بررسـی تطبیقی و آماری نیایش‌ها در نخستین منظومه ایرانیان (گاهان)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه کاشان - گرروه ادیان و فلسفه

2 دانشگاه کاشان

چکیده

نیایش به عنوان آسان‌ترین راه گفتگوی دوسویه انسان با خدا، از جمله ارکان و اجزای مقوم تمامی ادیان درطول تاریخ بوده است. بررسی ستایش‌ها و نیایش‌های رسمی ادیان مختلف نمایانگر نظام فکری، دینی وشرایط و نیازهای فردی و اجتماعی دینداران در اعصار گونه گون است.
این جستار به بررسی توصیفی و آماری همه نیایش‌های گات‌ها (کهن‌ترین اثر مکتوب بازمانده ایرانیان)، می پردازد. مجموعه ای منظوم که امروزه به باور بیشینه پژوهندگان، تنها بخش اوستاست که سخن زرتشت است، درحالی که دیگر بخش‌های اوستا در ادوار بعد تدوین شده است.
بیشترین خواهش‌ها و خواسته‌ها در گات‌ها، رواج راستی و سرکوبی دروغ، رهایی زمین و جاندارانش از ستم و خشم و بیدادگری، داشتن زندگی آرام و شاد، جامعه ای آباد و در نتیجه رسیدن به کشور مینوی جاودانی اهورامزدا (فردوس) و پاداش و بخشایش جاودانی در روز داوری پسین است.
بررسی درونمایه نیایش‌های گات‌ها نشان می دهد که مخاطب زرتشت به‌ترتیب مزدا، اهورا، اردیبهشت، مزدا اهورا، بهمن، سپندارمذ، اهورامزدا و شهریور است و او دربسیاری موارد ضمیر جمع را به کار می برد. سبک بیان زرتشت این انگاره را تقویت می کند که زرتشت همچنان که واژه‌های مزدا، اهورا، اهورامزدا و مزدا اهورا را برای اشاره به موجودی واحد اطلاق می کند، امشاسپندان نیز همگی فروزه‌ها و اوصاف خدای واحدند.
این پژوهش آماری نشان می دهد که درخواست‌های مینوی (غیر مادی)، دو سوم خواسته‌های گیتیک(مادی) است و زرتشت تقریباً به یک اندازه برای خود و برای دیگران دعا کرده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

A Comparative & Statistical Analysis in the earliest poetry of Iranians( Gathas)

نویسنده [English]

  • elahe khanian 2
چکیده [English]

Invocation as the easiest way of striking a dialogue between man and God, has been one of the stabilizing foundations and components of all religions throughout history. Studying the prayers and worships of different religions reveals to us the intellectual and religious systems, as well as the social and individual conditions and requirements of believers in the course of history. This paper adopts a descriptive-statistical approach in examining the prayers in Gathas, the oldest surviving written work of the Persians. Gathas is a verse collection, which is, according to most of contemporary scholars the only part that registers Zarathustra's speech, while other parts of the Avistā are believed to have been added in later periods. The most frequently repeated demands in Gathas are: promoting the truth and uprooting falsehood, liberation of the land and its animals from oppression, anger and cruelty, having peaceful and cheerful lives and a prosperous society, thereby to achieve the eternal and divine territory of Ahūrā Mazdā (paradise), as well as eternal rewards and forgiveness on the Day of Resurrection. A review of the prayers' themes in Gathas reveals Zarathustra's addressees to be Mazdā, Ahūrā, shāvahīshtā(Urdībihisht), Bahman, Sipandārmaẕ, Ahūrā Mazdā and Khshatra-vayrīya(Shahrīvar) respectively, and he uses the plural pronoun in many cases. Zarathustra's mode of expression indicates that although the names he addresses are single beings, "Amshāspandān" is plural and refers to all manifestations and qualities of the Unitary God. This statistical research indicates that spiritual demands are two-thirds more likely to occur in Gathas than material demands, and that Zarathustra prays for others as much as he prays for himself.
Keywords: Zarathustra, Gathas, AhūrāMazdā, Invocation, Ancient Persia

کلیدواژه‌ها [English]

  • Zoroaster
  • Gathas
  • Ahura Mazda
  • Invocation
  • Ancient Persia

مراجع

الیاده، میرچا. (۱۳۸۱). «نگاهی کوتاه بر واقعیت تاریخی و پیام‌های آسمانی زرتشت». ترجمه‌ی حسین حیدری، کتاب ماه دین، شماره۶۰ و۶۱، صص۴۶-۵۳.
اوشیدری، جهانگیر. (۱۳۷۱). دانشنامه‌ی مزدیسنا (واژه‌نامه‌ی توضیحی آیین زرتشت). تهران: مرکز.
پورداود، ابراهیم. (۱۳۱۰). خرده اوستا. بی‌جا: از سلسله انتشارات انجمن زرتشتیان ایرانی ‌بمبئی.
ــــــــــــــ. (۱۳۷۸). گات‌ها؛ کهن‌ترین بخش اوستا. تهران: اساطیر.
ــــــــــــــ. (۱۳۸۷). یسنا؛ بخشی از کتاب اوستا. تهران: اساطیر.
خزاعی، خسرو. (۲۰۰۶). گات‌ها؛ سروده‌های اهورایی زرتشت. بروکسل: کانون اروپایی برای آموزش جهان‌بینی زرتشت.
دوستخواه، جلیل. (۱۳۷۵). اوستا؛ کهن‌ترین سرودها و متن‌های ایرانی. ج۱، تهران: مروارید.
رضی، هاشم. (۱۳۵۷). گنجینه‌ی اوستا. تهران: فروهر.
سیدمحمدعلی داعی‌الاسلام. (۱۳۶۴). فرهنگ نظام. تهران: دانش زبان.
عمادی‌نیا، آرش. (۱۳۸۷). بررسی آیین‌های معاصر زرتشتی و مقایسه آن‌ها با متون متقدم و مکتوب زرتشتی (کلاسیک). پایان‌نامه‌ی کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران.
 فکری ارشاد، جهانگیر.(۱۳۵۵). بررسی نیایش‌های اوستا. پایان‌نامه‌ی‌دکتری، دانشگاه تهران.
قائم‌مقامی، احمدرضا. (۱۳۸۷). تطور مفاهیم اوستایی قدیم در سنت زردشتی. پایان‌نامه‌ی کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران.
 معاونت، ماندانا. (۱۳۸۸). نیایش‌های کنونی زرتشتیان و بنیادهای کهن آن. پایان‌نامه‌ی کارشناسی ارشد، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
یوسفی، امیر. (۱۳۸۲). «فغان‌نامه، منظومه‌ی نیایش ارامنه‌ی جهان». اخبار ادیان، شماره۳،  صص۷۰ و۷۱.
Eliade, Mircea. (1986). The encyclopedia of religion. vol. 3, Canada: Collier, macmillan, Christianity.  Available at http://ganjoor.net/moulavi/shams/ghazalsh/sh837.
Mabey, Juliet. (1999). The Oneworld book of prayer: a treasury of prayers from around the world. Oxford: Oneworld. 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار