نقد و تحلیل کهن‌الگوی نقاب با توجه به رفتارهای ملامتی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

دانشگاه اصفهان

چکیده

 یکی از مفاهیم مهم نظریه‌ی کارل گوستاو یونگ در روان‌شناسی تحلیلی، «آرکی تایپ» یا «کهن‌الگوهای ناخودآگاه جمعی» است که در میان آن‌ها «نقاب persona» با مفهومی خاص، قابل تأمل است. به نظر یونگ، انسان می‌کوشد تا حد امکان، بهترین تظاهر و تأثیر را در محیط اطرافش نشان دهد و خود را با هرچه از او انتظار می‌رود، هماهنگ کند؛ در حالی‌که بسیاری از علاقه‌ها و احساسات خود را به درون ناخودآگاهش می‌راند. یونگ این موضوع را با عنوان نقاب، مطرح می‌کند. نقاب در واقع همان نقشی است که جامعه از فرد انتظار دارد و فرد، شخصیت اصلی خود را در پشت این نقاب، پنهان می‌سازد. این نظریه را که کارل گوستاو یونگ در کم‌تر از یک قرن پیش ارائه کرده، می‌توان با توجه به رفتارهای ملامتی، مقایسه، نقد و بررسی کرد؛ اعمالی که صوفیان برای مبارزه با ریا و خودپسندی، انجام می‌دادند و به مرور زمان، منجر به پدیدآمدن طریقه‌ای خاص، به نام ملامتیه شد که هرچند اصول اولیه‌ی آنان تفاوتی با سایر فرقه‌های تصوف نداشت، اما شیوه‌ای که اهل این طریقه برای رسیدن به اهداف خود برگزیدند، آن‌ها را از سایر فرقه‌ها متمایز ساخت و با گذشت زمان، در تعالیم و رفتارشان نیز تغییراتی راه یافت که حساسیت دیگران و حتی بسیاری از صوفیان را برانگیخت. در این مقاله، مباحثی که یونگ با عنوان کهن‌الگوی نقاب و مصادیق آن مطرح کرده است، با توجه به رفتار ملامتیان، نقد و بررسی و شباهت‌ها و تفاوت‌های موجود، تحلیل می‌شود. 
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

An Analysis of “blaming behavior” with respect to Archetype of Persona in Jung’s psychology

چکیده [English]

One of the theories presented by Carl Gustav Jung, the founder of the analytical psychology, is called the “Archetype of Persona,” in which the concept of “persona” is reflected upon from a special point of view. In Jung’s opinion, man always tries to leave the best possible impression on his surroundings and put himself in harmony with what is expected of him while suppressing his real interests and feelings into his subconscious. Jung calls this phenomenon “Persona”. “Persona” is the role that a society expects of its individuals while they hide their real characters behind this persona. This theory, presented by Jung about less than a century ago, can be studied in terms of blaming behaviors.   These are similar behaviors adopted and practiced by Sufis to crusade against impiety and selfishness, which gradually gave way to the creation of a new sect called “Malaamatiyeh” whose fundamental beliefs were not much in odds with other Sufi sects; however, the means picked up by them to achieve their goals differentiated them from the other Sufi sects. With the passing of time some of their beliefs evolved, provoking the other sects and even many Sufis. The present study investigates Jung’s theory of Archetype of Persona with respect to blaming behaviors.

 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Blaming
  • Personal unconsciousness
  • Collective
  • unconsciousness
  • Archetype of Persona
  • Persona

مراجع

ابن‌عربی، محی‌الدین.(1990م) الفتوحات المکیه. تحقیق و تقدیم عثمان یحیی، قاهره.
انصاری، خواجه عبداله. (1362) مجموعه رسایل فارسی. تصحیح محمد سرور مولایی، تهران: طوس.
بتولی، سید محمد علی. (1378) با یونگ وسهروردی. تهران : اطلاعات.
بیلسکر، ریچارد.(1384) یونگ. ترجمه‌ی حسین پاینده، تهران: طرح نو.
پاینده، حسین. (1384) اسطوره‌شناسی و مطالعات فرهنگی، تبیین یونگ از شکل‌گیری اسطوره ای مدرن. مجموعه مقالات اسطوره و ادبیات، تهران: سمت.
پورجوادی، نصراله.(1385) پژوهش‌های عرفانی. تهران : نشر نی.
جامی‌، عبدالرحمن. (1336) نفحات‌الانس فی حضرات القدس. تصحیح مهدی توحیدی‌پور، تهران: محمودی.
جرجانی، علی بن محمد.(1357 ق) التعریفات. مصر.
خرمشاهی، بهاءالدین.(1375) حافظ نامه. تهران: علمی و فرهنگی.
دهباشی،مهدی و میرباقری‌فرد، سیدعلی‌اصغر.(1384) تاریخ تصوف. ج1، تهران: سمت.
رجایی بخارایی، احمد علی. (1364) فرهنگ اشعار حافظ. تهران: علمی.
رازی، نجم. (1365) مرصادالعباد. به اهتمام محمدامین ریاحی، تهران: علمی و فرهنگی.
روضاتیان، سیده‌مریم. (1388) «رمزگشایی قصه‌ی سلامان و ابسال بر اساس کهن‌الگوهای یونگ»، مجله فنون ادبی، سال اول، شماره اول.
زرین‌کوب، عبد الحسین.(1369) نقد ادبی. دو جلد، تهران: امیرکبیر.
زرین‌کوب، عبد الحسین.(1382) از کوچه‌ی رندان. تهران: امیرکبیر.
سلمی، ابوعبدالحمن.(1372) مجموعه آثار. جلد دوم، به کوشش نصراله پورجوادی، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
شفیعی کدکنی، محمدرضا.(1386)  قلندریه در تاریخ. تهران: سخن.
شمیسا، سیروس.(1370) نقد شعر سهراب سپهری. تهران: مروارید.
شمیسا، سیروس.(1378) بیان. تهران: فردوسی.
شمیسا، سیروس.(1381) نقد ادبی، تهران: فردوسی.
شمیسا، سیروس.(1383) بیان و معانی. تهران: فردوسی.
شولتس، دوآن. (1369) روان‌شناسی کمال. ترجمه‌ی گیتی خوشدل، تهران: نشر نو.
طغیانی، اسحق و جعفری، طیبه.(1388) «رویکردی اساطیری و روان‌شناختی به تولد نمادین شبدیز در خسرو و شیرین نظامی» مجله‌ی بوستان ادب، دوره 1، شماره 1.
عطار، شیخ فرید الدین.(1382) تذکره الاولیاء،. تصحیح محمد استعلامی، تهران: زوار. 
غزالی، احمد. (1358) سوانح‌العشاق. تصحیح نصراله پورجوادی، تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
غنی، قاسم. (1380) تاریخ تصوف در اسلام. تهران:  زوار.
فوردهام، فریدا.(1346) مقدمه‌ای بر روان‌شناسی یونگ، ترجمه‌ی مسعود میربها، تهران : سازمان انتشارات شرقی .
گولپینارلی، عبدالباقی.(1378) ملامت و ملامتیان. ترجمه‌ی توفیق سبحانی، تهران:روزنه.
مرتضوی، منوچهر.(1370) مکتب حافظ. تهران: ستوده.
مستملی بخاری، ابو ابراهیم اسماعیل بن محمد.(1387) شرح تعرف. تصحیح محمد روشن، تهران: اساطیر.
موسوی سیدکاظم و اشرف خسروی.(1387) «آنیما و راز اسارت خواهران همراه در شاهنامه»، مجله‌ی پژوهش زنان، دوره 6، شماره 3.
نیکلسون، رینولدالین. (1372) عرفان عارفان مسلمان. ترجمه‌ی اسداله آزاد، مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد.
هجویری، ابوالحسن.(1336) کشف المحجوب. تصحیح والنتین ژوکوفسکی.
یونگ، کارل گوستاو. (1359) انسان و سمبول‌هایش. ترجمه‌ی ابوطالب صارمی، تهران: امیرکبیر.
یونگ، کارل گوستاو.(1370) خاطرات، رویاها و اندیشه‌ها. ترجمه‌ی پروین فرامرزی، مشهد: انتشارات آستان قدس رضوی.
یونگ، کارل گوستاو.(1373) روان‌شناسی ضمیر ناخودآگاه. ترجمه‌ی محمدعلی امیری، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
یونگ، کارل گوستاو.(1376) چهار صورت مثالی. مشهد: موسسه‌ی چاپ و انتشارات آستان قدس رضوی.
یونگ، کارل گوستاو.(1382) جهان نگری. ترجمه‌ی جلال ستاری، تهران: توس.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار