تحلیل اسطوره‌ی آفرینش در منطق‌الطیر عطار با تکیه بر قداست اصل و بن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای دانشگاه ازاد اسلامی واحد رود هن

2 دانشگاه آزاد اسلامی واحد رود هن

3 عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد رود هن

چکیده

تحلیل اسطورة آفرینش در منطق‌الطیر عطار
چکیده
اسطورة آفرینش یکی از مضامین محوری اساطیر جهان را تشکیل می‌دهد. این پژوهش بر آن است تا نمادهای بکار رفته در منطق‌الطیر را به عنوان یک اثر نمادین با اسطورة آفرینش مورد تحلیل قرار دهد.
مطابق نتایج پژوهش، عطار در یک فضاسازی آگاهانه از بیت آغازین با توصیف آفرینش الهی به طور مبسوط داستان آفرینش کیهان را مطرح نموده است. وی با کمک انگاره‌هایی ماندالایی (نماد هستی الهی) از تناظر ذره و عالم در آفرینش الهی تا وحدت سی‌مرغ با سیمرغ، همزاد و قرینة آسمانی خود، در جهت طرح اعتبار اسطورة "اصل و بن" به بازآفرینی "اسطورة آفرینش" پرداخته است؛ آفرینشی که هدف آن تکامل و ادغام دوگانگی‌ها در ترکیب عالی‌تری برای رسیدن به یکپارچگی است. قهرمانان با گذر از آزمون‌های رازآموز با کمک انگاره-های ماندالایی و اسطورة قداست "اصل و بن" از "آشوب ازلی" به "سامان مینوی" رسیده و با بازیابی یکپارچگی ازلی، مجذوب نخستین تجلی الهی گشتند. منطق‌الطیر با قصة آفرینش عالم آغاز می‌شود و با قصة بازآفرینی آفرینش از طریق توجه به اسطورة قداست "اصل و بن" به پایان می‌رسد؛ ذره، ماندالا، سیمرغ، کوه قاف، هفت وادی، شهریاری سیمرغ و سفر یادآور کمال و قداست "اسطورة اصل و بن" می-باشند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The Manteqotteir is repeat of creation myth

نویسنده [English]

  • mahmoud tavousi 2
1
2 Islamic Azad univerisity
3
چکیده [English]

A Study of Creation Myth in Mantiq ut-Tayr
 
L. Ghalompour Ahangarkolaee*                          M. Tavousi**
S. Ojaq Alizade***
Islamic Azad University of Iran, Roudhen Branch
 
 
Abstract
Creation myth is one of the central concepts of world mythology. In this study symbols used in Mantiq ut Tayr are analyzed with regards to creation myth. Attar starts the books with a description of divine creation in order to tell the story of the creation of the world. Using mandala like imagery he discusses the correspondence between an atom and the universe and the unification of thirty birds with Simurgh in order to give credit to the myth of the origin; thus he has recreated the creation myth. The heroes pass the rite of passage tests moving from chaos to heavenly stability. In this analysis and comparison, Mantiq ut-Tayr starts with the story of creation and ends with the story of recreation of creation through the myth origin. Atom, Mandala, Simurgh, Mount Qaf, seven paths, kingdom of Simurgh and voyage are reminders of the myth of origin which is retrieving and uniting with the virtues of the beginnings.
Keyword: Mantiq ut-Tayr, Myth, Attar, world, Creation.
 



* PH. D. candidate in Persian Language & Literature, St.l_gholampour@riau.ac.ir


** Prof of Ancient Iranian Language & Culture, tavoosi@riau.ac.ir


*** Assistant Prof of Persian Language & Literature, alizade@riau.ac.ir


 


 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Manteqotteir
  • myth
  • Attar
  • world
  • Creation

مراجع

قرآنکریم. (1382). ترجمه‌ی مهدی الهی قمشه‌ای، قم: نشاط.
کتابمقدس عهد عتیق و عهد جدید. (2002). ترجمه‌ی قدیم، بی جا: ایلام 
ارشاد، محمدرضا. (1382). گستره‌ی  اسطوره. تهران: هرمس
الیاده، میرچا. (1386). چشم­اندازهای اسطوره. ترجمه‌ی جلال ستاری، تهران: توس.
ــــــــــ . (1374).  اسطوره و رمز در اندیشه‌ی الیاده. ترجمه‌ی جلال ستاری، تهران: مرکز. 
ــــــــــ. (1390). اسطوره‌ی  بازگشتجاودانه­. ترجمه‌ی  بهمن سرکاراتی، تهران: طهوری.
ایونس، ورونیکا. (1381). اساطیر هند. ترجمه‌ی باجلان فرخی، تهران: اساطیر.
برایسن، بیل. (­1388). تاریخچه‌ی تقریبا همه چیز. ترجمه­ی محمد تقی فرامرزی، تهران: مازیار.
بزرگ ­بیگدلی، سعید؛ اکبری گندمانی، هیبت­الله و محمدی کله‌سر، علی­رضا. (1386). «نمادهای جاودانگی». گوهر گویا، سال 1، شماره 1، صص 79-98.
بهار، مهرداد. (1375). پژوهشی در اساطیر ایران. تهران: آگاه.
تالبوت، مایکل. (­­1389­). جهان هولوگرافیک. ترجمه‌ی داریوش مهرجویی، تهران: هرمس.
حافظ، شمس­الدین محمد.(1378). دیوان. تصحیح قاسم غنی و محمد قزوینی، تهران: پر.
حسن­­زاده، آمنه. (1386)«جایگاه اعداد در فرهنگ مردم ایران». فرهنگ مردم ایران، شماره 10، صص 165-190.
دادگی، فرنبغ. (1380).  بندهش. ترجمه‌ی مهرداد بهار، تهران: توس.
شایگان، داریوش. (1388). بسته‌های ذهنی و خاطره‌ی ازلی. تهران: امیرکبیر.
شایگان‌فر، حمیدرضا. (1390). «عظمت حافظ در غزل نخستش». پایگاه اطلاع­رسانی موسسه شهر کتاب http://bookcity.org/news-1319.aspx  تاریخ بارگذاری: 20/7/1390.
شفیعی کدکنی، محمدرضا. (1389). منطق­الطیر عطار. تهران: سخن.
صفی­زاده، فاروق و ملکان سرشت، محمد. (1383). طالع­بینی آریایی. تهران: آشیانه کتاب.
فیض­بخش، فردیس و پورمند، حسن‌علی. (1392). «نمادشناسی گبند». نخستین همایش فناوری و سازه‌های سنتی با محور گنبدها، تهران: ۱۰ تا ۱۱ اردیبهشت.
کاسیرر، ارنست. (1378). فلسفه‌ی صورت­های سمبلیک. ج2، ترجمه‌ی یدالله موقن، تهران: هرمس.
کاکو، میچیو. (1389). فیزیک ناممکن­ها. ترجمه‌ی رامین رامبد، تهران: مازیار.
کراپر، ویلیام اچ. (1387). فیزیک‌دانان بزرگ. ترجمه‌ی محمدعلی جعفری، تهران: اختران.
کربن، هانری. (1384). بن­مایه­های آیین زرتشتی در اندیشه‌ی سهروردی. ترجمه‌ی محمود بهفروزی، تهران: جامی.
کزازی، میر جلال­الدین. (1386).  نامه‌ی باستان. ج1، تهران: سمت.
کمبل، جوزف. (1377). قدرت اسطوره‌. ترجمه‌ی عباس مخبر، تهران: مرکز.
معین، محمد. (1338). تحلیل هفت‌پیکر نظامی. ج 1 و 2، تهران: دانشگاه تهران.
مورنو، آنتونیو. (1392).  یونگ، خدایان و انسان مدرن. ترجمه‌ی داریوش مهرجویی، تهران: مرکز.
وجدانی، بهروز. (1380). « اعداد نمادین در موسیقی ایران». کتاب ماه هنر، 1380، شماره 35 و 36، صص‌115-117.
یونگ، کارل. ‌(1389). انسان و سمبول­هایش. ترجمه‌ی محمود سلطانیه، تهران: جامی.
ــــــــــــ. (1392). روان­شناسی و کیمیاگری. ترجمه‌ی محمود بهفروزی، تهران: جامی.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار