نقش انشا در زبان عرفانی (بررسی و تحلیل نقش انشا در آثار فارسی عین‌القضات همدانی)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

دانشگاه اصفهان

چکیده

عارفان در بیان اندیشه‌ها، انتقال معانی و احوال خود از زبانی استفاده می‌کنند که آن را زبان عرفانی می‌نامند. زبان عرفانی از دیدگاه‌های مختلف قابل بررسی است و عناصر متعدّدی در شکل‌گیری آن نقش دارد. بلاغت از جمله عناصر موثر بر زبان عرفانی فارسی است.علم معانی با سنجش کلام، میزان اثر‌گذاری آن را بر مخاطبان تعیین می‌کند. موضوع علم معانی بررسی انواع جمله‌ از جهت معانی ثانوی آن‌ است و به مثابه‌ی ابزاری است که بلاغت و رسایی کلام را می‌سنجد؛ بنابراین به کمک قواعد و اصول این علم می‌توان میزان اثر‌گذاری انشا را در انتقال معانی بررسی کرد.این مقاله بر آن است که نقش انشا را در تعلیم اندیشه‌های عرفانی و بیان تجربیات عرفانی، بررسی و تحلیل کند. به این سبب که در آثار فارسی عین‌القضات، جمله‌های انشایی و معانی ثانوی نقش مهمّی دارد، آثار این عارف بزرگ برای تحقیق در این باب برگزیده شد.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Role of Rhetorical Sentences in Mysticism Language

چکیده [English]

Mystics use a special language called mysticism language to express their thoughts, feelings, and mystic experiences. Mysticism language can be investigated from different view points and there are important elements that lead to its formation. Rhetoric is one of important and effective elements of Persian Mysticism language. Semantics determines the extent to which it influences the addressees. Studying the kinds of the sentences and their secondary meanings is the main topic of semantics. Semantics is, in fact, a means for evaluating the audibility and eloquence of speech. Therefore, the rules and principles of this science can help us evaluate the effectiveness of a rhetorical sentence in conveying the meaning.The aim of this article is to investigate the effect of rhetorical sentences on teaching of opinions and explaining mysticism experiences. Since rhetorical sentences and secondary meaning play a significant role in the Persian works of Ayn-Alghozat, his works have been selected for investigation in this article.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keyword: 1. Mysticism Language  2. Semantics  3. Rhetorical Sentences  4. Education  5. Mysticism Experiences

مراجع

آق اولی، حسام العلماء (1373). دررالادب در فن معانی و بیان و بدیع. قم: چاپ ستاره.
احمدی، بابک. (1370). ساختار و تأویل متن. ج 1 ،تهران: مرکز.
ارسطو. (1371). ریطوریقا (فن خطابه). ترجمه‌ی پرخیده ملکی، تهران: اقبال.
تجلیل، جلیل. (1370). معانی و بیان. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
تفتازانی، سعد الدین. (1411). مختصر المعانی. قم: دارالفکر.
تودوروف، تزوتال. (1377). منطق گفت و گویی میخائیل باختین. ترجمه‌ی داریوش کریمی ، تهران: نشر مرکز.
رجایی، محمد خلیل. ( 1340). معالم البلاغه در علم معانی و بیان و بدیع. شیراز: دانشگاه شیراز.
رضا نژاد (نوشین)، غلامحسین. (1367). اصول بلاغت در زبان فارسی. تهران: الزهرا.
شمیسا، سیروس. (1373). معانی. تهران: میترا.
علوی مقدم، محمد و اشرف زاده رضا. (1376). معانی و بیان. تهران: سمت.
عین القضات همدانی، عبد الله بن محمد. (1341). تمهیدات. به کوشش عفیف عسیران، تهران: کتابخانه‌ی منوچهری.
عین القضات همدانی، عبد الله بن محمد. (1377). نامه‌های عین القضات. 3 ج، به کوشش علینقی منزوی و عفیف عسیران، تهران: اساطیر.
عین القضات همدانی، عبد الله بن محمد. (1362). نامه‌ها همراه با رساله‌ی جمالی.2ج، به کوشش علینقی منزوی و عفیف عسیران، تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
فرمنش، رحیم. (1338). شرح احوال و آثار عین‌القضات. تهران: چاپ آفتاب.
فروغی، محمدعلی. (1344). آیین سخنوری. تهران: زوّار.
قبادیانی، ابومعین حمید الدّین ناصر بن خسرو. (1307). دیوان قصاید و مقطعات حکیم ناصر خسرو. به اهتمام مجتبی مینوی، تهران: مطبعه‌ی مجلس.
مایل هروی، نجیب. (1374). خاصیت آینگی. تهران: نی.
مولوی، جلال الدین محمد بن محمد. (1380).  مثنوی معنوی. به کوشش محمدرضا برزگر خالقی، تهران: زوّار.
همایی، جلال الدین. (1370). یادداشت‌های علامه جلال الدین همایی درباره‌ی معانی و بیان: به کوشش ماهدخت‌بانو همایی، تهران: موسسه‌ی نشر هما.
هاشمی، احمد. (1960). جواهر البلاغه فی المعانی و البیان و البدیع. مصر، مکتبه‌التجاریه الکبری.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار