اندیشه ی آرمانشهری و شکست یا پیروزی در رخنه کردن به جهان فراواقعی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه آذربایجان

2 دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان

چکیده

مهم‌ترین اندیشه­ی نهفته در شعر «مانلیِ»  نیما و «رکسانا»ی شاملو، جسجوی جهان آرمانی در آن‌سوی واقعیت، نگرش بدبینانه و نفرت‌انگیز به جهان واقعی و تلاش برای آفرینش و القای دنیایی پر از آرامش و کامرانی است تا روح از اضطراب و آشفتگی و درد و رنج این جهان بیاساید. از آن‌جا که نیما در اشعار خود، متأثر از سمبولیست‌های قرن نوزدهم فرانسه است نگارندگان برآنند که وی در اعتقاد به جهان آرمانی و جنبه­ی سمبولیسم متعالینیز نمی‌تواند از آنان متأثّر نبوده باشد. این نوشته به بررسی و مقایسه­ی دو شعر مذکور از نظر پیوند و شباهت میان آن‌ها و چگونگی نگرش شاملو و نیما به دنیای واقعیت، جهان آرمانی و خلق آن در شعر خویش و نیز پیشینه­ی این اعتقاد و علت پیدایش آن می‌پردازد، در پایان نیز نشان می‌دهد که نیما در  کار خود مصمم‌تر و امیدوارتر است و در جهان آرمانی‌اش پا می‌نهد اما شاملو در آن تردید دارد و در تلاش خود برای رخنه در فراسوی واقعیت شکست می‌خورد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The most important and fundamental yet hidden concept in Nima’s Manli and Shamlu’s

چکیده [English]

The most important and fundamental yet hidden concept in Nima’s Manli and Shamlu’s Roxana is the belief in an ideal world beyond the reach of the real world as well as the existence of a pessimistic and loathsome attitude towards the real world and also the efforts to create and evoke a world full of serenity and success, so that one lives away from the turbulence, instability, pain, fever and fret of this world. Since Nima was influenced by the 19th century French Symbolism, it can be concluded that he, also, was under the influence of Transcendental Symbolism as it is reflected in some of his poems dealing with the ideal world and transcendental symbols.  This article is a comparative study trying to highlight the similarities of the aforementioned poems. It attempts to show how both Shamlu and Nima look at the real world and how they portray their belief in an ideal world in their poems. This article probes the background of this belief and the reasons behind it. It tries to show how Nima hopefully and resolutely steps in his utopian world while Shamlu, who was suspicious of it, fails to go beyond the realistic world, despite his efforts. .

کلیدواژه‌ها [English]

  • Key Words: Ideal world
  • Roxana
  • symbolism
  • Shamlu
  • Manli
  • Nima

مراجع

افشاری، مهران. (1379). «پری». دانشنامه‌ی جهان اسلام، ج5، تهران: بنیاد دایره المعارف اسلامی.
افشاری، مهران و مداینی، مهدی. (1377). هفت لشگر (طومار جامع نقّالان). تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
انجوی شیرازی، سیدابوالقاسم. (1382). گل به صنوبر چه کرد (قصه‌های ایرانی).  تهران: امیرکبیر.
براهنی، رضا. (1371).  طلا در مس. ج 2، تهران: تهران.
پاشایی، ع. (1378). نام همه‌ی شعر‌های تو (زندگی و شعر احمد شاملو). تهران: ثالث.
پورنامداریان، تقی. (1375). رمز و داستان‌های رمزی در ادب فارسی. تهران: علمی و فرهنگی.
پورنامداریان، تقی. (1381). خانه‌ام ابری است. تهران: سروش.
تاواراتانی، ناهوکو. (1381). «قصه‌ی اوراشیما». کیهان فرهنگی، سال 19، شماره 188، صص68-73.
جعفری، مسعود. (1386). سیر رمانتیسم در ایران از مشروطه تا نیما. تهران: مرکز.
چدویک، چارلز. (1375). سمبولیسم. ترجمه‌ی مهدی سحابی، تهران: مرکز.
حمیدیان، سعید. (1383). داستان دگردیسی؛ روند دگرگونی‌های شعر نیما یوشیج. تهران: نیلوفر.
درویشیان، علی‌اشرف. (1381). فرهنگ افسانه‌های مردم ایران. تهران: نشر کتاب و فرهنگ.
دیچز، دیوید. (1379).  شیوه‌های نقد ادبی. ترجمه‌ی محمدتقی صدقیانی و غلامحسین یوسفی، چاپ پنجم، تهران: علمی.
ذوالفقاری، محسن. (1382). «تحلیل ساختار و محتوا در منظومه‌ی مانلی».  مجله‌ی زبان و ادبیات فارسی دانشکده‌ی ادبیات و علوم انسانی دانشگاه اصفهان، شماره‌ی 34 و 35، صص 199-222.
رضی، ‌هاشم. (1381). دانشنامه‌ی ایران باستان. ج1، تهران، سخن.
سرکاراتی، بهمن. (1378). «پری، تحقیقی در حاشیه اسطوره شناسی تطبیقی». سایه‌های شکار شده، تهران: قطره، صص 1-25.
سلاجقه، پروین. (1387). امیرزاده‌ی کاشی‌ها. تهران: مروارید.
سّیدحسینی، رضا. (1381). مکتب‌های ادبی. تهران: نگاه.
شاملو، احمد. (1384).  مجموعه­ی  آثار. دفتر یکم، شعرها. تهران: نگاه.
شفیعی کدکنی، محمدرضا. (1380).  ادوار شعر فارسی از مشروطیت تا سقوط سلطنت. تهران: سخن.
شوالیه، ژان و گربران، آلن. (1379).  فرهنگ نمادها. ج2، ترجمه‌ی سودابه فضایلی، تهران: جیحون.
صادقی شهپر، رضا. (1389). «نیما یوشیج و یک قصه‌ی پری‌وار» (بررسی و مقایسه‌ی ساختاری شعر «پیِ دارو چوپان» با قصه‌های پری‌وار). فصلنامه‌ی جستارهای ادبی دانشگاه آزاد واحد تهران شمال، سال 2، شماره‌ی 7، صص139-159.
لوفلر- دلاشو.م. (1366). زبان رمزی قصه‌های پری‌وار. ترجمه جلال ستاری، تهران: توس.
محجوب، محمدجعفر. (1382). ادبیات عامیانه‌ی ایران (مجموعه مقالات درباره‌ی افسانه‌ها و آداب و رسوم مردم ایران). به کوشش حسن ذوالفقاری، تهران: چشمه.
مولوی، جلال‌الدین محمد. (1363). کلیات شمس. تصحیح بدیع‌الزمان فروزانفر،  تهران: امیر کبیر.
نیما یوشیج. (1375). مجموعه‌ی کامل اشعار. تدوین سیروس طاهباز، تهران: نگاه.
ولک، رنه و وارن، آوستن. (1382). نظریه‌ی ادبیات. ترجمه ضیاء موحّد و پرویز مهاجر، تهران: علمی و فرهنگی.
هنرمندی، حسن. (1350). بنیاد شعر نو در فرانسه و پیوند آن با شعر فارسی. تهران: زوّار.
Abrams, M.H. (1993). A Glossary of Literary Terms, 6 ed,  cornell University.
Chadwick , Charles. (1971). symbolism, 2 ed , Great Britain.
Coddon, J.A. (1979).  A Dictionary of literary Terms, penguin Books.
Jones, Alison. (1995). Larousse Dictionary of world Folklore,larousse plc.
Shipley, Joseph. (1968). Dictionary of world literary Terms, London.
 
The New Encyclopedia Britannica. (1990). Volume11, Chicago.
 
 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار