نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
دانشگاه مازندران
چکیده
دکتر مرتضی محسنی* مهدی صراحتی جویباری**
دانشگاه مازندران
چکیده
انحراف از قوانین حاکم بر همنشینی واژهها و بههم ریختن نحو جمله‌ها در زبان معمول و معیار، روشی است که تمامی شاعران برای رسیدن به زبان شعر از آن بهره میبرند. در شعر کلاسیک فارسی، هنجارگریزیهای نحوی عموماً به منظور حفظ نظام موسیقایی شعر، مثلاً برای رعایت قوانین عروض و قافیه صورت میگیرد و از این روی، این فرایند، جزیی از «فنشعر» محسوب میشود. ناصرخسرو از جمله شاعرانی است که برای متمایز ساختن زبان شعر خود به این نوع هنجارگریزی توجه نشان داده است و میتوان در دیوان او با مصادیق فراوانی از هنجارگریزیهای نحوی روبهرو شد؛ تا جایی که باید عمدهی تلاش او را برای تشخّص سبکی شعرش در همین مورد جستوجو کرد. این مقاله بر آن است که به بررسی هنجارگریزی نحوی در شعر ناصرخسرو و مقایسهی آن با شعر سه شاعر همعصر وی یعنی عنصری، فرخی و منوچهری بپردازد و تعدادی از مصادیق آن را برشمارد. دستاورد مقاله، ناظر بر این است که ناصرخسرو در مقایسه با سه شاعر همعصر خود، از چهارده مورد عمدهی هنجارگریزی شعرش، در هفت مورد دست به هنجارگریزی برجسته زده است.
* استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی. mohseni45@yahoo.com (نویسنده‌ی مسؤول)
** دانشجوی کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی. serahati11@yahoo.com
تاریخ دریافت مقاله: 1/6/89 تاریخ پذیرش مقاله: 23/11/89
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Examples of Syntactic Deviation in the Poems of Naser Khosrow
چکیده [English]
Mohseni * M. Sarahati Juybari **
Mazandarn University
Deviation from collocation rules and disordered syntactic structure in normal and standard language is the common method used by all poets in their poetic language. Syntactic deviation in classical Persian poetry is generally applied to maintain the musical system of poem –that is, observing the metre and the rhyme of the peoms-and, thus, this process is considered as a integral part of “poetics”. Nāser Khosrow is one of the poets who has used this technique in order to distinguish his poetic diction; his poetical works are replete with instances of this kind of deviation. Hence, it seems that he has tried to achieve his unique stylistic distinction in his poems through syntactic deviation. In an attempt to explore syntactic deviation in the poems of Naser Khosrow, the present study compared his poems with those of three contemporary poets, namely, Onsori, Farrokhi and Manoochehri. The results indicated that, among 14 instances of syntactic deviation in Naser Khosrow’s poems, as compared to those of the other three poets, 7 cases were considered salient deviations.
* Assistant Professor of Persian Language & Literature. mohseni45@yahoo.com
** M.A. Persian Language & Literature. serahati11@yahoo.com
Received: 8/23/2010 Accepted: 2/12/2011
کلیدواژه‌ها [English]
- Key Words: Farrokhi
- Onsori
- .Manoochehri
- Poetic language‚ Nāser-e Khosrow‚ Syntactic deviation
', './data/jba/coversheet/cover_fa.jpg'))