تأثیر بافت بر هویت؛ بررسی رویکرد سعدی نسبت به مواجهه با «دیگری» در گلستان و غزلیات

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکترای زبان و ادبیات فارسی/ دانشگاه مازندران

2 دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی / دانشگاه مازندران

چکیده

هویت مفهومی متکثّر و چندبعدی است. این ویژگی باعث می‌شود تا هویت در بافت‌های گوناگون جلوه‌های متفاوت داشته باشد. تغییرات هویت در تغییر رفتار شخص قابل مشاهده است. بر این اساس ممکن است شخصی واحد در بافت‌های گوناگون، هویتی و رفتارهایی متفاوت بروز دهد. مواجهه با «دیگری» از جلوه‌های مهم رویکرد انسان است. در این مواجهه‌ی سرنوشت‌ساز، انتخاب میان خشونت یا مدارا اهمیت بسیار دارد؛ خشونت فضا را بر «دیگری» می‌بندد و مدارا راه را برای هم‌زیستی و استفاده از ظرفیت‌های زندگی فراهم می‌کند.
در این پژوهش رویکرد سعدی نسبت به «دیگری» در دو بافت تعلیمی و غنایی بررسی ‌شده‌است؛ معلمی و عاشقی از شاخصه‌های مهم هویت سعدی است؛ کتاب تعلیمی گلستان، نمایان‌گر سعدی معلم و غزلیات عاشقانه، بازتاب دهنده‌ی سعدی عاشق است. با مطالعه‌ی رویکرد سعدی نسبت به «دیگری» در این دو اثر، می‌توان تفاوت بافت را در هویت و رویکردهای ناشی از آن مطالعه کرد. در این بررسی مشخص ‌شد که سعدی در بافت‌های گوناگون، نسبت به مسأله‌ای واحد –مواجهه با «دیگری»- رویکردهایی متفاوت نشان داده است؛ سعدی معلم، رویکرد بسیار تندتری از سعدی عاشق، نسبت به «دیگری» دارد. تفاوت مواجهه‌ی سعدی با «دیگری» نشان می-دهد که هویت، سیال و متغیر است و در بافت‌های گوناگون، جلوه‌هایی متفاوت دارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Influence of context on identity; Investigation of approach of Sadi in facing the "other' at Gulestan and Ghazels

نویسندگان [English]

  • Reza Zarrinkamar 1
  • Morteza Mohseni 2
1 P.hD of Persian Literature / Mazandaran University
2 َAssociated Professor off Persian Literature Faculty/ Mazandaran university
چکیده [English]

Generally, identity is a complex and multidimensional concept leading to identity appearing in various contexts with different effects. Changes caused by identity can be seen in the behavior of the person so that a specific person in different contexts can potentially behave with various identities and manners. Facing the “other” is an important approach in the social life of people. In such an encounter, choosing between tolerance and violence has a significant role; violence limits the “other” while, tolerance provides coexistence and cooperation for the people. The aim of this study is to investigate Sa'di’s approach to facing the “other” at two different contexts; as a teacher and as a lover. These two contexts are very important indices of Sa'di’s identity. Gulestan is an indicator of how Sa'di behaves as a teacher and Ghazels display how Sa'di is as a lover. Differences due to the approach of Sa'di about “other” can clearly be observed in these different genres based on the effect of contextual impact of identity. As a result, Sa'di as a teacher shows more violence to the “other” in comparison with Sa'di as a lover.
Keywords: Sa'di, Gulestan, Ghazels of Sa'di, Identity, Other.

کلیدواژه‌ها [English]

  • sadi
  • Gulestan
  • Ghazels of Sadi
  • Identity
  • Other

مراجع

الماسی، علی محمد. (1374). تاریخ آموزش و پرورش اسلام و ایران. تهران: دانش امروز.

انوری، حسن. (1384). شوریده­ و بی­قرار: درباره­ی سعدی و آثار او. تهران: قطره.

جنکینز، ریچارد. (1391). هویت اجتماعی. ترجمه­ی تورج یاراحمدی، تهران: پردیس دانش.

حسن­لی، کاووس. (1380). فرهنگ سعدی­پژوهی. شیراز: بنیاد فارس­شناسی.

حق­جو، سیاوش. (1381). «حکمت سیاسی سعدی». پژوهشنامه­ی علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه مازندران، سال 2، شماره­ی 6 و 7، صص 97-117.

داد، سیما. (1392). فرهنگ اصطلاحات ادبی. تهران: مروارید.

درّانی، کمال. (1380). تاریخ آموزش و پرورش در ایران. تهران: سمت.

سالامون، رابرت؛ نوسباوم، مارتا؛ نوزیک، رابرت. (1395). درباره­ی عشق. ترجمه­ی آرش نراقی، تهران: نی.

سعدی، مصلح­ بن عبدالله. (1384). گلستان. تصحیح و توضیح غلامحسین یوسفی، تهران: خوارزمی.

ــــــــــــــــ. (1393). غزلیات سعدی. تصحیح محمدعلی فروغی، تهران: ققنوس.

شمیسا، سیروس. (1381). شاهدبازی در ادبیات فارسی. تهران: فردوس.

ـــــــــــــــ. (1386). انواع ادبی. تهران: میترا.

فرهادپور، مراد و میلانی، ندا. (1384). «بازنمایی غرب در نشریات دانشجویی». نامه­ی علوم اجتماعی، شماره­ی­ 26، صص 97-121.

گودرزی، حسین. (1387). تکوین جامعه­شناختی هویت ملی در ایران با تأکید بر دوره­ی صفویه. تهران: مؤسسه­ی مطالعات ملی، تمدّن ایرانی.

معلوف، امین. (1381). هویت­های مرگ­بار. ترجمه­­ی مرتضی ثاقب­فر، تهران: ققنوس.

موحد، ضیا. (1378). سعدی. تهران: طرح نو.

نصر اصفهانی، علی؛ انصاری، محمداسماعیل؛ شائمی بزرگی، علی و آقاحسینی، حسین. (1388). «بررسی تحمل و مدارا به عنوان یکی از اجزای سرمایه­ی اجتماعی با تکیه بر دیدگاه سعدی». مطالعات ملی، دوره­ی 10، شماره­ی 4، صص 117-133.

هلم، بنت. (1394). عشق. ترجمه­ی ندا مسلّمی، تهران: ققنوس.

همایون کاتوزیان، محمدعلی. (1385). سعدی شاعر عشق و زندگی. تهران: مرکز.

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار