive design, and the results have been analyzed using content analysis technique, library and document analysis method, and Propp's method. The results of the study indicate that fifty seven tales of this book have thirty four functions and one hundred moves; the simplicity or complexity of the tales depend on the combination of moves. Moreover, the findings are indicative of the fact that the structure of the two main tales in the chapters "Bazjosteh kar Demnah" and "Zahed-O-Mehman oo" is different from that of the other tales. In fact, since these tales are not existent in "Panchetantarah" and because of their structural differences, it seems that these tales have been created in Iran and added to the book translation, later.
 
 
 
  *Associate Professor of Persian Language & Literature.dr.ahmadparsa@gmail.com
 ** Corresponding Author: M.A student in Persian Language & Literature. laleh.salavati@gmail.com
Received: 2/20/2010             Accepted:12/8/2010

کلیدواژه‌ها [English]

  • Key words: Morphology
  • Structure
  • Tale
  • Kalilah-O-Demnah
  • Function
  • Move
  • Propp

مراجع

اخلاقی، اکبر. (1377). تحلیل ساختاری منطق‌الطّیر. اصفهان: فردا.
اسکولز، رابرت. (1379). درآمدی بر ساختارگرایی در ادبیّات. ترجمه‌ی فرزانه طاهری، تهران: آگه.
ایگلتون، تری. (1380). پیش درآمدی بر نظریهی ادبی. ویراست دوم، ترجمهی عباس مخبر، تهران: مرکز.
بالایی، کریستف و کوپی‌پرس، میشل. (1378). سرچشمه‌های داستان کوتاه فارسی. ترجمه‌ی احمد کریمی‌حکّاک، تهران: معین و انجمن ایران‌شناسی فرانسه در ایران.
پراپ، ولادیمیر. (1368). ریخت‌شناسی قصّه‌های پریان. ترجمه‌ی فریدون بدره‌ای، تهران: توس.
پراپ، ولادیمیر. (1371). ریشه‌های تاریخی قصّه‌های پریان: بررسی ساختاری و تاریخی قصّه‌های پریان. ترجمه‌ی فریدون بدره‌ای، تهران: توس.
پروینی، خلیل و ناظمیان، هومن .(1387). «الگوی ساختارگرایی ولادیمیر پراپ و کاربردهای آن در روایت شناسی». دو فصلنامه‌ی علمی _ پژوهشی پژوهش زبان و ادبیّات فارسی. شماره‌11، پاییز و زمستان.
تقوی، محمّد. (1376). حکایت‌های حیوانات در ادب فارسی: بررسی حکایت‌های حیوانات (فابل‌ها) تا قرن دهم. تهران: روزنه.
تودوروف، تزوتان. (1382). بوطیقای ساختارگرا. ترجمه‌ی محمّد نبوی، تهران: آگه.
خراسانی، محبوبه. (1383). «ریخت‌شناسی هزار و یک شب». فصل‌نامه‌ی پژوهش‌های ادبی، شماره‌6 .
دوبلوا، فرانسوا. (1382). برزویه‌ی طبیب و منشأ کلیله و دمنه. ترجمه‌ی صادق سجّادی، تهران: طهوری.
سلدن، رامان و ویدسون، پیتر. (1384). راهنمای نظریه‌ها‌ی ادبی معاصر. ترجمه‌ی عبّاس مخبر، تهران: طرح نو.
شمیسا، سیروس. (1378). نقد ادبی. تهران: فردوس.
مارزلف، اولریش. (1376). طبقه‌بندی قصّه‌های ایرانی. ترجمه‌ی کیکاووس جهان‌داری، تهران: سروش.
محجوب، محمّدجعفر. (1376). درباره‌ی کلیله و دمنه. (تاریخچه‌ی ترجمه‌ها و دو باب ترجمه نشده). تهران: خوارزمی.
منشی، نصراللّه. (1377). کلیله و دمنه. تصحیح و توضیح مجتبی مینوی ‌تهرانی، تهران: امیرکبیر.
میرصادقی، جمال و میرصادقی(ذوالقدر)، میمنت. (1377). واژه‌نامه‌ی هنر داستان‌نویسی: فرهنگ تفصیلی اصطلاحات ادبیّات داستانی. تهران: مهناز.
میرصادقی، جمال. (1385). عناصر داستان. تهران: سخن.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار