تلقی‌های بوطیقایی فروغ فرخزاد و سیمین بهبهانی: متنی و فرامتنی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیئت علمی دانشگاه کردستان

2 دانشگاه لرستان

3 دانشگاه کردستان

چکیده

فروغ فرخزاد و سیمین بهبهانی از جمله زنان شاعر معاصر هستند که هم بصورت متنی در لابه لای شعرها و هم به صورت فرامتنی در سخنرانی‌ها، مصاحبه‌ها، نامه‌ها و مقالات، دربارۀ شعر و شاعری سخن گفته‌اند. این اظهارات بوطیقایی، از چند نظر به ویژه بنا به جایگاه شاعری آنان درخور توجه است.در این نوشتار، به شیوۀ توصیفی- تحلیلی علاوه بر معرفی و مقایسه اظهارات بوطیقایی متنی و فرامتنی دو شاعر، به میزان فاصله‌گیری آنها از بوطیقای کلاسیک پرداخته شده ‌است. نتیجه نشان می‌دهد که فروغ و سیمین ضمن باورهای بوطیقایی مشابه به میزان‌های متفاوتی در مقابل اقتدار مندرج در بوطیقای کلاسیک قد علم کرده‌اند. تلقی‌های هر دو شاعر در باب چیستی شعر، کیستی شاعر نیز نوع محتوا و مضمون تقریباً مشابه است. با وجود شباهت‌های مذکور‌ دیدگاه‌های آنان در باور به نوآوری در سطوح زبان، موسیقی و قالب با هم تفاوت‌های آشکاری دارد فروغ، از جملۀ پیروان نیماست که در اظهارات بوطیقایی خود سنت را در اغلب و شاید همۀ ابعاد و عناصر شعر کنار می‌نهد، در مقابل بوطیقای گسست‌محور فروغ؛ اشارات سیمین از دگردیسی فراتر نمی-رود. او گاهی و در برخی موارد، مرزبندی‌های قطعی و مالوف بوطیقای سنتی را کنار نهاده‌؛ نوآوری را مجاز می‌شمارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Forough Farrokhzad's and Simin Behbahani's Theoretical Approaches to Poetry: Textual and Metatextual

نویسندگان [English]

  • parsa Yaghoobi Janbeh Saraei 1
  • mohsen hoseini moakher 2
  • shadi ahmadi 3
1 Associate Professor of Persian Literature University of Kurdistan
2 lorestan University
3 teacher
چکیده [English]

 
 
P. Yaghoobi Janbehsaraei*           S. Hosseini Moakher**
          Kordestan University                   Lorestan University
S. Ahmadi***
Kordestan University
 
 
Abstract
Forough Farrokhzad and Simin Behbahani are contemporary poets who have discussed poetry in both their poems and paratexts like lectures, interviews, letters and articles. These theoretical remarks are worth attention from a number of perspectives particularly because of their position as poets. In this paper, in addition to introducing and comparing their textual and paratextual comments, we endeavor to study how their theoretical comments are different from the classical and canonical ones. The result shows that Forough and Simin, along with similar theoretical outlooks, have come up with different degrees of authority against the classical theories. The views of both poets on the nature of poetry, the nature of the poet as well as the content are almost similar. Despite their similarities, their views on language, music, and form show their differences. Forough is the follower of Nima and in her theoretical remarks puts aside tradition in all aspects of poetry. Contrary to Forough’s fragmentary poetry, Simin’s poetry remains to be just a metamorphosis. She sometimes eliminates the definitive boundaries of the traditional poetry allowing innovation
 



* Associate Prof of Persian Language & Literature, p.yaghoobi@uok.ac.ir


** Associate Prof of Persian Language and Literature, Hoseini.mo@lu.ac.ir


*** PH.D. of Persian Language & Literature, Shadiahmadi35@yahoo.com

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: contemporary Female poets
  • Forough Farrokhzad
  • Simin Behbahani
  • poetics

مراجع

ابومحبوب، احمد. (1382). گهواره­ی سبز افرا. تهران: ثالث.
احمدی، شادی. (1391). «نگاه فروغ به شعر و اصول آن». کتاب ماه ادبیات، سال6، شماره­ی 63، پیاپی 177، تیرماه، صص16-20.
الهی، صدرالدین. (1376). «ابداع اوزان تازه در شعر فارسی». (مصاحبه­ی کتبی با سیمین بهبهانی)، ایران­شناسی، سال 9، شماره­ی33، صص117-134.
ایوتادیه، ژان. (1378). نقد ادبی در قرن بیستم. ترجمه­ی مهشید نونهالی، تهران: نیلوفر.
براهنی، رضا. (1358). طلا در مس. تهران: نویسنده.
بهبهانی، سیمین. (1352). رستاخیز. تهران: زوار.
ــــــــــــــ (1377). دیوان اشعار (جای پا تا آزادی). تهران: نیلوفر.
ــــــــــــــ (1378). یاد بعضی نفرات.‌ تهران:‌ البرز.
ــــــــــــــ  (1382). «غزل زنده می­ماند». روزنامه­ی همشهری، شماره­ی 3207 .
ــــــــــــــ. (1389)، مجموعه­ی داستان و یادنوشت­ها. تهران: نگاه.
تودوروف، تزوتان. (1388). بوطیقای نثر (پژوهش­هایی نو درباره­ی حکایت). ترجمه­ی انوشیروان گنجی­پور، تهران: نی.
توسی، خواجه نصیرالدین. (1361). اساس الاقتباس. تصحیح محمدتقی مدرس رضوی، تهران: دانشگاه تهران.
ــــــــــــــــــــــــ (1393). معیارالاشعار. تصحیح و تعلیقات علی اصغر قهرمانی مقبل، تهران: مرکز دانشگاهی.
جلالی،‌ بهروز. (1377). جاودانه زیستن. در اوج ماندن، تهران: مروارید.
حریری،‌ ناصر. (1368). درباره­ی هنر و ادبیات. بابل:‌ کتاب سرای بابل.
حسن­لی، کاووس. (1386). گونه­های نوآوری در شعر معاصر ایران. تهران: ثالث.
حسینی، سیدمحسن. (1382). «ماهیت شعر از دیدگاه منتقدان ادبی اروپا؛ از افلاطون تا دریدا». فصلنامه­ی پژوهش­های ادبی، سال1، شماره­ی2،­ صص73-90.
حیدری، اکرم. (1387). «نقش و تأثیر شعر ویژه­ی سیمین بهبهانی» (مصاحبه با سیمین بهبهانی). مجله­ی حافظ، مجموعه مقالات، شماره‌ی 54، صص29-34.
رستمی، مهدی؛ شعبان‌زاده، مریم و محمود حسن­آبادی. (1395). «ریشه­یابی بوطیقای نیمایوشیج در غزل­های نو سیمین بهبهانی». ادب غنایی، سال 1، شماره­ی 2، صص 73-90.
زرقانی، سیدمهدی و حسن­زاده­ی نیری، محمد­حسن. (1393). رساله­های شعری فیلسوفان مسلمان. تهران: هرمس.
ژنت، ژرار. (1394). تخیل و بیان (نقد زبان­شناختی)، ترجمه­ی الله­شکر اسداللهی تجرق، تهران: سخن.
شفر، جین­ماری. (1386). «بوطیقا». دانشنامه­ی نظریه­های ادبی معاصر، ترجمه­ی­ مهران مهاجر و محمد نبوی، تهران: آگه، صص 65-72.
سلیمی، مهدی و مرآتی، علی. (1391). «بررسی تطبیقی دیدگاه های نقدی نیمایوشیج و نازک الملائکه». پژوهش­های زبان‌شناسی تطبیقی، سال1، شماره­ی1، صص107-127.
شاپور،‌ کامیار و صلاحی، عمران. (1384). اولین تپش­های عاشقانه­ی قلبم. تهران: مروارید.
شاهی، داود. (1385). «فوکو و مساله­ی تاریخ». تاریخ در آینه­ی اسلام، شماره­ی 10، صص 85-114.
شفیعی کدکنی،‌ محمدرضا. (1385)، موسیقی شعر. تهران: آگاه.
صباغی، علی و حیدری، حسن. (1392). «بررسی مقایسه­ی آرای بهار و نیمایوشیج درباره­ی شعر و شاعری». شعرپژوهی، سال 5، شماره­ی 1، پیاپی 15، صص69-84.
ضیف، شوقی. (1383). تاریخ و تطور علوم بلاغت. ترجمه­ی محمدرضا ترکی، تهران: سمت.
عابدی،‌ کامیار. (1379). ترنم غزل. تهران: نادر.
عروضی سمرقندی، نظامی. (1364). چهار مقاله. به اهتمام محمد معین، تهران: امیرکبیر.
عظیمی، محمد. ( 1369). از پنجره­های زندگی. تهران: آگاه.
فرخزاد، فروغ. (1381). دیوان فروغ فرخزاد. تهران: جاجرمی.
قیس رازی، شمس. (1367). المعجم فی معاییر اشعارالعجم. تصحیح سیروس شمیسا، تهران: فردوس.
کالر، جاناتان. (1388). بوطیقای ساختارگرا. ترجمه­ی کوروش صفوی، تهران: مینوی خرد.
کیکاوس بن اسکندر، عنصرالمعالی. (1368). قابوس­نامه. تصحیح غلامحسین یوسفی، تهران: علمی و فرهنگی.
محبتی، مهدی. (1388). از صورت تا معنا. تهران: سخن.
محمدخانی، مریم. (1391). «بوطیقای شعر فروغ فرخزاد»، کتاب ماه ادبیات، سال 6، شماره‌ی 63، پیاپی 177، صص11-15.
محمد یونس علی، محمد. (1391). معنا و هاله­های معنایی. ترجمه‌ی نفیسه زمانی، تهران: فراگفت.
مظفری ساوجی، مهدی. (1393). سبز و بنفش و نارنجی(گفتگو با سیمین بهبهانی). تهران: نگاه.
موسوی، سیدکاظم. (1384). «بررسی قالب­های شعر فروغ فرخزاد». علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز، دوره­ی 22، شماره­ی 1، پیاپی 42، صص111-124.
میرصادقی، میمنت. (1385). واژه نامه­ی هنرشاعری. تهران: کتاب مهناز.
ولک،‌ رنه و وارن، آستین. (1373). نظریه­ی ادبیات. ترجمه­ی ضیا موحد و پرویز مهاجر، تهران: علمی و فرهنگی.
همایی، جلال‌الدین. (1371). فنون بلاغت و صناعات ادبی. تهران: هما.
یوشیج، نیما. (1368). درباره­ی شعر و شاعری. به­کوشش سیروس طاهباز، تهران: دفترهای زمانه.

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار