تاثیرپذیری ملک الشعرای بهار از فردوسی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

هدف این مقاله بررسی ثأثیر­پذیری ملک­الشعرا بهار از فردوسی است. به این منظور پس از بیان مختصری در مورد زندگی بهار در ارتباط با شاهنامه و شاهنامهپژوهی، تأثیرپذیری بهار از فردوسی در سه قسمت؛ ستایش فردوسی و شاهنامه، صحنه­پردازی­ها و توصیفات حماسی و کارکرد تلمیحات شاهنامه­ای در دیوانش بررسی شده است. شواهد تأثیرپذیری از دیوان استخراج شده و درصورت نیاز ارتباط آن با مسایل اجتماعی و سیاسی زمان سرایش اشعار واکاویده شده است. نتیجه این که بهار در دوره­های مختلف زندگیش مواضع و جهت­گیری­های مختلفی داشته و به­تبع آن، از شاهنامه تأثیرات گوناگونی پذیرفته است . 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

This study examines the influence of Ferdowsi on Malek-o-shoarâ Bahâr’s poetry

چکیده [English]

This study examines the influence of Ferdowsi on Malek-o-shoarâ Bahâr’s poetry. Accordingly, with a brief review of Bahâr’s academic career and his studies of Shâhnâme, these influences can be studied under three categories: 1. the praising of Shâhnâme and Ferdowsi; 2. the use of epic settings and descriptions; and 3. the application of the allusions of Shâhnâme in his Divan. Examples of these influences are extracted from his Divân and, in some cases, their relations with the sociopolitical issues have been studied. Bahâr, in the different stages of his life, has had different attitudes towards political issues and accordingly has got various influences from Shâhnâme.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Key words: Borrowed from Shâhnâme
  • Ferdowsi
  • Images
  • Malek-o-shoarâ Bahâr
  • Shâhnâme
آیدنلو، سجاد. (1382). «شهریار و شاهنامه». مجله­ی فرهنگ، سال 16، شماره­های 2 و 3، پیاپی46-47، تابستان و پاییز، صص1-53.
آیدنلو، سجاد. (1383). «کارنامه‌ی شاهنامه­پژوهی ملک­الشعرای بهار». کتاب ماه ادبیات و فلسفه، فروردین، صص74-83.
آیدنلو، سجاد. (1383). «نکته­هایی درباره‌ی تلمیحات شاهنامه­ای خاقانی». فصل‌نامه‌ی پژوهش‌های ادبی، شماره‌ی 4، صص 7-36.
آیدنلو، سجاد. (1385). «بهار و تصحیح شاهنامه». ارج­نامه‌ی ملک­الشعراء بهار، تألیف و تدوین علی میرانصاری. تهران: میراث مکتوب، صص281-295.
اردلان‌جوان، سیدعلی. (1367). تجلّی شاعرانه‌ی اساطیر و روایات تاریخی و مذهبی در اشعار خاقانی. مشهد: آستان قدس رضوی.
بهار، محمدتقی. (1351). بهار و ادب فارسی: مجموعه‌ی یک‌صد مقاله از ملک­الشعرا بهار. به کوشش محمد گلبن، با مقدمه­ی غلامحسین یوسفی، تهران: امیرکبیر، کتاب‌های جیبی: فرانکلین.
بهار، محمدتقی. (1357). تاریخ مختصر احزاب سیاسی در ایران. ج1، تهران: شرکت سهامی کتاب‌های جیبی.
بهار، محمدتقی. (1380). دیوان. به کوشش چهرزاد بهار (ویرایش دوم‌‌‍‌‌)، تهران: توس.
بهار، محمدتقی. (1345). «شعرهای دخیل و تصحیف‌ها در شاهنامه». فردوسی­نامه بهار، به کوشش محمد گلبن، تهران: سپهر.
بهبهانی، سیمین. (1379). «حدیث دوست نگویم مگر به حضرت دوست». فصل­نامه‌ی کرمان، سال 10، شماره‌ی 37-38، صص61-71.
رستگارفسایی، منصور. (1384). فردوسی و شاعران دیگر. تهران: طرح نو.
سپانلو، محمدعلی. (1382). بهار، محمدتقی ملک­الشعرا. تهران: طرح نو.
شفیعی کدکنی، محمدرضا. (1368). «فروزانفر و شعر». مجموعه اشعار بدیع‌الزمان فروزانفر، به اهتمام عنایت‌الله مجیدی، تهران: کتابخانه‌ی طهوری.
شفیعی‌کدکنی، محمدرضا. (1372). مفلس کیمیافروش. تهران: سخن.
شفیعی‌کدکنی، محمدرضا. (1389). «تلقی قدما از وطن». بخارا، فروردین- تیر، شماره‌ی 75، صص 15-45.
عرفانی، عبدالمجید. (1335). شرح احوال و آثار ملک‌الشعرا محمد‌تقی بهار، تهران: کتابفروشی ابن‌سینا.
فردوسی، ابوالقاسم. (1386). شاهنامه. به کوشش جلال خالقی مطلق و محمود امید سالار، دفتر 5 و 6. تهران: دایره المعارف بزرگ اسلامی.
متینی، جلال. (1366). «صدمین سال ولادت بهار». ایران­نامه، سال 5، شماره­ی 4 (تابستان)، صص549- 595.
مولایی، محمدسرور. (1379). «این­که در شهنامه­ها آورده­اند». ز دفتر نبشته گه باستان، به کوشش گروه رجال و مفاخر فرهنگی خراسان. مشهد: آستان قدس رضوی.
میرانصاری، علی. (1385). «دیدگاه‌های مرحوم بهار در تصحیح متون». ارج­نامه‌ی ملک الشعرا بهار، تألیف و تدوین علی میرانصاری، تهران: میراث مکتوب،صص155-163.
یوسفی، غلامحسین. (1341). فرخی سیستانی: بحثی در شرح احوال و روزگار شعر او. مشهد: کتابفروشی باستان.