شعر پژوهی(بوستان ادب)

مجله علمی پژوهشی شعرپژوهی (بوستان ادب) دانشگاه شیراز

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اطلاعات آماری نشریه

اخبار و اعلانات

خوانشی لاکانی از غمنامه رستم و اسفندیار

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشگاه رازی

چکیده

روانکاوی فروید و به تبع آن نقد روانکاوی به دلیل وجود پاره‌ای از مشکلات اساسی و عمده از جمله فروکاست‌ شدید و فردی شده این نظریه، مورد انتقاد بسیاری از روانشناسان و منتقدان قرار گرفت. فیلسوف و روانکاوِ پساساختارگرایِ فرانسوی، ژاک لاکان، با اصلاح این تناقض‌ها، رهیافت نوینی را نسبت به این یافته‌ی فروید، پیش روی همگان قرار داد و روانکاوی را از تنگنای محدود فردی به گستره اجتماع و نظم حاکم بر آن ارتقاء ببخشد. این جستار برآن است تا ضمن بیان نقش عمده پدر/قانون(و نه مادر) در هویت‌یابی سوژه، از گذرگاه این اندیشه‌ها، خوانشی متفاوت از متن باز و قابل تأویلِ غم‌نامه‌ی رستم و اسفندیار را به خوانندگان عرضه بدارد و به واسطه‌ی آن، تناقضات درونی و متوهم‌وار این پدر قانون‌گذار (که در این داستان گشتاسب نمود آن است) را درباره‌ی حس ربوده شدن لذتش، و انتقال این حس به سوژه/اسفندیار آشکار نماید تا در نهایت زوایای پنهان و علل اصلی به وجود آمدن این غم‌نامه‌ را از دیدگاهی نو بررسی کند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

A Lacanian reading from Rostam and Esfandiar threnode

نویسنده [English]

  • behrouz mehri

چکیده [English]

Due to some of the major problems such as the reductive individualism in Freudian psychoanalysis, it has been severely criticized by many psychologists and critics alike. The French post- structuralist philosopher and psychoanalyst, Jacques Lacan, builds upon Freud, corrects his contradictions, and puts forward a new approach, releasing psychoanalysis from the limitations of Freudian individualism, extending it to the scope of community and its systematic order.This article refers to the major role of father / law in the identity formation of the subject and offers a new reading of the tragic text which is open to new interpretations. The Lacanian reading of the text exposes the internal and illusory contradictions of the father/law --Gushtāsb-- who feels his pleasure has been abducted and transfers this feeling to Esfandyār, the subject. Examining the psychological states of the characters from a new vantage point helps us to understand the hidden factors and major reasons behind this tragedy.
Keywords: Esfandyār, Father, lack, Rustam, subject, lack, Gushtāsb, Lacan
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Criticism
  • Esfandiar
  • Father
  • lack
  • Lacan
  • Rostam
مراجع
آیدنلو، سجاد. (1379). «اسفندیار و رویین تنی او در شاهنامه». مجله‌ی فرهنگ و هنر، شماره 28، صص 42-47.
احمدی، شیده. (1386). «ژاک لاکان و نقد روان­کاوی معاصر».پژوهش­نامه فرهنگستان هنر، شماره 4، صص93- 108.
ارسطو. (1369). فن شعر. ترجمه­ی عبدالحسین زرین­کوب، تهران: امیرکبیر.
استاورا کاکیس، یانیس. (1392). لاکان و امر سیاسی. ترجمه­ی محمدعلی جعفری، تهران: ققنوس.
اسحاقیان، جواد. (1381). «مکتب لاکان و روان­شناسی ساختارگرا در نقد ادبی». کتاب ماه ادبیات و فلسفه، آذر، صص30-35.
امیرقاسمی، مینو. (1379). «گشتاسب از اوستا تا شاهنامه». مجله­ی شعر، شماره­ی 28، صص 48- 53.
ایگلتون، تری. (1368). نظریه­ی ادبی. ترجمه­ی عباس مخبر، تهران: مرکز.
پاینده، حسین. (1388). «نقد شعر زمستان از منظر نظریه­ی روان­کاوی لاکان». فصلنامه‌ی زبان و ادبیات فارسی، شماره‌ی 42، صص 27ـ 46.
تاجیک، محمدرضا. (1386). «روان­کاوی و سیاست»، پژوهش علوم سیاسی، شماره‌ی 4، صص 19- 45
چاوش­اکبری، رحیم. (1385). «اساطیر و داستان­های شاهنامه:چشم‌زخم زدن به شاهنامه». حافظ، شماره‌ی 27، صص 84- 86.
دیچز، دیوید. (1379). شیوه­های نقد ادبی. ترجمه­ی محمّدتقی صدقیانی و غلامحسین یوسفی، تهران: علمی.
راباته، ژان میشل. (1382). «پیش درآمدی بر ژاک لاکان». ترجمه­ی فتاح محمدی، ارغنون، شماره­ی 22، صص 193ـ 227.
راگلند، الی. (1384). «مفهوم رانه­ی مرگ در نزد لاکان». ترجمه­ی شهریار وقفی­پور، ارغنون، شماره‌ی 26 و 27، صص 314 – 381.
ژیژک، اسلاوی. (1389). عینیت و ایدئولوژی. ترجمه‌ی علی بهروزی، تهران: طرح نو.
شمیسا، سیروس. (1376). طرح اصلی داستان رستم و اسفندیار (همراه با مباحثی در آیین مهر). تهران: میترا.
فردوسی، ابوالقاسم. (1388). شاهنامه. به تصحیح جلال خالقی مطلق، تهران: مرکزدائره‌المعارف بزرگ اسلامی (مرکز پژوهش‌های ایرانی اسلامی).
فروید، زیگموند. ( 1382 ). «ورای اصل لذّت». ترجمه­ی یوسف اباذری، ارغنون، شماره‌ی 21، صص 25-82.
فیست، جس و فیست، گریگوری جی . (1384). نظریه­های شخصیت. ترجمه­ی یحیی سیدمحمدی، تهران: روان
قریب، مهدی. (1374). «بازخوانی داستان رستم و اسفندیار از شاهنامه­ی فردوسی». ایران‌شناسی، سال 7، صص 357-372.
کزازی، میرجلال­الدین. (1365). «نقدی بر رزم­نامه­ی رستم و اسفندیار». رشد آموزش زبان و ادب فارسی، شماره‌ی 8، صص24 -31.
کلیگز، مری. (1388). درسنامه­ نظریه­ی ادبی. ترجمه‌ی جلال سخنور و دیگران، تهران: اختران.
گوئرین و دیگران. (1372ـ 1373). کاربرد روا­­ن­شناسی در نقد ادبی. ترجمه‌ی حسین پاینده، فرهنگ و هنر، شماره‌ی 24، زمستان و بهار، صص281ـ 289.
موللی، کرامت. ­(1391). مبانی روان­کاوی فروید ـ لکان. تهران: نی.
وجدانی، فریده. (1384). «تأملی دیگر در رویین­تنی اسفندیار». نشریه­ی آموزش زبان و ادبیات فارسی، شماره73: صص4-9.
وکیلی، شروین. (1389). «مفهوم دروغ در ایران باستان». ادبیات عرفانی و اسطوره‌شناختی، شماره‌ی 20، صص 129-154.
هومر، شون. (1388). ژاک لاکان. ترجمه‌ی محمّدعلی جعفری و سیّدابراهیم طاهانی، تهران: ققنوس.
Harari, J. V. ed. (1979). Textual Strategies: Perspectives in Post- structuralism, Cornell University Press.
Herodoti. (1988). Historiae, (ed. C. Hude). Oxford: Oxford Classical Text.
 
شعر پژوهی(بوستان ادب)
دوره 7، شماره 4 - شماره پیاپی 4
اسفند 1394
صفحه 141-166
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار