نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• سیدمحمد رضی مصطفوی نیا
• محمودرضا توکلی
• سلمان محمودی

دانشگاه قم

چکیده

 
بررسی تطبیقی رمز «عقاب» در شعر پرویز ناتل خانلری و عمر ابوریشه
 
دکتر سیدمحمد رضی ‌مصطفوی‌نیا* محمودرضا توکلی محمدی*^*   سلمان محمودی*^**
دانشگاه قم
 
چکیده
بی‌شک پرویز ناتل خانلری و عمر ابوریشه دو شاعر بزرگ در پهنه‌ی ادبیات فارسی و ادبیات عربی هستند. هر دو شاعر، گرایشی قوی به ادبیات ملی دارند. این دو متأثر از ادبیات اروپا بوده‌اند و در این پیوند ناتل خانلری بیش‌تر از ادب فرانسه و ابوریشه بیش‌تر از ادبیات انگلستان تأثیر پذیرفته‌اند. این تأثیرپذیری مربوط به اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم است که در آن، گرایش رمزی ادبا به اساطیر یونان و روم باستان، رو به افزایش گذاشته بود. رمز، عبارت است از هر علامت، اشاره، کلمه، ترکیب و عبارتی که بر معنا و مفهومی ‌‌ورای آن‌چه ظاهر آن می‌نماید، دلالت کند. ناتل خانلری در مثنوی عقاب و عمر ابوریشه در قصیده‌ی «النسر»، عقاب را در جایگاه رمز، به کار گرفته‌اند. در این دو اثر ادبی، بین روند حوادث و درون‌مایه، شباهت زیادی دیده می‌شود تا آن‌جا که بعضی از ابیات را می‌توان معادل برخی دیگر دانست. این شباهت تا آن‌جاست که پژوهش را به دلیل این قرابت در مضمون و روند حوادث و پی‌جویی آن، در دو قصیده سوق می‌دهد. مقاله‌ی حاضر در صدد است با بررسی اوضاع تاریخی و زندگی‌نامه و سپس تحلیل اشعار، به تحقیق در مورد تأثیرگذاری و تأثرپذیری این دو شاعر از یکدیگر و بر یکدیگر، پرداخته و میزان موفقیت هر دو شاعر را در انتقال مفاهیم، به نمایش بگذارد. عدم تأثیرپذیری دوشاعر از یکدیگر، مشترک بودن دو عنصر آزادی و کرامت انسانی در دو قصیده، مفصل‌گویی خانلری و مختصر‌گویی ابوریشه و... از جمله نتایجی است که این تحقیق به آن دست یافته است.
 
 
*  استادیار زبان و ادبیات عربی dr_amostafaviniya@yahoo.com
**  مربی زبان و ادبیات عربی و دانشجوی دکتری mrtavakoly@yahoo.com (نویسنده‌ی مسئول)
***  دانشجوی کارشناسی ارشد رشته زبان و ادبیات عربی salmanmahmoodi63@yahoo.com
تاریخ دریافت مقاله: 3/9/89               تاریخ پذیرش مقاله: 11/5/90

کلیدواژه‌ها

• ادبیات تطبیقی
• پرویز ناتل خانلری
• رمز
• عقاب
• عمر ابوریشه

20.1001.1.20088183.1390.3.4.4.9

عنوان مقاله [English]

A Comparative Study on Eagle’s Code between Umar Abu Riishah and ParvizNatelKhanlari

چکیده [English]

 

M. Razi* M. Tavakoli Mohammadi^**     S. Mahmoudi^***

Qom University
 
Undoubtedly, ParvizNatelKhanlari and Umar Abu Riishah are two great poets of Persian and Arabic literature. Bothhave a strong tendency towardstheir national literature and are influenced by the European literature. The former is impressed mostly by French Literature and the latter is informed by that of England. This impression is related to a distinct period of the European literature when there was a growing tendency among the literati towards coding the mythology of Ancient Greece and Rome.Technically speaking, code meansa sign, hint, word, combination of words, or a phrase that denotes something other than the usual thing it is taken to mean .Both Natelkhanlari and Umar Abu Riishah employ Eagle as the code in their respective works, the Eagle Masnavi (Mathnavi) and Nasr Ode. The development of events and themes of these two literary works is so similar that some verses can be regarded as equivalents. Due to this proximity in theme and procedure of events, the researcher has attempted to investigate it in the aforementioned poems. The present study, through probing the historical situations, biographies, and analyzing the poems of these two poets, intends to investigate whether these two poets have influenced each other and how successful they have been in conveying the intended concepts.Lack of mutual influence, presence of the concepts of freedom, and greatness in the two poems, and Khanlari’sdetailed writing and the brevity of Abu Riisha’s accounts are among the findings of the present study.
 
 
* Assistant Professor in Arabic Language & Literature, dr_amostafaviniya@yahoo.com
** Instructor & Ph. D. Candidate in Arabic Language & Literature, mrtavakoly@yahoo.com
*** M.A. Student in Arabic Language & Literature, salmanmahmoodi63@yahoo.com
Received: 11/24/2010             Accepted: 08/02/2011

کلیدواژه‌ها [English]

• Keywords: Code
• Eagle
• Abu Riisha
• Parviz NatelKhanlari
• Comparative Literature