نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• نصراله امامی ¹
• محمد غلامرضایی ²
• عبدالمجید محققی ³

¹ دانشگاه شهید چمران اهواز

² شهید بهشتی تهران

³ شهید چمران اهواز

چکیده

     دکتر نصرالله امامی*         دکتر محمد غلامرضایی*^*        عبدالمجید محققی*^**
دانشگاه شهید چمران اهواز   دانشگاه شهید بهشتی تهران    دانشگاه شهید چمران اهواز
 
چکیده
شناخت انسان در عرفان اسلامی با جلوه‌های متعدّد خود، کلید درک بسیاری از مفاهیم عرفانی ادب فارسی است. در نگرش عارفان مکتب عاشقانه، محبت (عشق) صفت ذات حق است. که با آن، ابتدا به خود تجلّی نمود و ذات اقدسش جلوه‌ی تمام‌نمای هستی گردید و سپس آن را به روح محمدی تجلّی نمود و به واسطه‌ی  او، عالم و آدم را آفریده محبت خود را در وجود تمام ذرّات کائنات، تعبیه کرده است و از بین همه‌ی موجودات، انسان را به صورت خود آفرید و به او عشق ورزید و آینه‌ی دل او را مجلای ذات و صفات خود دید. به همین سبب، وی را خلیفه‌ی خود نمود و بار امانت معرفت خویشتن را بر دوش وی گذاشت. انسان هم باید با خودشناسی، به خودسازی روی آورد تا به نقش تجلی نموده‌ی حق در آینه‌ی وجود خود، معرفت حقیقی (شهودی) یابد. در بینش عرفای سلسله‌ی کبرویه، نزدیک‌ترین راه برای وصول به حق، طریق اهل محبت است؛ زیرا آنان بر اثر غلبه‌ی محبت و عشق و شور و حال، از خود و قوّت خود تهی شده‌اند و در ابتدای راه، حق با کمند جذبه آنان را به سوی خود عروج می‌دهد. (نجم‌الدین کبری، 1363 :36) در این سلسله، تخلیه‌ی دل از ماسوی‌الله و تصفیه‌ی آن به ذکر حق، و نیز تهذیب نفس در سایه‌ی شریعت و طریقت، از جمله طرق دستیابی به حقیقت معرفت است.  نگارنده به بررسی این موضوع از دیدگاه نجم‌الدین رازی  و بعضی مشایخ هم فکر او می‌پردازد و سعی دارد تا با تأکید بر معرفت شهودی، که سّر محبت و حقیقت گنج نهانی در آن تعبیه است، آینه‌ی دل انسان را حلقه‌ی این ارتباط معرفی کند.
 
 
*  استاد زبان و ادبیات فارسی nasemami@yahoo.com.
** استاد زبان و ادبیات فارسی m_gholamrezaei@sbu.ac.ir.
***دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی abdolmajidmohagheghi@yahoo.com(نویسنده‌ی مسؤول).
تاریخ دریافت مقاله:  13/10/88                 تاریخ پذیرش مقاله: 2/8/89

کلیدواژه‌ها

• تجلّی حق
• عشق
• محبّت
• معرفت
• روح
• دل
• نفس

20.1001.1.20088183.1389.2.4.1.9

عنوان مقاله [English]

The Relationship between God’s Manifestation, Affection and Recognition (Based on Mirsad al-ibad by Nadjm-I Razi)

چکیده [English]

Emami * M. Golamrezaee^**

Shahid Chamran University           Shahid Beheshti University

Mohagheghi^***

Shahid Chamran. University
 
Man, who is the ultimate goal of creation in mystical heritage, has been extensively studied from the perspective of God’s spirit. In Islamic Theosophy, recognition of human has many dimensions' including self-awareness and affection. That is because in the Quran, God attributes  the  creation of man to Himself  and,  according  to sufists,  man  is  created  in the same way as God  and the affection and the insight  in  man originate  from  God; hence, man  should  try, through self-training, free himself  from  anything  other  than  God  in  order  to  achieve  real  recognition of God and to be characterized by divine morals. The aim of the present study is to  investigate the views of some  prominent mystics of the 3^rd to the 7^th century A.H., especially Nadjm-i Razi, based on mystical prose texts. Embracing the idea of God’s manifestation in man’s heart, we can recognize that God’s relation to man is based on bonds of love for and recognition of God.     
 
 
 
         
 
 
* Professor of Persian Language & Literature. nasemami@yahoo.com.
**  Professor of Persian Language & Literature. m_gholamrezaei@sbu.ac.ir.
***  Corresponding Author: Ph.D. Candidate in Persian Language & Literature. abdolmajidmohagheghi@yahoo.com
Received:1/3/2010               Accepted:10/24/2010

کلیدواژه‌ها [English]

• Key words: God’s manifestation
• love
• affection
• recognition
• soul
• heart
• self