نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

• نجف جوکار

دانشگاه شیراز

چکیده

دادخواهی در بیابان یا تحلیل قصه‌های شکار
 
 دکتر نجف جوکار*
دانشگاه شیراز
 
چکیده
در برخی از منظومه‌های عرفانی و تعلیمی فارسی، قصه‌های کوتاهی دیده می‌شود که از چارچوبی یک‌سان برخوردار است. در این قصه‌ها، پادشاه در شکارگاه به دلایلی نامعلوم، از همراهان جدا می‌ماند و در بین راه، یکی از اهالی شهرها یا روستاهای دوردست که از ستم مأموران یا والی دیار خویش به تنگ آمده است، سر راهش سبز می‌شود. دادخواهی او که با تیززبانی همراه است، در آغاز خشم پادشاه را برمی‌انگیزد؛ اما سرانجام وجدان خفته­ی وی بیدار می‌شود و با درنگ در سخن دادخواه، به عمق نابسامانی و پریشانی اوضاع حکومت پی‌می‌برد. این‌گونه داستان‌ها که صبغه‌ای آرمانی به خود می‌گیرد، با پیامدی خجسته همراه است؛ زیرا پادشاه افزون بر احقاق حق شاکی و مجازات مجرمان، در پیِ اصلاح امور برمی‌آید. پراکندگی این حکایات در شعر سده‌های ششم و هفتم، نشان‌گر دغدغه­ی مشترک سخنوران این دوره‌ها و تلاشی فرهنگی برای غفلت‌زدایی ارباب قدرت و بیدارسازی آنان است. نگارنده در این نوشتار، به چند و چون این قصه‌ها، ساختار بیرونی، اجزای درونی و علل شکل‌گیری آن‌ها پرداخته است.
 
 
*  دانشیار زبان و ادبیات فارسی n.jowkar@yahoo.com
تاریخ دریافت مقاله:  1/6/89                    تاریخ پذیرش مقاله: 20/12/89

کلیدواژه‌ها

• قصه‌­ی شکار . دادخواهی . شکارگاه . پادشاه . به مظالم نشستن

20.1001.1.20088183.1390.3.1.3.2

عنوان مقاله [English]

Pleading for Justice in the Desert: An analysis of Tales of Hunting in Some of the Persian Texts up to the Seventh Century

چکیده [English]

jowkar *

Shiraz University
 
Some of the Persian mystical and didactic versified stories contain short stories, which share the same framework.  In these stories a king is somehow separated from his companions in the hunting ground and a man from a city or some faraway village weary of the injustice of the government functionary or the governor appears in front of him to plead his case. This plea for justice, usually uttered in a sharp tongue, angers the king at the beginning but finally his conscience pricks him and contemplating upon the injustice uttered by the man, he understands the depth of disturbances and confusions of the government. Such stories, usually idealistic, are accompanied with an auspicious message because the king not only administers justice to the plaintiff and punishes the culprits but also he tries to remedy problems of the country. The spread of such stories in the poetry of the sixth and seventh centuries shows the common concern of the poets of these ages and a cultural attempt in removing the negligence of those in power. This research analyzes the structure, content, and the reasons for writing these stories.
 
 
 *Associate Professor of Persian Language & Literature. n.jowkar@yahoo.com
Received: 8/23/2010             Accepted: 3/11/2011

کلیدواژه‌ها [English]

• Key words: Hunting stories
• Pleading for justice
• Hunting ground
• King
• Injustice