نگاهی دوباره به بیت نخست داستان رستم و سهراب

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشگاه آزاد اسلامی، واحد یاسوج

چکیده

بیت آغازین داستان «رستم و سهراب»، از ابیات بحث‌برانگیز شاهنامه‌ی فردوسی است. محققان درباره‌ی نوع خوانش دو کلمه‌ی قافیه و معنی قافیه نخست، واژه‌ی کنج، نظرات گوناگونی ارائه داده‌اند. نگارنده در گفتار حاضر، ابتدا به نقل امهات اقوال شارحان این بیت پرداخته؛ سپس با عنایت به برخی نکات ادبی و زبان‌شناختی کوشیده است تا ثابت کند «کنج» را می‌توان هم به فتح و هم به ضم کاف خواند و معنای آن، احتمالاًچین و شکن دامن کوه و بازه‌ی کوه است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The first two lines of the narrative of Rostam and Sohrab are among

چکیده [English]

The first two lines of the narrative of Rostam and Sohrab are among controversial lines of Ferdowsi's Shahnameh. Many researchers have presented different ideas about the different forms of reading the two ending words of each line shaping the rhyme of the poem and also the different meanings of the first word, Konj. The writer in this paper has reviewed main opinions of the interpreters and then by focusing on a collection of literary and linguistic notes has tried to affirm that we can read this word in two forms: kanj and konj meaning the mountain-side and valley.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Key words: Ferdowsi
  • Shahnameh
  • Rostam and Sohrab
  • konj

مراجع

ابن‌خلف تبریزی، محمّد حسین. (1362). برهان قاطع. به تصحیح محمّد معین، تهران، انتشارات امیرکبیر.
 اخوان زنجانی، جلیل. (1377). «اگر تندبادی برآید ز کنج» (در ضمن «ارجنامه‌ی ایرج»). به کوشش محسن باقرزاده، تهران: توس، صص82-87.
امیدسالار، محمود. (1381). جستارهای شاهنامه‌شناسی و مباحث ادبی. تهران: بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار.
امیری، منوچهر. (1357). «کنج و ترنج در بیتی از شاهنامه». یغما، سال 358، شماره‌ی 4، صص248-250.
باقری، مهری. (1370). «کنج یا کنج (توضیح بیتی از شاهنامه)». مجله‌ی دانشکده‌ی ادبیات تبریز، سال 34، شماره‌ی 138 و 139، صص76-87.
بسحق اطعمه شیرازی، جمال­الدین. (1382). کلیات. به تصحیح منصور رستگار فسایی، تهران: میراث مکتوب.
تتوی، ملاعبدالرشید. (1386). فرهنگ رشیدی. به تصحیح اکبر بهداروند، تهران: سیمای دانش.
جلیلیان (ئاکو)، عباس. (1385). فرهنگ باشور (کردی- کردی- فارسی). تهران: پرسمان.
جوینی، عزیزالله. (1382). داستان رستم و سهراب. تهران: دانشگاه تهران.
خالقی مطلق، جلال. (1389). یادداشت های شاهنامه (بخش یکم). تهران: مرکز دائره‌ی المعارف بزرگ اسلامی.
داراشکوه، محمّد. (1381). سرّ اکبر (ترجمه‌ی اوپانیشاد). به تصحیح و تعلیقات محمّدرضا جلالی نایینی و تارا چند، تهران: علمی.
دبیرسیاقی، محمد. (1356). «کنج». یغما، سال 30، شماره‌ی 354، صص741-745.
 رستگار فسایی، منصور. (1372). حماسه‌ی رستم و سهراب. تهران: جامی.
رودکی، ابوعبدالله جعفر. (1388). دیوان اشعار. به کوشش سعید نفیسی، تهران: نگاه.
 شاد، محمد پادشاه. (بی تا). فرهنگ آنندراج. ج5. به تصحیح محمّد دبیر سیاقی، تهران: کتابخانه‌ی خیام.
فردوسی، ابوالقاسم. (1378). شاهنامه. بر اساس چاپ مسکو (زیر نظری. ا. برتلس)، تهران: ققنوس.
قوام فاروقی، ابراهیم. (1386). شرفنامه‌ی منیری. به تصحیح حکیمه‌ی دبیران، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
ماهیار نوابی، یحیی. (1355). «واژه‌ای از شاهنامه (کنج)». (در ضمن «مجموعه‌ی مقالات»). به کوشش محمود طاووسی، شیراز: موسسه‌ی آسیایی دانشگاه شیراز.  صص355-366.
مسعود سعد سلمان، سعیدالدوله. (1318). دیوان. به تصحیح رشید یاسمی، تهران:  شرکت کتابفروشی ادب. 
منصوری، یدالله و حسن زاده، جمیله. (1387). بررسی ریشه‌شناختی افعال در زبان فارسی. تهران: فرهنگستان زبان و ادب فارسی.
منصوری، یدالله و حسن‌زاده، جمیله. (1384). بررسی ریشه‌شناختی فعل‌های زبان پهلوی. تهران: فرهنگستان زبان و ادب فارسی.
 مولوی، جلال‌الدین محمد. (1379). مثنوی. به تصحیح محمّد استعلامی، تهران: سخن.
 مینوی، مجتبی. (1352). داستان رستم و سهراب. تهران: بنیاد شاهنامه‌ی فردوسی.
 نظامی گنجوی، الیاس بن یوسف. (1378). اقبال‌نامه. به تصحیح حسن وحیددستگردی، به کوشش سعید حمیدیان، تهران: قطره.
 نظامی گنجوی، الیاس بن یوسف. (1378). شرف‌نامه. به تصحیح حسن وحیددستگردی، به کوشش سعید حمیدیان، تهران: قطره.
نظامی گنجوی، الیاس بن یوسف. (1380). لیلی و مجنون. به تصحیح حسن وحیددستگردی، به کوشش سعید حمیدیان، تهران: قطره.
 یاحقی، محمدجعفر. (1379). بهین‌نامه‌ی باستان. مشهد: آستان قدس رضوی.
 
 
 
 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار